Sanatın, felsefenin birbirini harmanlayıp tamamladığı "zaman ve zamansız"lıklara ihtiyacımız her zamankinden çok. Teknolojiyle hızlanan, hızlandıkça doyumsuzlaşan döngüyü kırmak pek çoklarımız için giderek zorlaşıyor. Bir zamanlar değerini bilmediğimiz, hatta sıradan, sıkıcı bulduğumuz yavaş ve sakinlik kavramını özleyenler kulübü genişliyor. Yavaş şehirler, yavaş yemek kavramları, sürdürülebilirlik, doğaya saygı, yerelle ulusalın birbirini harmanlamasına sahipleniş güçleniyor.
Yaşamın nefeslerinden olan kültür ve sanat konusunda ülkemizdeki iyi örneklerden biri de Baksı Müzesi; Sessizliğin tam ortasında, yaklaşık 1500 metre rakımdan yeşille mavinin buluştuğu vadiyi, ona can veren Çoruh'u selamlıyor. Bayburt'un kültürel yaşamına, yerel ve ulusal tanıtımına katkı veren Baksı'nın yaklaşık 20 yıllık bir geçmişi var. Hikayesi deneysellikle birlikte cesaret, delilik, çılgınlık hepsi iç içe dedirtecek türden.
Sanatçı, akademisyen Prof. Dr. Hüsamettin Koçan projenin mimarı. Memleketi Bayburt'un Bayraktar Köyü yakınlarında büyük bir aileye dönüşen ekibiyle birlikte, dünya metropollerinde görülebilecek etkileyici, aynı zamanda bulunduğu alana da uyumlu konukevi, kütüphanesi de bulunan bir kültür yerleşkesini hayata geçirmiş. Koçan, doğduğu topraklara en iyi bildiği işle, kültür-sanatla, üretimle katkı vermeyi seçmiş. Yıllara uzanan Baksı mücadelesini hayatın her renginden bir hikaye anlatıcılığıyla aktarıyor.
KADININ GÜCÜ
Geçen yıl itibarıyla başkanlığını Hüsamettin Koçan'ın eşi Oya Koçan'ın üstlendiği Baksı Kültür Sanat Vakfı yerel ve ulusal kültür değerlerini gelecek kuşaklara aktarmayı hedefliyor. Şimdilerde vakfın yoğunlaştığı projeler arasında Bayburt merkezine yakın bölgede inşası süren Baksı Hüsame Köklü Kadın Eğitim Merkezi'nin yaşama geçirilmesi de var. Koçan çifti, merkezin inşaatının bitirilmesi için büyük bir çabanın sürdüğünü anlatırken projeyle bölgedeki kadınların yerel el sanatları da dahil olmak üzere meslek edinmelerine katkının amaçlandığını vurguluyor.
Kadını toplumsal yaşamda güçlendirecek, kız çocuklarına ilham olacak üretim/ eğitim/ istihdam dengesinde katkı sağlaması hedeflenen proje için merkez gün sayıyor. Dayanışma ruhuyla yürütülen projenin her bir adımında yine kadınların imzaları var. Koçanlar bu merkezin Anadolu'nun başka bölgelerine de örnek olabileceğini belirtiyor.
PİRİM'LE “ZAMANLI-ZAMANSIZ”
Pek çok ödüle sahip Baksı Müzesi bu aralar genç kuşak sanatçılardan Seçkin Pirim'in eserlerinden oluşan sergiye ev sahipliği de yapıyor. Sanat yaşamını Londra'da sürdüren Pirim'le Baksı'daki açılışta yaptığımız sohbette geçen yıllarda burada gençlerin katıldığı sanat atölyelerinde eğitmenlik yaptığını da öğreniyoruz. Boğazın masalsı noktalarından Kuzguncuk’ta başlayan sanatla tanışması, atölyelerde çalışıp hayallerinin merkezine heykeltraş olmayı koyması... Sonrasında Mimar Sinan Üniversitesi... Pirim'in çalışmalarında ortak nokta pleksi, kâğıt, mermer ve alüminyum gibi malzemelerle oluşturduğu katmanlı yüzeyleri. Kendi deyimiyle eserleri "birden bütüne” giden hareket anlayışının izlerini taşıyor. 20'den fazla eserin yer aldığı “Zamanlı-Zamansız” isimli sergi, 3 Kasım’a kadar Baksı'da sanatseverlerle buluşacak.
Serginin ismi gibi "birden bütüne" kavramı da, doğayla iç içe derinsel bir düşünce olanağı sağlayan Baksı ile uyumlu bir ritimde.. Hüsamettin Koçan da bunu şu sözleriyle doğrular gibi; “Baksı yalnızca bir müze değil; uzakta olanı yakına getirme çabasıdır. Seçkin Pirim’in işleri, burada kurmaya çalıştığımız çoğul ve derinlikli düşünceye karşılık geliyor.”
Baksı'daki etkinliklerden biri de , bu yıl ikinci kez Çoruh Nehri üzerinde düzenlenen “Akarsu Üstünde Konuşmalar” buluşmasıydı. Tam da gündemin merkezinde, geleceğimize ilişkin önemli bir başlık ele alındı; “Gençler Hangi Vadide Yol Alıyor?” Sosyo-kültürel, ekonomik alandaki sorunlar, gelişmeler, farklı bakış açıları konuya uzman isimlerle ele alınırken ortak vurgu gençlerin gelecek umudunun her zaman canlı tutulmasıydı.
Geçenlerde de Baksı'da iki yeni sergi daha sanatseverlerle buluştu. 2024 yazında gerçekleşen atölyelerden çıkan eserlerin yer aldığı Ütopya Atölyeleri Sergisi ile Helga Franke’nin "Sessiz Hayatlar, Büyük Hikâyeler" sergisi...
Kuşkusuz, gerek ıssız bir dağın tepesinde diye tanımlanabilecek klasik ve modern sanat kavramının bileşimi Baksı Müzesi gerekse halen yapım aşamasında kadın eğitim merkezi öyle kolayca hayata geçecek projelerden değil. Kimi zaman önyargılar, kimi zaman maddi zorluklar... Ama Baksı, engellere karşı mücadelenin kazanacağını gösteren umut veren hikayelerden. Platon'a atfedilen “Her şeyin en mühim noktası, başlangıçtır” sözü gibi... Bir hayal, bir projeye, proje ilham veren bir örneğe dönüşebilir.
