Atatürk’ün Latife Hanım ile evliliği

Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Latife Hanım’la Evlilik Kararını şöyle anlatır;

Lozan’da ele alınan ve eleştirilen konulardan biri de medeni kanunumuzun olmayışı ve “dine dayalı” aile hukuku sistemimizin oluşuydu. 29 Ocak 1923 günü, Göztepe’deki Uşakizade Köşkü’nde Latife Hanım ile evlenen Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, Yazar Enver Behnan Şapolyo soru sorar; 

“Paşam, bekârlık sultanlık derdiniz. Fakat niçin Latife Hanım’la evlendiniz?” Gazi Mustafa Kemal Paşa, bu soruya şöyle cevap verir:

“Bundan sonra birçok devrimler yapacağız. Bunlar arasında kıyafet devrimi de olacaktır. Kadınlarımızın çarşafını atacağız. Kızlarımızın güzelliği meydana çıkacaktır. Bu güzel yüzlü millete kara çarşaf ve peçe yakışmaz. Ben herkesin karısının ve kızının başını açarken, onlar diyecekler ki, ‘Kendisi bekâr, herkesin çarşafını çıkarttı. Bunu dedirtmemek için evlendim’ diye cevap verdi.”

Gazi’nin niçin evlenmek istediğini yukarıdaki kendi yanıtlarından alıyoruz. 4 Ocak 1923 günü Azerbaycan Elçiliği’nde evlilik hakkında söylediği aşağıdaki şu cümle, O’nun kafasında geçeni bir daha özetliyor:

“Ben zaten evlenmek için evlenmek istemiyorum. Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak için önce kendim örnek olmalıyım. Kadın öyle umacı gibi kalır mı?”

Gelelim, Gazi ile Latife Hanım’ın 90 yıl önce gerçekleşen bu nikâhına. Yazar Naşit Hakkı Uluğ’un kaleminden nikahı izleyelim: 

“…Ses seda kesilmişti, Gazi’nin kadıya hitaben, biraz kısık ve ağırbaşlı sesi duyuldu:

‘Efendi Hazretleri, biz, Latife Hanım’la evlenmeye karar verdik, lütfen gerekli işlemi yapar mısınız?’ Bu sözleri büyük dikkat içinde dinleyen kadı efendi, Latife Hanım’a döndü ve sordu:

‘Hanımefendi, on dirhem gümüş mihri müeccel ve aranızda kararlaştırılan mihri muaccel ile hazır bulunanların önünde Gazi ile evlenmeyi kabul ediyor musunuz?’ 

‘Kabul ettim’ cevabını alan kadı efendi, bu sefer de Gazi’ye dönerek aynı soruyu sordu, Gazi de:

‘Kabul ettim’ deyince, hayatının en şerefli bir hizmetini başarı ile yaptığına sevinen kadı efendi, cübbesinin kollarını süratle sıvayarak ellerini göğe doğru kaldırdı, yeni evlilerin mutluluk ve sıhhatine ve bu evliliğin vatanımıza hayırlı olması için orada bulunanları duaya davet etti.”

Meclis Başkanlığı Refakat Subayı Mahmut (Soydan) Bey’in TBMM Özel kalemine yazdığı 28 Ocak 1923 tarihli telgrafta şunlar yazar:

“Gazi’nin nüfus teskeresi Göztepe mahallesinde kayıtlı edilerek kendisine takdim edildi. Uşakizade Muammer Bey’in büyük kızı Latife Hanım ile nikâhları adı geçenin Göztepe’deki köşklerinde yarınki pazartesi günü sade bir şekilde kıyılacaktır. Gazi zaten burada misafir bulunmaktadır.”

16 Ekim 2023

Atatürk Araştırmacısı

Ahmet Gürel