İzmir’in en eski okullarından biri olan İzmir Atatürk Lisesi, günümüzde Vilayet Konağı bitişiğinde olan eski İzmir Adliyesinin bulunduğu binada 1886 yılı Temmuz ayında İzmir İdadisi olarak eğitime başlamıştır.
1890’da 7 senelik idadi olan okul, 29 Ekim 1910 tarihinde, Milli Eğitim Bakanı Emrullah Efendi’nin zamanında, Sultani (lise) olmuştur. Cumhuriyet devrine kadar Mekteb-i Sultani adıyla İzmirli gençlerini yetiştirmiştir.
Ancak, 15 Mayıs 1919 öncesi, İzmir halkında Yunan gerilim ve öfke son kerteye varmış, öğretmen Mustafa Necati’nin (Uğural) çağrısı üzerine gençler, ‘Mekteb-i Sultani’de toplanmışlardır. İzmirli yetkililer, “başımıza geçin, direnelim” diyen gençleri susturmuşlardır.
15 Mayıs 1919 gününe gelirsek, yani İzmir’in kanlı işgal gününe. Mekteb-i Sultani, boşaltılarak, Yunan Adliye binası haline getirilmiştir.
Cumhurbaşkanı, İzmir erkek Lisesi’ne 15 Ekim 1925 günü ilk ziyaretini yapmıştır.
01 Şubat 1931 Cumartesi öğleden önce, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, yanında İzmir Milletvekili Vasıf Bey, Kütahya Milletvekili Recep, Sinop Milletvekili Recep Zühtü, Yozgat Milletvekili Salih Bey, Genel Sekreter Tevfik, Başyaver Rasuhi Beyler olduğu halde otomobille ‘İzmir Erkek Lisesi’ni ikinci kez ziyaret etmişlerdir. Öğrenciler, ziyaret sırasında derste bulunuyorlardı. Cumhurbaşkanı’nı Lise Müdür Yardımcısı Kemal Bey koridorda, Müdür Hilmi (Erdim) ve Nuri (Tozkoparan) Beyler odalarında karşılamışlardır. Beklemedik ziyaretten hem heyecan, hem onur ve kıvanç duymuşlardır. Cumhurbaşkanı, yanındakilerle birlikte önce Fransızca dersi olan beşinci sınıfa girmişlerdir. Sınıfta öğrencilere sorular sormuş ve sonra da nasıl çalıştıkları konusunda bilgi almıştır.
Buradan matematik dersi olan ikinci sınıfa geçmişlerdir. Cumhurbaşkanı, öğrencilerden birini tahtaya kaldırarak bir problem sormuş, öğrenci problemi doğru bir biçimde çözmüştür.
Daha sonra, Cumhurbaşkanı, üçüncü sınıfa girmiştir. Türkçe öğretmeni Avni Bey, o sırada dersinde Ziya Gökalp’i işliyordu. Cumhurbaşkanı, bir öğrenciye de şairin bir şiirini okutmuş ve şiirin anlamını öğrenciye sormuştur. Aldığı cevaptan çok memnun olan Cumhurbaşkanı, Ziya Gökalp hakkında kendisi de açıklamada bulunmuştur.
Cumhurbaşkanı, İzmir Erkek Lisesi’nde girdiği edebiyat dersinde öğretmen Esat Bey’in öğrencilerine verdiği ‘Menemen Olayı’ hakkındaki ödevleri izlemiştir. Öğrencilerden biri, inkılâbın faziletini esas alan ödevini okurken, Cumhurbaşkanı öğrencinin ileri sürdüğü fikirleri dikkatle dinlemiştir. Çok duygulanan Cumhurbaşkanı, teşekkür ederek sınıftan ayrılmıştır. Buradan da en küçük öğrencilerin okuduğu birinci sınıfa girmiş, yazı dersi gören öğrencilerle yakından ilgilenmişlerdir. Gazi okuldan ayrılırken, okul müdürü Hilmi Bey’e; “daha önce okula geldiklerini ancak bu sefer okulu çok değişmiş bulduğunu”
belirterek, teşekkür etmiştir. Cumhurbaşkanı’nın okulda bulunduğunu öğrenen çevre halkının coşkun alkışlar arasında okuldan ayrılarak İzmir Kız Lisesi’ne gitmişlerdir.
Bu sınıf, kapalı salonun yanındaki küçük kapıdır. Gazi Paşa, habersiz girdiği okulda ikinci sınıf matematik dersi işlenen sınıftır, 4 fotoğraf çekilmiştir ve bu sınıfın onun ziyaret anısına düzenlemesini bekliyorum. 25 Mayıs 2025
Ahmet Gürel
İzmir Atatürk Lisesi
1968 mezunu
