Mazot fiyatındaki artış, tarımda maliyetleri daha da artırdı. Nisan ayındaki zirai don felaketi nedeniyle ürün kaybı yaşayan çiftçiyi bir de mazot zamları vurdu. Maliyet artışları nedeniyle önümüzdeki günlerde gıda fiyatlarının da artması bekleniyor. Mazot artışlarına bir de gübredeki artışlar eklendi. Savaşın de etkisiyle gübre fiyatları arttı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, “Üreticiye bir darbe daha. Üre gübresine 1 günde yüzde 43, diğer gübrelere yüzde 25’in üzerinde zam geldi. Zaten artan maliyetlerle boğuşan çiftçi bu yükün altından nasıl kalkacak ? Oluşacak gıda sorunu ithalatla mı çözülecek ? Tarım politikası bu şekilde devam ederse, soframızdaki her lokma daha da pahalanacak” dedi.
HAYVAN DA, ET DE, YEM DE İTHAL!
Diğer yandan hayvancılık da ithalata bağımlı hale geldi. Hem canlı hayvan, hem et, hem de yem ithal ediliyor. CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, “İthal hayvanla, ithal yemle, ithal çobanla hayvan sayısını artırmak bir başarı değil, acizliktir” dedi. Bakırlıoğlu’nun değerlendirmelerine göre, Türkiye son 10 yılda milyonlarca baş canlı hayvan ithal etti. Sadece 2024 yılında yaklaşık 600 bin baş sığır ithal edilirken, kırmızı et ithalatı da rekor seviyelere ulaştı. Aynı dönemde toplam canlı hayvan ithalatı 1 milyonu aştı. Bakırlıoğlu, Türkiye, hayvan varlığında Avrupa’da önde gözükse de, bu verilerin nüfus dikkate alınmadan yorumlandığına işaret ederek, şöyle devam etti:
“Kişi başına düşen büyükbaş hayvan sayısı, et ve süt üretim miktarları dikkate alındığında Türkiye birçok Avrupa ülkesinin gerisinde kalıyor. 2015-2024 yılları arasında Türkiye’de hem canlı hayvan hem de et ithalatında ciddi bir artış yaşandığını görüyoruz. 2015 yılında 320 bin baş olan canlı hayvan ithalatı, yıllar içinde düzenli bir şekilde yükselerek 2024 yılında 1 milyon 20 bin başa ulaşmıştır. Aynı dönemde et ithalatı ise 2015’te 45 bin ton iken, 2024’te 185 bin tona çıkmıştır. Bu veriler, hayvan varlığındaki artışın temel sebeplerinden birinin doğrudan ithalat olduğunu açıkça gözler önüne sermektedir.”
YURTTAŞ ET GÖRMÜYOR
Ülkede hayvan varlığı ithalatla artırılırken, yurttaşın sofrasına et koyabilmesi ise her geçen gün zorlaşıyor. Bakırlıoğlu, 2020’de ortalama 32.35 TL olan dana karkas etin kilogram fiyatının, 2025 itibarıyla ortalama 490 TL’ye ulaştığına dikkat çekti. Yurttaş için etin son yıllarda temel gıda maddesi olmaktan çıkarak, lüks haline geldiğini belirten Bakırlıoğlu, Türkiye’nin “iki günde bir etli yemek, tavuk veya balık tüketmeye ekonomik gücü yetmeyenler” sıralamasında yüzde 39.1 ile 36 Avrupa ülkesi arasında ilk sırada yer aldığını söyledi.
Bakırlıoğlu, Türkiye’nin Avrupa’da hayvan sayısında ilk sırada olmasına karşın et fiyatlarında da zirvede olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin, Avrupa’nın en pahalı etini tüketen ülkelerden biri konumunda bulunduğunu kaydeden Bakırlıoğlu, “Üretim artmıyor, ithalatla rakamlar şişiriliyor” diye konuştu.
PAY YÜZDE 20'YE DÜŞECEK
Bakırlıoğlu, hayvancılığın temel girdisi olan yem de büyük oranda ithal edilirken, çoban bulmak için bile yurtdışına bakıldığını söyledi. Hayvancılığın sürdürülebilir hale gelmesi için ithalat yerine üreticiye doğrudan destek verilmesi gerektiğini vurgulayan Bakırlıoğlu, şunları kaydetti: “2020 yılında ödenen tarımsal desteklerin toplamı 19 milyar 161 milyon lira olurken, hayvancılığın payı yüzde 41 ile 7 milyar 823 milyon 503 bin lira olmuş. Bu, 2002’den bu yana en yüksek oran. Fakat 2020’den sonra tekrar düşmeye başladığını görüyoruz. 2021’de 22.9 milyar lira toplam desteğin 7.3 milyar lirası yani sadece yüzde 32’si hayvancılığa ayrılmış. 2022’de 39.1 milyar lira desteğin yüzde 25’i olan 9.7 milyar lirası hayvancılık desteği olarak üreticiye ödenmiş. 2023’te 65.3 milyar lira desteğin yüzde 23’ü olan 15.3 milyar lirası,2024 yılında ise 91.5 milyar liralık toplam tarım desteğinin yüzde 22’si olan 19.7 milyar lirası hayvancılık desteği olarak ayrılmış. Bu yıl tarıma 135 milyar lira destek ödenmesi öngörülüyor. Bu desteğin yüzde 20’si olan 27.1 milyar lirası ise hayvancılığa destek olarak ödenecek. Yani, 2020 yılında hayvancılığın payı yüzde 41’e ulaşmışken bu yıl bu pay yüzde 20’ye düşecek.
