67P İyice Kızıştı

Rosetta uzay aracı, Güneş'e yaklaştıkça etkinliği artan kuyrukluyıldızdan iyice geriye çekildi, ama 67P'nin çevresinde dolanmaya devam ediyor. "Kızıştı" sözcüğümü de yabana atmayın, biraz sonra anlatacağım! Her iki fotoğraf Rosetta üzerinde bulunan OSIRIS adlı bilimsel kamera ile 12 Mart günü çekildi, Şimdiye dek kamuoyuyla paylaşılan fotoğrafların çoğu seyrüsefer kamerasının çektikleriydi. Bu iki fotoğrafın çekim anları arasında sadece 2 dakika var. Fotoğrafın üst kısmının güneş alan gündüz bölgesi olduğunu görüyorsunuz, Alt tarafı ise gece bölgesi. İki dakika önce çekilen fotoğrafta gece bölgesinde bir olay yok iken iki dakika sonra çekilen fotoğrafta o anda güneş ışığı almayan bölgede müthiş bir püskürme olduğunu görüyorsunuz. OSIRIS ile ilgili bilim insanları bu püskürmenin boyunu 900 m, içindeki toz parçacıklarının hızını ise saniyede sekiz metre olarak tahmin ettiler. Bugüne dek bu tür püskürme olayları kuyrukluyıldızın sadece gündüz bölgesinde gözlenmişti.

Bu olayın iki açıklaması olabilir. Birincisi, güneş ışınları bir vadinin içine veya yüzeye çarpmış, bu Rosetta'nın yörüngesindeki durumu nedeniyle daha önce görülmemiş olabilir. İkinci bir görüşe göre ise; 67P'nin içyapısı artık iyice ısındı, kızıştı ki artık her yanında püskürme olabilmektedir. Bu püskürmeler öyle anlık olaylar değil. Gündüz bölgesinde bir fışkırma varsa bu tüm gün boyunca sürebiliyor, yani yaklaşık 6 saat, Çoğu zaman aynı bölge ertesi gün takrar güneş ışığı aldığında olay devam edebiliyor. Bu fotoğraflar çekildiğinde Rosetta kuyrukluyıldızdan 75 km uzaktaydı. 67P ile ilgili diğer bir bulguya göre ise kuyrukluyıldızın 12,4 saat olan dönme dönemi güneş yaklaştıkça günde bir saniye artıyor. Başka bir çalışmada da kurukluyıldızın manyetik alanının olmadığı Rosetta ve aylar önce yüzeye inen "kondu" Philae'nın gönderdiği verilerin analizinde anlaşıldı.  Rosetta çok sık olarak gölgeli bir bölgeye konduğundan pillerini dolduracak ışık alamayan Philae ile iletişim kurmaya çalışıyor ama henüz kondu uyanamadı, ve iletişim kurulamıyor. Sevgilerimle...


Prof. Dr. Ethem Derman