‘Arkeolojinin delikanlısı Muhibbe Darga’ (31.07.2021)

ÖĞRENCİNİN ÖĞRETMENİ İLE SÖYLEŞİSİ

Nehir söyleşi kitapları, birinci ağızdan önemli kaynaklardır. Bu türdeki kitapların en iyi örneklerden biri de Türkiye’nin en saygın arkeologlarından biri olan Muhibbe Darga ile hem öğrencisi hem dostu Emine Çaykara’nın gerçekleştirdiği çalışmadır: Arkeolojinin Delikanlısı Muhibbe Darga (Yapı Kredi Yay. / 482 s.).

İlk baskısı 2002’de yapılan, daha sonra da farklı edisyonlarla okurların karşısına çıkan kitap, genişletilmiş yeni baskısıyla raflardaki yerini aldı.

2018’de yaşama veda eden Muhibbe Darga, içten ve sakınmasız yanıtlarıyla tüm bir yaşamını açıyor okurlarına kitapta. Fakat onun sürdüğü ömürle birlikte ortaya çıkan sadece bir yaşantı değil, bir kültürün yarına aktarılması gereken mirası hâlini alıyor.

Çünkü Cumhuriyet döneminden önce, 13 Haziran 1921’de, başlayan yaşamı neredeyse bugünlere kadar uzanıyor Darga’nın. Dolayısıyla kendisi de bir anlamda Cumhuriyet’in kültür tarihi.

ALANINDA OTORİTE, ÖNCÜ ARKEOLOG!

Alanında bir otoritedir öncü arkeologlarımızdan Muhibbe Darga. Zamanını boşa geçirmemiş, harcamamış; ömrünü arkeoloji, dil bilimi, tarih, ülke aşkına vermiş, tutkusuyla kendini inşa etmiştir.

Çaykara’nın deyimiyle “Çok çalışmış, uzun hayatı boyunca siyasi atmosferin, sosyal yaşamın, insanların değişmesine şahitlik etmiş, hepsinin yükünü memleket sevdasıyla taşımış...”.

İlber Ortaylı ise şöyle anlatıyor Darga’yı: “Onunla her karşılaşma hem çok şey öğrenilen hem de tam manasıyla hiciv ve şamatayla sinirlerin dinlendiği bir hayat kesiti olurdu. Her şeyde; ‘gürültüsüyle’, ‘neşesi’ ve ‘kızgınlığıyla’ kendine özgü bir karakter.”

ÇALIŞKAN, OTORİTER, NEŞELİ...

Çalışkan, otoriter, neşeli… Muhibbe Darga’yı üç kelimede özetleyin dense kitaptan çıkacak sonuca göre bunların söylenmesi işten bile değil.

Sayısını kendisinin bile bilemeyeceği kadar öğrenci yetiştirmiş bir “hoca” aynı zamanda Muhibbe Darga.

Kitabın bir diğer önemli yanı ise Darga’nın belleğinin gelecek kuşaklara taşınması. Cumhuriyet’in yetiştirdiği bir bilim insanı olarak neredeyse Cumhuriyet’le başlayan ömrü, Cumhuriyet’in belleği olarak yaşatmış onu. Çaykara’nın çalışması bunu bir kez daha tesciller nitelikte.

Kültür dünyasından çok sayıda isimle paylaşılan rengârenk anılarla da zenginleşen kitap, tüm bu yönleriyle bir Cumhuriyet insanının dünyasına pencere açmakla kalmayıp bugün unutulmaya başlanan bir yaşam tarzını da hatırlatıyor herkese.