Tasarruf yok, bütçe ‘açılıyor’

Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ile ocak-eylül dönemi bütçe gerçekleşme sonuçlarını açıkladı. Eylülde bütçe giderleri 932.1 milyar TL, bütçe gelirleri 831.6 milyar TL oldu. 9 aylık dönemde bütçe 100.5 milyar TL açık verdi. Bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 63.4 oranında arttı. Ocak-eylül döneminde ise bütçe giderleri 7 trilyon 158.6 milyar TL, bütçe gelirleri 6 trilyon 84.6 milyar TL oldu. Bütçe geçen yılın ocak-eylül döneminde 512.6 milyar TL açık vermişti. Bu yılın aynı döneminde açık 1 trilyon 74 milyar TL’ye çıktı. 9 aylık dönemde bütçe giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 81.1 oranında arttı. 9 aylık dönemde cari transferler geçen yıla göre 1.6 trilyon TL’den 2.7 trilyon TL’ye yükseldi. Personel giderleri de 960.8 milyar TL’den 2.1 trilyon TL’ye çıktı. 

FAİZ GİDERLERİ ARTIYOR

Yüksek faiz nedeniyle eylülde faiz giderleri geçen yıla göre 70.7 milyar TL’den 148.6 milyar TL’ye çıktı. Ocak-eylül döneminde ise faiz giderleri 470.8 milyar TL’den 912.6 milyar TL’ye yükseldi. 

VERGİ COŞTU

Vergi gelirleri geçen yıla göre eylülde 386.2 milyar TL’den 732.2 milyar TL’ye çıktı. Geçen yılın eylül ayına göre kurumlar vergisi 14.8 milyar TL’den 171.4 milyar TL’ye yükseldi. ÖTV 98.7 milyar TL’den 127.1 milyar TL’ye çıktı. Dahilde alınan KDV de 55.8 milyar TL’den 90.7 milyar TL’ye yükseldi. Ocak-eylül döneminde vergi gelirleri 2.9 trilyon TL’den 5.1 trilyon TL’ye çıktı. 9 aylık verilere göre gelir vergisi geçen yıla göre 462.4 milyar TL’den 1.1 trilyon TL’ye, kurumlar vergisi 488.2 milyar TL’den 672.1 milyar TL’ye, dahilde alınan KDV 341.3 milyar TL’den 693.7 milyar TL’ye, ÖTV 611.5 milyar TL’den 998.8 milyar TL’ye, BSMV 85.9 milyar TL’den 238.1 milyar TL’ye, ithalde alınan KDV 643.8 milyar TL’den 970.6 milyar TL’ye yükseldi. 9 aylık dönemde vergi gelirlerinin dağılında ilk sırada yüzde 19.8 ile gelir vergisi, ikinci sırada yüzde 19.5 ile ÖTV geldi.

SAVUNMA HARCAMALARI

İktidar Meclis’te görüşmelerine başlanan “vergi torbası” ile Savunma Sanayi Destekleme Fonu’na (SSDF) yeni kaynak yaratırken, bütçeden güvenlik ve savunmaya yönelik mal, malzeme ve hizmet alımları, yapımları ve giderleri için eylülde 10.5 milyar TL, bu yılın başından itibaren ise 39.1 milyar TL harcama gerçekleştirildi. Cari transferler kapsamında gelirlerden ayrılan paylar başlığı altında SSDF’ye veriler paylar da 9 aylık dönemde 101.6 milyar TL oldu. İktidar, vergi torbasında yer alan katkı paylarının SSDF’ye gideceğini, bütçeye 1 kuruş bile girmeyeceğini söylüyor. Ancak bu gelirler dolaylı olarak bütçeyi de destekleyecek. SSDF’nin gelirleri artırılınca bütçeden savunma ve güvenlik için yapılan harcamaların da düşmesi bekleniyor.     

‘ÖRTÜLÜ’ ARTIYOR

Örtülü ödenek harcamaları için eylülde 282.4 milyon TL, 9 aylıkdönemde ise 8.3 milyar TL harcama gerçekleştirildi.

TASARRUF NEREDE ?

Temsil, tanıtma ve ağırlama giderleri için ayrılan bütçe başlangıç ödeneği 1.6 milyar TL’ydi. 9 aylık dönemde başlangıç ödeneği aşılarak 1.8 milyar TL harcama yapıldı. 

Görevlendirme giderleri olarak adlandırılan görev zararları için eylülde bütçeden 106.8 milyar TL çıktı. 9 aylık harcama ise 845.3 milyar TL oldu. İktidarın elektrikteki sübvansiyonları neden kaldırmak istediği bütçe rakamları ile ortaya çıktı. Eylülde Elektrik Üretim AŞ için 25.9 milyar TL görev zararı ödemesi yapıldı. 9 aylık dönemde yapılan ödeme ise 164.8 milyar TL oldu.

SARAY’IN HARCAMALARI

Cumhurbaşkanlığı’nın 9 aylık harcaması 8.8 milyar TL oldu. Diyanet’in aynı dönemdeki harcaması da 74.5 milyar TL olarak gerçekleşti. AB Başkanlığı’nın bütçe başlangıç ödeneği 4.6 milyar TL’ydi. 9 aylık harcaması 6.2 milyar TL’ye çıktı. Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı’nın başlangıç ödeneği 1.9 milyar TL’ydi. 9 aylık harcaması 3.1 milyar TL’ye ulaştı.  

‘TRAFİKTEN’ PARA YAĞDI

Trafik para cezalarında bütçe hedefi 20.5 milyar TL’ydi. 9 aylık tahsilat 29.7 milyar TL oldu. Hedef-gerçekleşme oranı yüzde 145’e ulaştı. Genel para cezalarında da bütçe hedefi 100.8 milyar TL’ydi. 9 ayda gerçekleşme 100.4 milyar TL oldu. Yüzde 100’e yakın gerçekleşme yaşandı.