Akdeniz’de gaz savaşı

Doğu Akdeniz’de zaten var olan gerilim, bölgedeki zengin doğalgaz kaynakları üzerinde hâkimiyet yarışı nedeniyle giderek artıyor. İsrail, Mısır ve Güney Kıbrıs arasında doğalgazın çıkarılması ve taşınması konusunda işbirliği artarken, İsrail ile Lübnan, Türkiye ile Güney Kıbrıs ve Türkiye ile Mısır arasındaki çekişme şiddetleniyor. Bölgede doğalgaz arama ve çıkarma çalışmalarını büyük petrol ve doğalgaz tekelleri yaptığı için çekişmeye ABD ve AB de müdahil olmuş durumda.

Boru hattı zor

Artan gerilime dikkat çeken İngiliz Financial Times gazetesi, söz konusu zengin gaz kaynaklarının ülke ekonomilerine zenginlik katmak yerine daha fazla karşı karşıya gelişe neden olduğunu, bölgeden Avrupa’ya olası gaz ihracatının giderek zorlaşmakta olduğunu vurguladı. Gazete, son dönemde Kıbrıs adası açıklarındaki gaz keşif çalışmaları nedeniyle Türkiye, Güney Kıbrıs ve Mısır arasında; Lübnan ile İsrail arasındaki tartışmalı deniz bölgesinde Beyrut’ın sondaj çalışması başlatmak istemesi nedeniyle de bu iki ülke arasında gerilimin tırmandığına dikkat çekti. İsrail gazının Avrupa’ya sevkinde en az maliyetli güzergâhın Türkiye olduğu belirtiliyor ancak bunun için ya Kıbrıs üzerinden ya da Lübnan ve Suriye üzerinden boru hattı gerekiyor. Şu anki siyasi koşullarda iki hattın inşası da zor görünüyor. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Mısır ile Güney Kıbrıs arasındaki 2013’te imzalanan enerji işbirliği anlaşmasını tanımadıklarını şubatta açıklamış, Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ebu Zeyid, Akdeniz’deki ekonomik haklarının ihlal edilmesini kabul etmeyecekleri yanıtını vermişti. Lübnan, Eni, Total ve Rus Novatek ile gaz keşif anlaşması yaptı ancak İsrail buna izin vermeyeceğini açıkladı. Hizbullah da İsrail’e yanıt vererek, ülkenin gaz kaynaklarını savunacaklarını söyledi.

Petrol ve doğalgaz devleri bölgede

ABD Jeolojik Araştırma Ajansı (United States Geological Survey – UNGS), Türkiye’nin güneyinden Filistin Gazze Şeridi kıyılarına kadar olan bölgede 3.5 trilyon metreküp doğalgaz rezervi bulunduğunu tahmin ediyor. İsrail Tamar bölgesinde 320 milyar metreküp, Leviathan bölgesinde 600 milyar metreküp, Güney Kıbrıs Aphrodite bölgesinde 130 milyar metreküp, Mısır Zohr bölgesinde tahminen 850 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunuyor. Britanyalı BP, İtalyan ENI, Amerikan Exxon, Rus Rosneft ve Fransız Total firmaları bölgede bulunuyor.