Kritik derece: 1.5 santigrat! İklim zirvesine fosil yakıtçı başkan!

Aşırı hava olayları, sıcaklık rekorları, gıdada yaşanan krizler ve su sorunu derken 2023 yılı sıcak hava modeli El Nino’nun da etkisiyle iklim değişikliği açısından epey sıkıntılı geçiyor. Yılın son günlerinde yapılacak olan bir etkinlik var ki küresel ölçekte herkesi yakından ilgilendiyor: COP28.

COP28, 30 Kasım-12 Aralık 2023 tarihleri arasında Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde düzenlenecek. Biraz etkinliğin geçmişinden söz edersek Taraflar Konferansı (COP), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin (UNFCCC) ana karar alma organıdır. COP'un ilk zirvesi Mart 1995'te Almanya'nın Berlin kentinde düzenlendi ve her yıl UNFCCC'nin himayesinde farklı ülkelerde düzenlenmeye devam ediyor.

1.5 SANTİGRAT DERECE NEDEN ÖNEMLİ?

COP28'in Paris Anlaşması gereğince de kabul edilen uzun vadeli küresel sıcaklık artışlarını 1.5°C ile sınırlandırılmasına destek olması için fosil yakıt endüstrisinde beklenmedik değişiklikler önermesi umut ediliyor. Özetle kademeli olarak azaltma yerine aşamalı olarak durdurmayı öne çıkarmak ve bu konuda konferansa katılan ve fosil yakıt endüstrisinden olan delegeleri ikna etmek gerek.

Aynı zamanda ilk kez bir COP zirvesine bir CEO başkanlık ediyor. Dr. Sultan Ahmed Al Jaber’in Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi'nin CEO’su olması nedeniyle iklim eylemcileri COP28’i gezegenin iklim hedeflerinden uzakta kalacak bir zirve olarak tanımlıyor. Unutmadan kendisi Birleşik Arap Emirlikleri’nin yenilenebilir enerji şirketi Masdar'a liderlik ediyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres da COP28’i sanayi öncesi sıcaklıkların 1.5 santigrat derece üzerinde ısınmasını önlemek için uluslara "Yeterli bir zaman çerçevesinde fosil yakıtların aşamalı olarak durdurulmasına karar verme" fırsatı olarak tanımladı.

Bilim insanları ise bu kritik eşiğin yaşamın sürmesi için önemli bir aşama olduğunu dile getiriyor. Ne yazık ki şu anda yapılan harekete geçme tasarıları bu ivmeyle sürerse 2100 yılında dünya yaklaşık 2.5 santigrat derece ısınmış olacak. Aşırı hava olaylarının sıklığı ve yoğunluğu ile deniz seviyesinin yükselmesi ve buna bağlı iklim göçmenliği gibi geri dönüşü olmayan kalıcı etkilerin küresel sıcaklıkları azaltmak için ciddi adımlar atmadığımız sürece önemli ölçüde artması bekleniyor.

KÜRESEL STOK SAYIMI

İlk küresel stok sayımı COP28'de sonuçlanacak. Küresel durum tespiti, ülkelerin ve paydaşların Paris İklim Değişikliği Anlaşması hedeflerine ulaşma yolunda birlikte nerede ilerleme kaydettiklerini ve nerede ilerlemediklerini görmeleri için bir süreç olarak görülüyor. Küresel stok sayımı küresel ısınmayı 1.5 santigrat derece ile sınırlama yolunda olmadığımızı gösterdi. Ancak aynı zamanda ülkeler tarafından öne sürülen çok çeşitli araç ve çözümleri de ortaya koydu. Hükümetler, COP28'de küresel stok sayımına ilişkin bir karar alacak ve bu karar, 2025 yılına kadar hazırlayacakları bir sonraki iklim eylemi hedeflerini hızlandırmak için kullanılabilecek.

DİJİTAL AYAK İZİ İÇİN DUYARLILIK

COP28’in sitesinde sol üst köşede yer alan “düşük karbonlu sürüme geçin” butonunu ve COP28, 90’dan fazla mutfak noktasında 1.5 santigrat dereceye uygun mönüler sunulacak olmasını ise çok beğendim. COP28’i karbon nötr duruma getirme hedefinin bir parçası olan bu yaklaşımlar enerji, dijital ayak izi ve gıda üzerine çeşitli sorgulamalar adına küçük gibi gözüken büyük adımlar.

COP28’DEN ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR?

- Sera gazı emisyon açığının kapatılması için temiz enerji sektöründeki yenilikçi yaklaşımlar ve temiz enerjinin 1.5 santigrat derece için olan tartışılmaz önemi

- Daha zengin ülkelerin daha düşük ekonomili ülkeler için kayıp ve hasar finansmanlarını artırmaları.