Sonunda F-16’lar geliyor… Ukrayna’nın kaderini değiştirecek mi?

Ukrayna’nın yaz taarruzunun beklenen sonuçları vermemesi, bazı Batılı uzmanlarca hava gücü eksikliğine bağlandı. Ukrayna’ya savaş uçakları bağışlanması bir süredir tartışılsa da harekete ancak bu hafta geçildi. Hollanda’nın ve Danimarka’nın F-16 envanterlerini bağışlamak için ABD’den onay çıktı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri 24 Şubat 2022’den bu yana sahip olduğu hava araçlarının yarısını kaybetti. F-16’ların bağışlanması, sadece Ukrayna’nın kaybettiği hava kabiliyetlerini geri kazandırmayacak, aynı zamanda Rusya’nın giderek büyüyen hava üstünlüğünü de baskılama görevi görecek. Ancak Ukrayna, kaç tane uçak alacak? Bu uçaklar ne zaman teslim edilecek?

KAÇ F-16 VERİLECEK?

Ukraynalı pilotların eğitimine başlanması için yeşil ışık verilse de kaç tane uçağın verileceği konusunda belirsizlik devam ediyor. Danimarka’nın açıklamasına göre 6’sı yeni yıla girerken, 8’i 2024’te ve kalan 5’i de 2025’te olmak üzere toplam 19 uçağın verileceğini söyledi. Hollanda’da ise net bir sayı yok. Hollanda’nın F-16 filosunun 42 uçaktan oluştuğu biliniyor. Hava kuvvetlerini F-35’lerle güçlendiren Hollanda’nın tüm F-16’larını bağışlaması durumunda Ukrayna toplam 61 kadar jet uçağını almış olacak. Tabii önümüzdeki haftalarda diğer ülkelerin de kendi envanterlerini Ukrayna’ya açması söz konusu olabilir. 

ASIL SORUN EĞİTİM

Avrupa ve ABD’deki kullanılmayan F-16 sayısı ciddi boyutlarda olsa da Ukrayna’nın elini bağlayan en büyük sorun eğitim. Bugüne kadar bağışlanan zırhlı araçlar, savaş uçaklarına kıyasla kullanımı çok daha basit olmasına rağmen bugüne kadar Sovyet teçhizatları kullanmış Ukrayna askerlerini epey zorladılar. Batılı uzmanlar, Ukrayna’nın yaz başında başlattığı taarruzun istenilen sonuçları vermemesinin gerekçelerinden biri olarak bu araçların kullanımındaki eğitimlerin yetersiz olmasını gösteriyor. 

Savaş uçakları ise bambaşka bir mesele. ABD Hava Kuvvetleri Avrupa ve Afrika komutanı General James B. Hecker, F-16’ların en iyi ihtimalle 2024’te geleceğini ancak bu araçlar üzerinde uzmanlaşmanın uzun yıllar süreceğini iddia etti. Ukrayna, eğitim için 32 pilotunu ayırdı. Ancak ABD’li yetkililere göre bunların sadece 8’i eğitim alabilecek kadar İngilizce biliyor. Kalanı dil kurslarına gönderildi. ABD Savunma Yazarları Grubu dijital toplantısında konuşan Hecker, eğitim alacak pilotların deneyimsiz olduğunu ve savaş boyunca çatışmalara katılmadıklarının altını çizdi. Hecker’a göre pilotların F-16 üzerinde uzmanlaşması 4-5 yılı bile bulabilir. 

UKRAYNA NE KAZANACAK?

F-16’ların hizmete girmesi durumunda Ukrayna, şu anda sahip olmadığı çeşitli kabiliyetler edinecek. Danimarka ve Hollanda’nın vereceği F-16’ların F-16AM Block 20 tipi olduğu belirtildi. Bu durumda Ukrayna’nın, elindeki Mig-29 ve Su-27’lerden daha gelişmiş araçlara sahip olacağı söylenebilir. ABD’li Komutan Hecker’a göre bunlarla eşil edecek AMRAAMS tipi it dalaşı roketlerinin Rus Hava Kuvvetleri’ni en azından biraz baskılayabilir. 

Yine de Hem Hecker hem de ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley, F-16’ların savaşın gidişatını değiştireceğini düşünmüyor. Ukrayna kısa sürede çok fazla kabiliyet edinmeye çalışıyor. Bunların hızlı bir şekilde sonuç vermeyeceği haziranda başlayan taarruzla ortaya çıktı. F-16’lar, Ukrayna’nın mevcut hava araçlarından üstün olsalar da en modern teknolojilere sahip değiller. Bu uçakların daha modern Rus hava araçlarını Rusya sınırları içinde kovalama imkanı yok. Bu nedenle ABD’nin uçak vermekte biraz daha çekingen olduğu gözlemlenebilir. Ukrayna’nın kazanması için bir teçhizatın verilmesi önemli ancak bu teçhizattan çok verilmesi daha önemli. Hem insan kayıplarının hem de teçhizat kayıplarının çok olduğu bu yıpratma savaşında en önemli faktör nicelik. 

Eğer Ukrayna beklenenden erken bir biçimde F-16’ları sahaya sürerse bundan iki sonuç çıkarabileceğiz. Ya Ukrayna, bu pilotları eğitimsiz bir biçimde göreve yollamış olacak ya da ABD’nin eğitim programlarına bugün açıklanmasından çok önce başladığı anlaşılacak. İki türlü de anlaşıldığı kadarıyla F-16’ları 2024’ten önce sahada göremeyeceğiz.