60 yıl sonra ilk kez: Ölü Deniz Yazmaları’nın yeni parçaları keşfedildi

Yahudilikle Hıristiyanlığın kadim yazılı kaynaklarından olan ve içlerinde Eski-Yeni Ahit’in en eski nüshaları da bulunan Ölü Deniz Yazmaları (Ölü Deniz Parşömenleri ya da Ölü Deniz Tomarları) ile ilgili yeni bir keşif yapıldı.

Sputnik'in aktardığına göre, Kudüs’ün güneyindeki çölde yürütülen arkeolojik kazılarda son 60 yılda ilk kez yazmalardan parçalara ulaşıldı. Parçalar bir araya getirilerek Eski Ahit’in Nahum Kitabı ve Zekeriya Kitabı’ndan antik Yunanca metinler ortaya çıkarıldı.

BREAKING: Israel finds new Dead Sea Scroll, first such discovery in 60 years https://t.co/mYlgzdQQRR

— Haaretz.com (@haaretzcom) March 16, 2021

İsrail Eski Eserler Kurumu, çöldeki bir mağarada bulunan bu yazma parçalarının radyokarbon tarihlemeyle M.S. 2. yüzyıla ait olduğunun saptandığını duyurdu. 1900 yaşındaki yazmaların o dönemde Roma İmparatorluğu’na karşı Yahudi ayaklanması sırasında mağaraya saklandığı sanılıyor.

1960’larda yapılan kazılarda 40 kişiye ait kemiklerin bulunması nedeniyle ‘Korku Mağarası’ olarak anılan yerde bulunan yazma dizisinin bir parçası olduğu üzerinde duruluyor. O dizide de On İki Küçük Peygamber ile ilgili bölümlerin antik Yunanca yorumları yer alıyordu.

Bu yazma parçalarının, M.S. 132-136 yılları arasında Hadrianus döneminde Roma İmparatorluğu’na karşı Yahudilerin Bar Kohba İsyanı sırasında mağaraya konulduğu tahmin ediliyor.

Bulunmalarını, İsrail Eski Eserler Kurumu’nun yağmalanmadan önce yazmalara ve diğer tarihi eserlere ulaşmak için Yahudiye Çölü’nde yürüttüğü operasyonlar sağladı.

İsrail işgali altındaki Batı Şeria’nın Kumran yakınındaki mağaralarında 1940-50’lerde ilk bulunan yazmaların MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyıl arasındaki döneme aitti. Eski-Yeni Ahit’ten bilinen en erken nüshaları içeren yazmalar, bölgede yaşamış, ancak o güne dek sırrına erilmemiş Esseniler denilen Yahudi topluluğu hakkında önemli bilgiler de sunmuştu.