AİHM’den Osman Kavala hakkında ihlal kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Gezi Parkı davasının tek tutuklu sanığı olan ve 771 gündür cezaevinde bulunan iş insanı Osman Kavala’nın başvurusu hakkında ihlal kararı verdi. Yargılanma ve tutuklanmanın politik saik taşıdığına hükmeden mahkeme Kavala’nın derhal serbest bırakılmasını istedi. Kavala’nın avukatları kararı tercüme ederek tahliye başvurusunda bulanacaklarını açıklarken, Türkiye’nin üç ay içerisinde karara itiraz ederek davayı Büyük Daire’ye taşıma hakkı bulunuyor. 

Anadolu Kütür Yönetim Kurulu Başkanı Kavala’nın avukatları 8 Haziran 2018’de uzun tutukluluk gerekçesiyle AİHM’e başvurdu. Yüksek mahkeme dün başvuruyu karara bağladı. AİHM, makul şüphe olmadan Kavala’nın siyasi sebeplerle tutuklanması ve Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ihlal başvurusunu makul bir sürede incelememesi nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, Türkiye’nin, AİHS’nin ‘hürriyet ve güvenlik hakkı’ madesi ile ‘meşru tutukluluk konusunda hızlı karara ulaşma hakkı’ ve ‘hakların kısıtlanması yolunun kısıtlılığı’ maddelerinin ihlal edildiğini açıkladı.

Mahkeme bire karşı altı oyla alınan kararda şu ifadelere yer verildi: “AİHM, AİHS Madde 5.1 ile Madde 5.4’ün ihlal edildiğine oybirliğiyle karar vermiştir. 6’ya bir oyla da Madde 5.1’le birlikte değerlendirildiğinde Madde 18’in de ihlal edildiğine ve muhatap devletin başvurucunun tutukluluğunu sona erdirmek için gereken bütün adımları atması, başvurucunun derhal salıverilmesini sağlaması gerektiğine karar vermiştir. Bu davada, insan haklarını öne çıkarak ve savunuculuğunu yapan birçok STK ve sivil hareketin kurulmasında rol oynayan Kavala, gözaltına alınmasının ve tutuklu olmasının adil olmadığını savunmuştur. Mahkeme, Kavala’nın ‘güçlü şüphe’ sebebiyle tutuklu olduğunu not etmiştir. Mevzu bahis suçlamalar hükümeti devirmeye çalışmak ve anayasal düzeni güç ve şiddet yoluyla yıkmaya teşebbüstür. Mahkeme, yetkililerin başvurucunun ilk ve devam eden duruşma öncesi tutukluluğunun makul şüpheye dayanan tarafsız bir değerlendirme sonucunda olduğunu gösteremediğini tespit etmiştir.”

‘TUTUKLANMANIN YASAL BİR AMACI VAR’

Karara AİHM’in Türk yargıcı Saadet Yüksel şerh koydu. Yüksel, karara düştüğü şerhte Madde 18’in ihlaline dair çoğunlukla aynı fikirde olmadığını belirterek, bu hükmün ihlal edildiği sonucuna ulaşacak yeterli zemin olduğunu düşünmediğini kaydetti. Kavala’nın uzun tutukluluğunun, Türkiye devletinin insan hakları aktivistlerinin geneline yönelik bir durum olmadığını savunan Yüksel, Kavala’nın tutukluluk durumunu değerlendiren yerel mahkemelerin kararlarına atıfta bulunarak, “Yerel mahkemelerin gerekçelerinin yetersiz olduğunu düşünsem de, bu başvurucunun tutuklanmasının yasal bir amacı olmadığı anlamına gelmez” dedi.

AİHM İKİNCİ KEZ 18. MADDEDEN İHLAL KARARI VERDİ

Mahkeme, Selahattin Demirtaş’tan sonra Türkiye hakkında 18. maddeden ikinci ihlal kararını vermiş oldu. Twitter üzerinden açıklamalarda bulunan Demirtaş’ın avukatı Ramazan Demir, “Yargılamaların ve tutuklamaların politik saik taşıdığı tekrar ifade edilmiş oldu. Bakalım Kavala’nın kararını uygulamamak için de neler yapılacak” yorumunda bulundu.