Anne adayları için ‘ayrıntılı ultrason’ rehberi: Ayrıntılı ultrason nedir? Bebeğe zararı var mıdır?

Gebeliğin sağlıklı ve sorunsuz bir şekilde tamamlanabilmesi için bebeğin anne karnındaki durumunun detaylı bir şekilde gözlenmesini sağlayan ultrason; bebekte var olabilen bir anormalliğin tespiti veya gelişme riski olan, bebeğin sonraki hayatını tehdit eden bir hastalığın gebeliğin ilk haftalarında erken tespiti için kullanılan bir yöntem.

İleri gebelik haftalarında ise bebeğin kan dolaşımının değerlendirilmesi, bebeğin gelişiminin değerlendirilmesi, bebeğin iyilik halinin tespiti ve normal doğum olup olmayacağının değerlendirilmesi amacı ile de uygulanan ultrasonun birçok çeşidi bulunuyor. Bunların içinde ileri düzey ultrason olarak da adlandırılan ayrıntılı (detaylı) ultrason ile bebeğin tüm organlarının sağlıklı gelişip gelişmediğini takip etmek mümkün.

Anne karnındaki bebeğin dört boyutlu görüntüsünün alınmasını sağlayan ayrıntılı ultrason nedir? Nasıl yapılır? Ne kadar sürer? Üç boyutlu ultrason veya renkli ultrason ile farkı nedir? Bebeğe zararı var mıdır? İşte cevaplar…

DOĞUMSAL HASTALIKLARIN YÜZDE 95’İ ÖNCEDEN GÖRÜLEBİLİYOR

Anne karnındaki bebeğin organ gelişiminin değerlendirildiği ve adına “detaylı ultrason” da denilen “ayrıntılı ultrason” ile bebeğin beyni, gözleri, burnu, dudakları, yüzü, boynu, kalbi, akciğerleri, kolları, elleri, parmakları, karın içi organları, sırtı, bacakları ve ayakları inceleniyor. Bu organların oluşumu ile ilgili problemlerin tespit edilmesini sağlayan ayrıntılı ultrasonografi ile anne karnındaki doğumsal hastalıkların yüzde 95’inin tanısı konulabiliyor.

Embriyolojik ve fetal dönem olmak üzere ikiye ayrılan anne karnındaki dönem süresinde, ayrıntılı ultrason; bebeğin tüm organlarının oluşup gelişmeye devam ettiği fetal dönem içinde bebeğin tüm organlarının incelenebilmesini sağlıyor. Perinatoloji ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü doktoru Doç. Dr. Ertuğrul Karahanoğlu’na göre organ değerlendirme uzun süren bir işlem olduğu için bu muayene yarım saat kadar sürebiliyor. 

AYRINTILI ULTRASON NE ZAMAN YAPILIR?

Ayrıntılı ultrason, gebeliğin takibini yapan doktorun isteği ile perinatoloji uzmanı veya bu konuda deneyimli radyolog tarafından gebeliğin 18-24. haftaları arasında yapılabilirken, gelişen ultrasonografi cihazları sayesinde bu işlem artık 11-13. hafta arasında da yapılabiliyor.

Fakat bu haftalar arasında yapılan ayrıntılı ultrasonografide, yapısal hastalıkların yalnızca yüzde 75’i tanınabiliyor. Aynı zamanda beyin oluşumundaki bazı problemler ve kalpteki bazı delikler bu haftada görülemeyeceği için 20-24. hafta arası beyin gelişimi ve kalpteki küçük deliklerin değerlendirilmesi için işlemin tekrarlanması öneriliyor.

AYRINTILI ULTRASON NASIL YAPILIR? AÇ MI OLUNMALI TOK MU?

Karından yapılan bir ultrasonografi işlemi olan ayrıntılı ultrason için anne adayının aç olması gerekmiyor. Ortalama 30-45 dakika sürebilen işlem sonunda rahim ağzının ölçümü ve gerekirse bazı detaylar için vajinal yoldan ultrasonografi yapılabiliyor.

AYRINTILI ULTRASON BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?

Ayrıntılı ultrasonografi süresinin uzun olması nedeni ile gebelerde, bebeklerinin bu ses dalgalarından etkilenebileceğine dair endişeler oluşuyor olsa da, ultrasonografide kullanılan cihazların anne karnındaki bebeğe hiçbir zararı bulunmuyor. 

AYRINTILI ULTRASONUN FARKI NEDİR?

Genelde üç boyutlu ultrason veya renkli ultrason ile karıştırılabilen ayrıntılı ultrason, anne karnındaki bebeğin dört boyutlu görüntüsünün alınmasını sağlar. Ancak dört boyutlu görüntüdeki amaç; bebeğin al, ayak ve yüzünün anne babaya göstermek değil, bebeğin gelişiminde bir anormallik olup olmadığının takibini yapmaktır.

AYRINTILI ULTRASON NEDEN ÖNEMLİDİR?

• Ayrıntılı ultrason, hayati organlarda problemler varsa doğumun uygun şartlarda ve planlı yapılmasına imkan verirken, bebeğin bu problemlerden daha az etkilenmesini sağlıyor.
• Bazı hastalıklara anne karnında müdahale edilmesi, bebeğin yaşama şansını artırıyor.
• Bebeğin pozisyonu, bebeğin eşinin yerleşimi, doğum şeklinin belirlenmesi gibi konuların aydınlatılmasını sağlıyor.
• Genetik hastalıkların tanısını koymada yönlendirici olabiliyor.
• Ayrıntılı ultrasonografide, bebekte birçok yapısal bozukluk tespit edildiği takdirde; bebeğin, anne ve babanın hatta kardeşlerin değerlendirilmesi de gerebiliyor. Ayrıntılı değerlendirme sonrası, ek testler yapılıp yapılmayacağına uzmanlar tarafından karar veriliyor.