İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold, İngiltere Dışişleri Bakanına gönderdiği diğer bir yazısında şöyle demektedir:
“Padişah Hükûmeti, itilaf devletlerini acil olarak konferans toplamalarını arzuluyor, Mustafa Kemal’in İstanbul’a yaklaşmasından kaygılanıyor.
Padişahın geleceği karanlık. Padişah, zaferden dolayı Mustafa Kemal’i kutlamayı reddetti.”
İstanbul’daki İngiliz Orduları Başkomutanı General Harington, İngiltere Savunma Bakanlığı’na çektiği telgrafında şu uyarıları yapmıştır:
“Kararlı bir tutumla, Mustafa Kemal’i Boğazları ve İstanbul’u ele geçirmekten caydırılabiliriz.”
Fransa Başbakanı Poincaré’ın Paris’te, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon’a söyledikleri şöyledir:
“Mustafa Kemal kuvvetleri ileri yürümek istiyor; Mustafa Kemal onları frenlemeğe çalışıyor. Çatışmayı önlemenin tek yolu Mudanya Konferansı’nı başlatmaktır.”
İngiliz General Harington’un Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya gönderdiği telgrafında:
“Yunan donanması bugün İstanbul’dan çekildi. Arzum çatışmaktan kaçınmaktır. Arzu ederseniz sizinle görüşmeye hazırım” denilmektedir.
Gazi Mustafa Kemal Paşa, İzmir’e gelen Fransız diplomatı Franklin Bouillon ile Uşakizade Köşkü’nde görüşmüştür.
Gazi Mustafa Kemal Paşa, İtilaf Devletleri Dışişleri Bakanlarının cevabi notasında şunlara yer verilmiştir;
“Mudanya Konferansının 3 Ekim 1922 tarihinde başlaması tarafımızca uygun bulunmuştur. Konferansta; Türk delegelerine, İsmet Paşa başkanlık yapacaktır.”
Gazi Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa’ya gönderdiği telgrafında şunları yazmıştır:
“Konferansın olumsuz gelişmesinin sorumluları, bütün uygarlık dünyası önünde biz olmadığımızı, dünyanın takdir edeceğine şüphemiz yoktur.”
Gazi Mustafa Kemal Paşa, Mudanya Antlaşması hakkında, İsmet Paşa’ya gönderdiği telgrafında; önemli kazanım için şöyle demiştir:
“Sözleşmeyi imza ediniz! İmzanız, Meclis’in de kabulünü içermektedir.”
“Kazanılan büyük zaferin ilk önemli siyasî sonucu Mudanya Konferansı’nda elde edilmiş bulunuyor” diyen, Gazi Mustafa Kemal Paşa, telgrafının devamında şunlara yer vermiştir:
“Millî sınırlarımızın içinde tam bir bağımsızlıkla yaşamımızı temin edecek olan barış devresine pek ziyade yaklaştık.
Millî savaşa önderlik eden ve memleketin bütün maddî ve manevi kuvvetlerini kutluyorum diyen Gazi, konuşmasının sonunda şunları ilave etmiştir:
“Bu kutsal mücadeleyi yönelten saygıdeğer Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve fedakâr halkın temsilcisi bulunan Belediye Heyetlerini selâmlamakla bahtiyarım.”
9 Eylül 2025
İYİ BAYRAMLAR
Ahmet Gürel
