Taliban yönetimi, Afganistan genelinde yeni bir sansür dalgası başlatarak yüzlerce kitabı ‘İslam dışı’ ve ‘sapkın’ ilan etti.
Taliban lideri Molla Hibetullah Akhundzada’nın yayımladığı özel emir doğrultusunda, kitapçılardan okul ve üniversite kütüphanelerine kadar tüm kurumlara bu eserlerin toplanması talimatı verildi.
Independent Persian’ın haberine göre, toplatılan kitaplar arasında Yuval Noah Harari’nin çok satan Sapiens adlı eseri, Dante’nin İlahi Komedya’sı, Kahlil Gibran’ın Ermiş’i ve Mormon inancına ait The Book of Mormon yer alıyor.
Kadın haklarını, seküler yönetimi, Birleşmiş Milletler bildirilerini ve Taliban’ı eleştiren içerikleri konu alan yüzlerce eser artık yasaklı listede.
SANSÜR KOMİTELERİ KURULDU
13 Temmuz’da Din İşleri, Hac ve Rehberlik; Bilgi ve Kültür; Eğitim; ve Yükseköğretim Bakanlıkları ortak bir toplantı yaparak yasakları denetleyecek yeni bir sansür komitesi oluşturdu. Bu komite, kitap içeriklerini tarayıp ‘şüpheli’ bulunanları din adamlarına iletiyor.
Nihai karar ise akademik değil, tamamen dini kanaatlere dayanıyor.
Taliban’ın Din İşleri Bakanı Nur Muhammed Saqib, bu kitapların ‘toplumu yozlaştırmak ve gençleri yanlış yollara sürüklemek’ amacıyla yazıldığını iddia ederek, yeni dönemde sadece ‘İslami ve saf’ eserlerin halka sunulacağını duyurdu.
KADIN HAKLARI, DEMOKRASİ, ŞİA İNANCI VE SANAT HEDEFTE
Kabil ve Herat’taki yayınevlerinden alınan bilgilere göre, Taliban sansür listesi yalnızca Batılı düşünürlerle sınırlı değil. İranlı ve Afgan İslam alimleri de bu yasaklamalardan nasibini aldı. Yasaklılar listesinde Cemaleddin Afgani, Seyyid Kutub, Yusuf el-Karadavi, Ali Şeriati, Murtaza Mutahhari gibi isimlerin kitapları yer alıyor.
Bu eserler ‘Şii propaganda’, ‘batıl inanç’, ‘sekülerlik’, ‘kadın özgürlüğü’ ya da ‘Taliban’a karşı görüş’ barındırmak gibi suçlamalarla raflardan kaldırılıyor. Ayrıca, müzik, dans, sanat gibi konuları içeren kitaplara da doğrudan yasak geldiği bildiriliyor.
SANSÜR KİŞİSEL KANAATE GÖRE UYGULANIYOR
Afganistan’daki yayınevleri, Taliban sansürünün tamamen keyfî bir biçimde işlediğini söylüyor. Herhangi bir standart ya da prosedür olmadan, sıradan bir Taliban yetkilisi bir kitabevini ya da okul kütüphanesini denetleyip, hoşuna gitmeyen kitapları tek başına ‘İslam dışı’ ilan edebiliyor.
Kabil’deki bir yayıncı, Taliban görevlilerinin İran’dan gelen kitapların kapaklarındaki canlı varlık resimlerini karaladığını, bazen kitapların girişine kadar müdahale ettiğini aktarıyor.
Aynı yayıncıya göre, Taliban’ın Bilgi ve Kültür Bakanlığı’na bağlı yayın kurulunda görev alan kişiler çoğunlukla yüksek eğitim almamış ve ideolojik olarak tek sesli görüşleri savunan din adamlarından oluşuyor.
TOPLUMUN KÜLTÜREL BELLEĞİ HEDEFTE
Toplam 620 kitap fişlenmiş durumda. Listeye göre, kadınların eğitimi, seküler düşünce, cumhuriyet dönemi, Birleşmiş Milletler’in insan hakları belgeleri, müzik ve İran’ın övgüsü bile yasak gerekçesi olarak sunuluyor.
Bu girişim, sadece belirli kitapların değil, bir toplumun geçmişiyle bağ kurmasını sağlayan entelektüel mirasın da hedef alındığını ortaya koyuyor.
