AKP’nin 19 yıllık iktidarı boyunca dolar yüzde 428.5, avro yüzde 522 arttı

Türkiye’de 19 yılda dolar yüzde 428.4, Avro ise yüzde 522 arttı. Türk Lirası’nın değer kaybı ise aynı dönemde dolar karşısında yüzde 81.1, Avro karşısında yüzde 83.9’a ulaştı.  

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana uygulanan politikalar nedeniyle TL’nin erimesini tablolarla ortaya koydu.

CHP TBMM Grubu’nun ekonomi raporunda, “tek adam rejimi ve kötü ekonomik yönetimin” Türkiye’nin uluslararası itibarının yanı sıra TL’nin değerini de yok ettiğine dikkat çekildi. Merkez Bankası’nın (MB) faiz indiriminin arkasından dolar kurunun geçen haftayı serbest piyasada 8.89 TL düzeyinde kapattığı anımsatılan raporda, “Dolar kuru yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 20.2, Avro kuru ise yüzde 14.8 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle TL yıl başından bu yana dolara karşı yüzde 16.8, Avro’ya karşı ise yüzde 12.9 oranında değer kaybetti” denildi. 

Raporda, “tek adam rejimiyle ilgili anayasa değişikliğinin kabul edilmesi ve sonrasındaki gelişmelerin TL’nin değerinde yarattığı değişimlere” de yer verildi. Raporda yer alan tablolardaki veriler şöyle:

- 3 Kasım 2002’de AKP’nin iktidara geldiği seçim günü dolar 1.67 TL, Avro 1.66 TL seviyesindeydi. 

- 6 Nisan 2017 anayasa referandumunda dolar 3.68 TL, Avro 3.90 TL’ydi.

- 19 Haziran 2018 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan’ın “Yetkiyi verin; faizle, şununla bununla nasıl uğraşılır göreceksiniz” dediği gün dolar 4.75 TL, Avro 5.49 TL oldu. 

- Bu yıl başında dolar 7.34 TL, Avro 9 TL seviyesini gördü. 19 Mart’ta Naci Ağbal’ın Merkez Bankası görevinden alınmasından bir gün önce dolar 7.26 TL, Avro 8.65 TL seviyesiydeydi. 24 Eylül itibarıyla dolar 8.82 TL, Avro 10.34 TL oldu..

- 3 Kasım 2002’den bu yana dolar yüzde 428.4, Avro yüzde 522.6, anayasa referandumundan bu yana dolar yüzde 139.8, Avro yüzde 164.6 artış gösterdi. Bu süreçte TL dolar karşısında yüzde 81.1, Avro karşısında yüzde 83.9; anayasa referandumundan bu yana TL, dolar karşısında yüzde 58.3, Avro karşısında yüzde 62.2 değer kaybetti.

‘BORÇLANMA MALİYETİ ARTTI’

Rapora göre, Merkez Bankası’nın faiz indirimi nedeniyle Türkiye’nin dış borçlarını geri ödeme (temerrüt) risk primini gösteren CDS’i (kredi temerrüt sigortası- 5 yıl vadeli) ise geçen hafta yüzde 8 oranında artarak 24 Eylül itibarıyla 391.7 oldu. Böylece faiz indirimi, Türkiye’nin hem iç hem de dış borçlanma maliyetlerini artırdı. Raporda, “CDS’i Türkiye’den yüksek ülke olarak bir tek Arjantin bulunuyor. Türkiye diğer tüm ülkelerden daha yüksek bir risk primine sahip” denildi.

Raporda, Hazine’nin iç ve dış borçlarının ağustosta bir önceki aya göre 9 milyar lira daha artarak 2 trilyon 42 milyar liraya kadar yükseldiği anımsatıldı. Borçlarda yılın ilk 8 aylık döneminde 229 milyar liralık artış yaşandığı kaydedildi. Ağustos sonu itibarıyla 2 trilyon 42 milyar lira olan borç stokunun, 1 trilyon 169 milyar liralık kısmını iç borçlar, 872 milyar liralık kısmını ise dış borçlar oluşturuyor. Dış borçların tamamı, iç borçların ise yüzde 23.8’i yabancı para cinsinden alınmış borçlar. Yabancı para cinsinden borçlar, borç stokunun yüzde 56.4’ünü oluşturuyor. 

YENİ ZİRVE ARANIYOR

Dolar/TL, faiz indiriminin ardından dün 8.8998 ile yeni tarihi zirvesini görürken, piyasalar bu indirimlerin ne hızda devam edeceğine odaklandı. Dün Asya piyasalarında 8.91 seviyesini gören dolar/ TL, Türkiye’de ise 8.83-8.90 arasında işlem gördü. Avro da, 10.4222 lirayı gördükten sonra 10.31-10.40 lira arasında hareket etti.

Öte yandan geçen hafta yerli yatırımcıların geçen hafta kâr realizasyonu kapsamında 2 milyar dolarlık döviz sattığı tahmin ediliyor.

CHP'nin paylaştığı kur tablosu;