Okyanuslar, dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 70’ini kaplar. Hem iklim sistemimizin düzenlenmesinde yaşamsal rol oynar hem de içinde yaşayan muazzam canlı çeşitliliğine bir evdir. Ancak insan faaliyetleri sonucu artan sera gazları, okyanusların fiziksel ve kimyasal özelliklerini hızla değiştiriyor. Bu değişiklikler arasında deniz yüzeyi sıcaklıklarının artması, okyanus asitlenmesi ve çözünmüş oksijen seviyelerinin düşmesi yer alıyor.
Dr. Thomas W. Davies’ın Küresel Okyanusun Kararması araştırmasına göre son 20 yılda dünya okyanuslarının yüzde 21’inden fazlası önemli ölçüde karardı. Bu kararma, güneş ışığının deniz yüzeyine daha az ulaşmasına ve fitoplankton gibi temel deniz organizmalarının fotosentez yapma kapasitesinin azalmasına neden oldu. Tüm deniz yaşamının yüzde 90’ı, fotobiyolojik süreçleri uyarmak için yeterli ışığın nüfuz ettiği okyanusların fotik bölgesinde yaşar. Ortalama olarak yaklaşık 200 metre derinlikte olduğu düşünülen fotik bölge, küresel besin ve karbon bütçeleri için büyük öneme sahiptir. Bu durum, deniz ekosistemlerinin dengesini tehdit ediyor ve okyanusların iklim düzenleyici rolünü zayıflatıyor.
DÜNYA OKYANUS GÜNÜ TARİHÇESİ
Okyanus Günü fikri ilk olarak 1992’de Rio de Janeiro’da düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda (Yeryüzü Zirvesi) ortaya atıldı. Ancak, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından resmi olarak 2008’de tanındı ve o zamandan beri her yıl 8 Haziran’da kutlanıyor.
Bu özel gün, okyanusların yaşamımızdaki önemini vurgulamak, deniz kirliliği, aşırı avlanma ve iklim değişikliği gibi tehditlere dikkat çekmek ve sürdürülebilir deniz yönetimi konusunda farkındalık yaratmak amacıyla düzenleniyor.
2025 Dünya Okyanus Günü, Fransa’nın Nice kentinde düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı’nın açılış etkinliği olarak planlandı. Bu yılın teması olan “Mucize: Bizi Besleyeni Sürdürmek”, okyanusların sunduğu eşsiz güzellikleri ve yaşamı sürdürme kapasitesini koruma gerekliliğini ön plana çıkarıyor.
Konferansın ana hedefleri arasında, okyanus sağlığına yatırım yapmak, deniz kaynaklarını sürdürülebilir şekilde kullanmak ve deniz biyolojik çeşitliliğini korumak yer alıyor. Ayrıca, 2023 yılında kabul edilen yüksek deniz biyoçeşitliliği anlaşmasının onaylanması ve uygulanması da gündemde.
OKYANUSLARI KORUMAK GELECEĞİMİZİ KORUMAKTIR
Okyanuslar, yalnızca deniz canlılarının değil, tüm insanlığın yaşam kaynağıdır. Onların sağlığı, iklim dengesi, gıda güvenliği ekonomik refahımızla doğrudan ilişkilidir. Dünya Okyanus Günü, bu gerçeği hatırlatmak ve harekete geçmek için bir çağrı niteliği taşıyor.
Bu özel günde, bireyler olarak deniz kirliliğini azaltmak, sürdürülebilir deniz ürünleri tüketmek ve deniz koruma projelerine destek olmak gibi adımlar atabiliriz. Unutmayalım ki okyanusların korunması, sadece denizlerin değil, tüm gezegenin geleceği için yaşamsal öneme sahiptir.
