Gıda tüketimi hakkında verdiği bilgilerle sosyal medyada önemli bir görünürlük kazanan uzman gıda mühendisi Tuğba Bayburtluoğlu, son günlerde gündeme gelen gıda güvenliği hakkında önemli bilgiler verdi. Bayburtluoğlu, dışarda bozulmaya en açık ürünleri hayvansal gıdalar ve süt ürünleri olarak belirtti.
– Sosyal medyada kendinizi nasıl konumluyorsunuz?
Açıkçası kendimi, bilimsel bilgiyi herkes için anlaşılır hâle getirmeye çalışan biri olarak görüyorum. Çünkü bilimsel içerikler, uzmanı olmayanlara çoğu zaman karmaşık gelebiliyor. Sosyal medyada ise her eğitim seviyesinden insan var. Ben de gıda bilimi gibi teknik bir alanı günlük yaşamın içine yerleştirerek sadeleştiriyorum. Liseden beri hep burslu okudum ve bu anlayışı bir tür “borç” gibi görüyorum. Bugün bildiklerimi paylaşarak geri ödüyorum diyebilirim.
– Gıda güvenliği son günlerde oldukça tartışılan bir konu. Yurttaşlara ne önerirsiniz?
Öncelikle açıkta satılan ürünlere temkinli yaklaşmalarını öneririm. Nerede üretildiğini, nasıl taşındığını, kimlerin temas ettiğini bilmediğimiz için özellikle yıkanamayacak gıdalar risklidir. Dikkatli bir gözlemci olmak da çok önemli: Restoran çalışanlarının temizliği, mekânın düzeni, tuvaletin hijyeni, mutfağın durumu… Ayrıca duyularınıza güvenin. Olağandışı bir koku, tat ya da görüntü varsa o ürünü tüketmeyin. Ambalajlı gıdalarda ise etiket okumayı alışkanlık hâline getirmeliyiz. Listede en başta yazan maddenin üründe en çok bulunan madde olduğunu unutmamak lazım.
– Dışarıda yemek yerken hangi ürünler daha riskli?
Hayvansal kaynaklı çiğ veya az pişmiş gıdalar en risklileri: Tavuk, kırmızı et, yumurta, deniz ürünleri… Ayrıca soğuk zincirin bozulmaması gereken sütlü tatlılar, mayonezli salatalar, şarküteri ürünleri ve uzun süre oda sıcaklığında bekleyen büfe tipi yiyecekler de hızla bakteri üretebilir.
SÜRE VE HİJYENE DİKKAT
– Bakteriler gıda üzerinde nasıl ürer? Bozuk yiyeceği nasıl anlarız?
Bakteriler aslında çoğu gıdada bulunur. Mesele onların tehlikeli seviyelere ulaşmasını engellemektir. Oda sıcaklığında uzun süre bekleyen, nemli, hijyenik olmayan ortamlarda hazırlanan gıdalar risklidir. Bozulmayı anlamak için genelde koku, renk ve dokuya bakılır ama bazı bakteriler belirti vermeden de çoğalabilir. Bu nedenle en güvenli yöntem gıdaları doğru saklamak, önerilen sürede tüketmek ve hijyene dikkat etmek.
– Evlerimizde gıda güvenliğini sağlamak için neler yapılabilir?
Aslında küçük alışkanlıklarla evde gıda güvenliği sağlamak kolay. Buzdolabı ve derin dondurucunun düzeni çok önemli. Pişmiş yemekleri, özellikle hayvansal içerikli olanları bir saatten fazla oda sıcaklığında bırakmamak gerekir. Çözdürme işlemi mutlaka buzdolabında yapılmalı. Mevsimsel beslenmek hem besin değeri hem bütçe hem de çevre açısından çok kıymetli. Haftada bir buzdolabı kontrolü yapmak, ihtiyaca göre alışveriş etmek, son kullanma tarihi yaklaşanları öne almak hem israfı önler hem güvenliği artırır.
BİLİMSEL TEMELİ ZAYIF BİLGİLER YAYILIYOR
– Beslenme son yıllarda toplumun her kesimi için önemli bir konu hâline geldi. Bu duyarlılığın artışını neye bağlıyorsunuz?
Herkes sağlıklı olmak istiyor, sadece bedel ödemeye hazır olanlarla olmayanlar arasında fark var. Bir grup spor yapan, etiketi okuyan, üreticiyi araştıran, hekiminin önerilerine göre hareket eden, uyku-beslenme-stres yönetimi gibi alanları düzenli takip eden insanlar. Bir de “yiyeyim ama kilo almayayım” diyen, sürdürülebilir olmayan popüler tavsiyelere kapılan geniş bir kesim var. Sorun şu ki gıda, takviye ve diyet sektörü çok büyük ve sürekli bilgi bombardımanı yapıyor. Bilimsel temeli zayıf bilgiler hızlı yayılıyor. Tüm bunlar birleşince toplumda tamamen yerleşmiş bir bilinç ortaya çıktığını söyleyemeyiz ama en azından ciddi bir merak var. Ben de bilimsel gerçekleri tecrübelerimle birleştirerek bu merakı doğru bir yöne taşımaya çalışıyorum.
