20 kişilik araca 45 kişi bindirdiler

Karaman’ın Ermenek ilçesinde su dolan madende mahsur kalan 18 işçiyi kurtarma çalışmaları sürerken bir acı haber de Isparta’nın Yalvaç ilçesinden geldi. Kadın ve çocuklardan oluşan 45 tarım işçisi, 20 kişiyi ancak alabilecek büyüklükte eski tip bir midibüse doldurularak elma toplamaya götürüldü. Aşırı yük nedeniyle frenleri patlayınca istinat duvarına çarpan midibüsteki işçiler yola savruldu. İşçilerden 18’i yaşamını yitirdi, 27’si yaralandı.

Isparta'da katliam gibi kaza: 15 ölü-FOTOĞRAFLAR

Isparta’nın Yalvaç ilçesinden Gelendost ilçesine elma toplamaya giden işçileri taşıyan midibüs, dün saat 07.15 sıralarında Yalvaç’ın Balkonak köyüne 2 kilometre uzaklıkta rampa çıktıktan sonra inişe geçtiği sırada haddinden fazla yolcu aldığı için freni patladı. Kontrolden çıkan midibüs virajlı yolda istinat duvarına çarparak şarampole yuvarlandı. Midibüsün önce yolun sağ  tarafındaki toprak tepeye doğru  tırmandığı, ardından da yandevrilerek 100 metre sürüklendiği kaydedildi. Kazanın duyulması üzerine Yalvaç ve Isparta’dan kaza yerine sağlık ekipleri ve ambulanslar sevk edildi. Yalvaç Kaymakamı Ahmet Altıntaş,  olay yerine giderek incelemelerdebulundu. Yaralılar Konya’nın Akşehir ilçesindeki hastanelere sevk edildi. Isparta’dan gelen bir ekip, 1999 model midibüsün durumuyla ilgili kapasitesinin üzerinde yolcu alınması nedeniyle yaklaşık 1200 kilogram fazla ağırlık tespit edildi. Aracın freninin patlamasına bu aşırı ağırlığın neden olduğunu belirten yetkililer, incelemelerin bu doğrultuda sürdürüldüğünü açıkladı.

Kadın ve çocuklar öldü

Kazada sürücü Metin Arslanalp ile tarım işçileri Havva Ceran (20), Arife Aktaş, Ceylan Aksoy, Reyhan Ceran, Veli Can Çelik (15), Gülseren Yayla, Maksude Ünsal (54), Havva Yiğit, Ayşegül Karataş, Mihri Kale, Ayşe Kale, Şerife Aksoy (58), Muazzez Balık, Elmas Çelik, Emel Arslanalp, Esme Altunbay (38) ve Buket Keskin (26) yaşamını yitirdi.

Yaralıların isimleri ise şöyle:

Nezahat Çakır, Serap Aksoy ve Sevgi Ürkmez (34), Mevlüt Çeliker (65), Yaren Bozoğlu, Mevlüt Akkuş, Neşe Çoban, Gülşen Turgut, Çağlayan Turgut, Vesile Turgut, Elif Ceran, Süleyman Turgut, Nadi Turgut, Songül Arslanalp, Leyla Çelik (44), Şerife Özkan (46), Fatma Önay (31), Esme Altunbay (16), Meral Arslanalp (24), Erkan Arslanalp (16), Buket Keskin (26), Nermin Ölçer (33), Sultan Bozdağ (66), Ömer Akdeniz (31), Rabiya Ceran (19), Ömer Samur (47), Sibel Arslanalp (12), Durmuş Ali İlboğa (25), Umut Samur (23).

Okul yerine işe

Kazadan kurtulan 16 yaşındaki Erkan Aslanalp ile 12 yaşındaki kardeşi Sibel Aslanalp kaza
anında yaşadıklarını anlattı. Erkan Aslanalp, “Sabah erken saatlerde elma toplamak için yola çıkmıştık. Aile bütçesine katkıda bulunmak için kardeşimle beraber bugün okula gitmeyip elma toplamaya gidecektik. Günlük 35 lira alıyorduk. Kaza anında minibüste uyuyorduk, kaza olunca camı kırarak dışarı çıktık” dedi. Kazadan yara almadan kurtulan tek kişi ise dedesi Mevlüt Çeliker’in kucağında oturan 4.5 yaşındaki Nebi Ürkmez oldu. Dedesi küçük Nebi’yi üzerine kapanarak kurtardı. Nebi, evde yalnız kalamadığı için annesi Sevgi Ürkmez ile Gelendost’a her sabah elma toplamaya gidiyor.

‘Gitme anam dedim’

Ölen işçilerin yakınları, her sabah Akşehir’den gelen ve işçileri taşıyan midibüslerin ayakta yolcu götürdüğünü anlattı. Morgda cenazesini teşhis eden bir kadın,“Olmaz olsun fakirlik. Nasıl dayanayım ben bu acıya, ciğerim yanıyor” diye feryat ederken bir başka kadının, “Gitme anam dedim. Çalışma dedim. Yine gitti. Oysa ölüme gitmiş” sözleri yürekleri burktu. Dayıbaşı sömürüsü

Bahçelerdeki elma toplama işinde çalışan işçilere, bahçe sahibi tarafından kişi başı 50-55 lira ödendiği, bu paranın 20-25 lirasının işçileri bulan “dayıbaşı” adı verilen organizatörler ve ulaşım
için kesildiği belirtildi. Böylece işçilerin eline günlük 30-35 lira geçtiği öğrenildi.

Yenice Köyü Muhtarı Mehmet Akıncı, köy ekonomisinin elmaya dayalı olduğunu, 3 bin civarında işçinin köylerinde iki ay boyunca çalıştığını söyledi. İşçilere 50 ile 60 lira arasında yevmiye ödendiğini söyleyen muhtar Akıncı, “20 kişilik araçlara 40 kişi bindiriyorlar. Gizli yollardan getiriyorlar. Tabii ki fazla kazanç için. Çavuşlar 15 ile 25 lira arasında komisyon alıyorlar. İşçiler sigortasız” dedi. Elma üreticisi Mehmet Demiray da işçileri “dayıbaşı” veya “çavuş” denen aracılar yardımıyla bulmak zorunda olduklarını savunarak, “Hasat 1 ay, yemekli 45, yemeksiz 60 liradan anlaşıyor ve günlük terleri soğumadan veriyoruz” derken; konaklamalı ve sigortalı işçinin kendilerine maliyetli olduğunu söyledi. Bölgeye 8 yıldır Şarkikarağaç ilçesinin Köprü Köyü’nden işçi taşıyan işçi çavuşu Ramazan Tokgöz, her sabah 05.00’te yola çıktıklarını, 150 kilometre yol yaptıklarını anlattı.

Sağlık Enstitüsü Derneği (SED) Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, yaptığı yazılı açıklamada, Isparta’daki kazaya dikkati çekerek acil eylem planlarını oluşturmak için derneğin ev sahipliğinde sivil toplum kuruluşlarının 9-10 Kasım’da İstanbul’da “Yol Güvenliği Sivil Toplum Buluşması” gerçekleştireceğini bildirdi.