İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, Temmuz ayı olağan meclis konuşmasında orman yangınlarından ekonomik sıkıntılara, tarımsal üretimden kadın cinayetlerine kadar birçok başlıkta dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Kestelli, yüksek enflasyonun üretimi zayıflattığını, tarımsal üretimdeki risklerin büyüdüğünü ve toplumun derin yaralarından biri olan kadın cinayetlerine karşı kararlı bir tutum gerektiğini vurguladı.
“Enflasyon üretimi eritiyor, kadın cinayetleri vicdanları yakıyor” diyen Işınsu Kestelli, sürdürülebilir kalkınma için yapısal reform ve toplumsal sorumluluk çağrısı yaptı. TOBB Nefes Kredisi’ni “can suyu” olarak nitelendiren Kestelli, orman yangınlarına ve tarımın geleceğine dair veriler paylaştı.
YANGINLAR YÜREK YAKTI
Son bir ayda yaşanan orman yangınlarına dikkat çeken Kestelli, “İzmir’de, Manisa’da, Bilecik’te, Hatay’da ve Sakarya’da on binlerce hektar ormanlık alan kül oldu. İzmir Büyükşehir Belediyesi verilerine göre 1 Haziran–7 Temmuz arasında Buca’nın yüzölçümünün iki katı kadar orman kaybettik” dedi.
MALİYET KRİZİ DERİNLEŞİYOR
Ekonomideki mevcut tablonun sadece pandemiye veya dış gelişmelere bağlanamayacağını belirten Kestelli, “Yüksek enflasyon uzun yılların kazanımlarını aşındırdı. Fiyatlama davranışlarındaki bozulma kalıcı hale geldi. Türkiye’nin üretim gücünü bu süreçten minimum hasarla çıkarması şart” dedi.
Sıkı para politikalarının reel sektörü zorladığını vurgulayan Kestelli, “Bugünkü faiz oranları bırakın yatırım yapmayı, işletme sermayesini çevirmeyi bile zorlaştırıyor. Krediye ulaşabilen firma sayısı sınırlı. KOBİ’ler için finansman neredeyse bir lüks haline geldi” diye konuştu.
TARIMDA YENİ EĞİLİMLER BELİRLEYİCİ OLACAK
OECD ve FAO tarafından yayımlanan 2025–2034 Tarımsal Görünüm Raporu’na da değinen Kestelli, önümüzdeki on yılda tarımsal ürün tüketiminin %13 artmasının beklendiğini belirtti. “Bu artışın büyük bölümü düşük ve orta gelirli ülkelerden kaynaklanacak" dedi.
Tarımsal üretimin özellikle Asya ve Afrika’da artacağını kaydeden Kestelli, “Sera gazı emisyonları %6 artacak, ancak verimlilik artışıyla üretim başına düşen karbon yoğunluğu azalacak” diye konuştu.
TİCARETİN İŞLEVSELLİĞİ KORUNMALI
Kestelli, tarımsal ticaretin öneminin daha da artacağını belirterek, “2034’te tüketilen kalorilerin %22’si uluslararası ticaretle karşılanacak. Bu nedenle çok taraflı ticaret sistemlerinin kurallara dayalı şekilde işlemesi büyük önem taşıyor" ifadelerini kullandı.
Raporda dört temel politika önceliğine vurgu yapıldığını söyleyen Kestelli, bunları şöyle sıraladı: Küçük üreticilerin kapasitesini geliştirecek verimlilik artışı. Emisyon azaltım teknolojilerinin yaygınlaştırılması. Gıda israfının azaltılması. Ticarette belirsizliklerin kaldırılması.
“Üretimi artırmakla çevresel sürdürülebilirlik arasında denge kurmak zorundayız” diyen Kestelli, bilimsel veriye dayalı ve çiftçiyi merkeze alan politikaların önemine dikkat çekti.
KADIN CİNAYETLERİNE KARŞI TAVIR NET OLMALI
Son olarak kadın cinayetlerine değinen Kestelli, 22 yaşındaki Ayşe Tokyaz’ın katledilmesiyle toplumun bir kez daha sarsıldığını söyledi. “2025’in ilk altı ayında 136 kadın öldürüldü, 145 kadın ise şüpheli şekilde hayatını kaybetti. Üstelik dokuzu devlet koruması altındaydı" dedi. Kestelli, “Cezaların caydırıcı olması ve bu suçlarda iyi hâl indiriminin kaldırılması şart. Bu artık insanlık ve vatandaşlık görevidir” ifadelerini kullandı.
ÜRETİM DÜŞÜYOR, İHRACAT GERİLİYOR
İzmir Ticaret Borsası Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer ise hayvancılık sektöründeki son gelişmelere ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Tuncer, hem üretici hem tüketici açısından zorlukların arttığına vurgu yaparak, sektörün desteklenmesi ve temel hayvansal gıdalarda fiyat istikrarının sağlanması gerektiğini söyledi. Süt, et ve yumurta üretimindeki güncel verilere dikkat çeken Tuncer, dış ticarette yaşanan kayıplara da dikkat çekti.
“Çocukların gelişimi için hayvansal protein şart” diyen Ömer Gökhan Tuncer, kırmızı et tüketiminin azalmasından yumurta ihracatındaki düşüşe kadar birçok başlıkta uyarılarda bulundu. Şap hastalığına karşı geliştirilen aşının önemine değinen Tuncer, DFİF kesintisinin kaldırılmasını ise olumlu bir adım olarak değerlendirdi.
HAYVANSAL PROTEİN SAĞLIK İÇİN GEREKLİ
Tuncer, “İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullar nedeniyle satın alma gücümüz düştü ve buna bağlı olarak kırmızı et tüketimi azaldı. Ancak sağlıklı kalmak istiyorsak, bu gıdaları asgari düzeyde de olsa tüketmemiz şart. Çocuklarımızın beyin gelişimi için gerekli olan aminoasitler, sadece hayvansal proteinlerde yeterli düzeyde bulunuyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, günlük protein alımının en az %42’si hayvansal kaynaklı olmalı” dedi.
SÜT ÜRETİMİNDE DURUM VE ŞAP HASTALIĞIYLA MÜCADELE
TÜİK verilerine atıf yapan Tuncer, mayıs ayında toplanan inek sütü miktarının geçen yılın aynı ayına göre %2 azaldığını, ancak ocak–mayıs döneminde %0,7’lik bir artış yaşandığını ifade etti.
Hayvancılık sektörünün çeşitli risklerle karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Tuncer, şap hastalığının yeni serotipi SAT1’e karşı geliştirilen aşının hızlı bir şekilde uygulanmasının önemli olduğunu söyledi. “Hastalığın yayılmasını önlemek adına alınan tüm tedbirleri ve kamu görevlilerinin çabalarını takdir ediyoruz" dedi.
SÜT FİYATLARINDA İSTİKRARSIZLIK SÜRÜYOR
Tuncer, çiğ süt fiyatlarındaki dalgalanmanın üreticiyi zorladığını belirterek, “Ulusal Süt Konseyi’nin referans fiyatı ağustos itibarıyla 18,35 TL’ye çıkarıldı. Ancak bu artış yem maliyetleri karşısında yetersiz kalıyor. Küçük aile işletmelerinin verim düşüklüğü, endüstriyel üretime geçişi zorlaştırıyor" değerlendirmesinde bulundu.
YUMURTA ÜRETİMİ DÜŞÜYOR, BEYAZ ET ÜRETİMİ ARTIYOR
Mayıs ayında tavuk yumurtası üretiminin geçen yıla göre %13,5; yılın ilk beş ayında ise %10,5 oranında azaldığını belirten Tuncer, üretimde yumurtadan beyaz ete doğru bir kayma yaşandığını söyledi. Aynı dönemde kesilen tavuk sayısının %11, tavuk eti üretiminin ise %14,1 arttığını ifade etti.
İHRACATTA CİDDİ KAYIP VAR
Tuncer, dış ticarette yaşanan sorunlara da değinerek, “2024 yılında 151 bin ton olan tavuk yumurtası ihracatı, 2025’in ilk beş ayında sadece 15 bin ton seviyesinde kaldı. Bu düşüşte, 10 Temmuz’da yumurtanın ihracı kayda bağlı ürünler listesine alınmasının ve Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kesintilerinin etkisi büyük" dedi./İZMİR
