İngiltere, 2022 yılında yaşanan büyük bir güvenlik açığının ardından binlerce Afgan vatandaşını gizlice ülkeye getirdi. İngiliz Savunma Bakanlığı’na ait bir Excel dosyası, içerisinde Taliban tarafından hedef alınma riski taşıyan yüzlerce kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini barındırıyordu.
Söz konusu belge, 2022’nin başlarında bakanlık yetkililerinden biri tarafından yanlışlıkla hükümet dışından bir kişiye e-posta yoluyla gönderildi. Bu belge daha sonra 2023 yılında Facebook’ta yayımlandı ve içerdiği bilgiler kamuoyuna sızdı.
Listede, İngiltere ordusuyla birlikte çalışan Afgan askerler, tercümanlar ve aileleri yer alıyordu.
Taliban’ın 2021’de yeniden iktidara gelişi sonrası bu kişilerin hayati tehlike altında olabileceği düşünüldü. Bunun üzerine dönemin Muhafazakâr hükümeti, kamuoyundan gizli tutulan ve yaklaşık 2 milyar sterline (yaklaşık 2,7 milyar dolar) mal olan bir tahliye programı başlattı.
Hem veri sızıntısı hem de gizli tahliye planı, 2023 yılında alınan süper yasa (superinjunction) ile medya tarafından haberleştirilememişti. Savunma Bakanlığı, kamuoyuna açıklama yapılmasının listedeki kişileri Taliban’ın hedefi hâline getirebileceğini savunmuştu.
Ancak bu yasa, geçtiğimiz salı günü mahkeme tarafından kaldırıldı ve olayın ayrıntıları kamuoyuyla paylaşıldı.
BİNLERCE KİŞİ ÜLKEYE GETİRİLDİ
İngiltere Savunma Bakanı John Healey, Avam Kamarası’nda yaptığı açıklamada, veri sızıntısı nedeniyle mağdur olan herkesten özür diledi:
“Bu ciddi güvenlik olayı asla yaşanmamalıydı. Önceki hükümet döneminde gerçekleşmiş olsa da, verileri ifşa olan herkese içtenlikle özür borçluyuz.”
Bakan Healey, bugüne kadar yaklaşık 4 bin 500 Afgan vatandaşı ve aile bireyinin bu gizli program kapsamında İngiltere’ye yerleştirildiğini söyledi.
Bununla birlikte hükümet, veri sızıntısı nedeniyle başka kişilere yeni iltica hakkı verilmeyeceğini duyurdu. Bakan Healey, yapılan resmi incelemede Taliban’ın sistematik olarak eski hükümet çalışanlarını hedef aldığına dair yeterli delil bulunmadığını belirtti.
Salı günü yayımlanan inceleme özetine göre, bugüne kadar toplamda 16 binden fazla Afgan, ya bu olay nedeniyle ya da daha önceki programlar kapsamında İngiltere’ye yerleştirildi. Bunların bir kısmı, veri sızıntısından bağımsız, mevcut insani yardım programları aracılığıyla ülkeye getirildi.
Sızıntıdan etkilenen Afgan vatandaşları, İngiltere hükümetine karşı tazminat davaları açmaya hazırlanıyor. İnsan hakları avukatı Sean Humber, bu kişilerin yaşadığı ‘ağır stres ve kaygı’ nedeniyle önemli miktarda tazminat alma hakkına sahip olabileceklerini söyledi.
