Balon balıkları Meclis gündeminde

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, zehirli bir tür olan ve özellikle Akdeniz’de popülasyonu giderek artan balon balıklarıyla ilgili sorunu, TBMM gündemine taşıdı. 

Gürer’in  bulundukları denizlerde diğer türleri de yok ettiği için "İstilacı" olarak de bilinen balon balıklarının neden olabileceği risklere karşı alınan tedbirlerin de açılanmasını istediği önergesine Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’den yanıt geldi. 

Bakan Pakdemirli, 2008 yılında balon balığı avlanması ve ticaretinin yapılmasını yasaklandığını ancak 2020’de yayımlanan bir tebliği ile zehirli olan balon balıklarının avlanmasının izne tabi hale getirildiğini hatırlattı. 

GÜRER, BALON BALIĞI SORUNUNU MECLİS’E GETİRDİ 

Ömer Fethi Gürer, küresel ısınma nedeniyle okyanuslardan Akdeniz’e kadar gelen ve zehirli balık türleri arasında yer alan balon balıklarıyla ilgili tedirginlik ve vatandaşlar arasında oluşan endişeyi soru önergesiyle Meclis gündemine getirdi. 

Ömer Fethi Gürer, önergesinde şu sorularına yanıt istedi:

“Balon balıklarının zehirli olduğu bilinmektedir. Son yıllarda denizlerimizde balon balığı

sayılarında bir artış görülmektedir.

Ülkemizde var olan balon balığı türlerinin, ticari balıkçılık tebliğine dâhil edilerek yasak kapsamına alınması düşünülmekte midir?

Amatör balıkçılık tebliğinde avlanması yasak türler arasında balon balıklarının yer almamasının nedeni nedir?

Türkiye’ de balon balığı toplama uygulamasında tercih edilen yöntem nedir? Akdeniz ülkeleri ile balon balığı toplama konusunda bir çalışma yapılmış mıdır?

Balon balıklarının sadece kuyruklarının toplanması uygulamasının diğer tür balıklarda yapılmamasının nedeni nedir?

Balon balıkları kaynaklı risklere yönelik, balıkçılara ve topluma bir bilgilendirme/farkındalık çalışması yürütülmekte midir?

Balon balığı zehrinin ilaç hammaddesi olarak kullanımına yönelik çalışmalar hangi aşamadadır?

Balon balığının; balıkçılık, ekolojik etki ve halk sağlığı açısından bütün olarak değerlendirilmesi için çalışma yapılmış mıdır?”

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesini yanıtlayan Bakan Pakdemirli, balon balığı yasağına ilişkin ilk düzenleme 2008 yılında balon balığının avlanması, toplanması, gemilerde bulundurulması, karaya çıkarılması, nakledilmesi ve satılmasının yasaklandığını hatırlattı. 

2020’DE AVLANMA İZNE TABİ TUTULDU 

Pakdemirli, günümüzde artan gereksinimler ve gelişen teknolojiye bağlı olarak gerek balon balığı stoklarının deniz ekosisteminden çekilmesi gerekse avlanılan balon balıklarının sağlık ve diğer sanayi sektörlerinde yer bulması amacıyla ilgili tebliğde yapılan düzenlemede, balon balığı avcılığının izne tabi tutulmaya başlandığını hatırlattı. 

Bu değişikliğin çeşitli bilim kuruluşlarından gelen talepler doğrultusunda yapıldığını anlatan Bakan Pakdemirli, balon avcılığına yönelik eğitimlerin verildiğini kaydetti. 

BALON BALIĞI STOKLARININ AZALTILMASI AMAÇLANDI 

Denizlerdeki sucul biyolojik çeşitliliğe ve balıkçıların av araçlarına zarar veren balon balığının ekosistemdeki yoğunluğunu ve stoğa katılım oranını azaltarak balon balığının avlanmasını teşvik etmek amacıyla, geçtiğimiz yıl yayımlanan tebliğ ile balıkçılara destekleme yapılmaya başlandığını anımsatan Bakan Pakdemirli, balon balığı avcılığının serbest olmasının amacının; balon balıklarının stoklarının azaltılmasına yönelik Sivil Toplum Kuruluşları ve Bilimsel Kuruluşlar tarafından organize edilen amatör balıkçılık etkinliklerinin devamlılığının sağlanması olduğuna dikkat çekti. 

KUYRUK TOPLAMA UYGULAMASINDAN VAZGEÇİLDİ 

Balon balığı toplama uygulamasında 2020 yılında kuyruk toplama yönteminin tercih edildiğini hatırlatan Bakan Pakdemirli, ancak bu yıl tebliğin kapsamı genişletilerek tüm balon balığı türleri için avlanacak balığın bütün olarak karaya çıkartılması şeklinde karar alındığını,  bu kararın, Bakanlıklarınca yürütülen bilimsel araştırma projelerinden elde edilen sonuçlar doğrultusunda, söz konusu balığın biyolojisine dair elde edilen veriler ve farklı sanayi dallarında kullanımının sağlanarak Ülke ekonomisine kazandırılması amacıyla alındığını ifade etti. 

ETİ ÖLÜMCÜL, PANZEHİRİ YOK

Zehirli bir tür olan balon balıklarının, üreme organlarında, karaciğer, kas, doku ve derisinde Tetrodotoksin (TTX) denilen, protein yapıda olmayan, bu sebeple de ısı değişimlerine duyarsız olan, organik, kristal halde, zayıf bazik, renksiz ve kokusuz bir toksin içerdiğine dikkat çeken Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, TTX’in bilinen bir panzehiri olmadığı için ölümcül etinin tüketilmesinin yasak olduğunu kaydetti 

İSTİLACI TÜR

Bakan Pakdemirli, “Bu sebeplerden dolayı balon balıklarının sadece kuyruk kısmı karaya çıkartılmış ve kalan kısmı denize bırakılarak çoğunlukla kendi türüne ait bireyler tarafından olmak üzere, zehre toleranslı diğer balıklar tarafından suda tüketilmesi ile bertarafı sağlanmıştır. Etinin tüketilmesinde herhangi bir sakınca olmayan diğer istilacı türlerin bütün olarak karaya çıkarılmasında bir sorun bulunmamaktadır” dedi. 

Pakdemirli, açıklamasında, “Balon balıkları ile ilgili farkındalığı arttırıcı eğitimler/aktiviteler düzenlenmekte, balon balığı türlerinin yenmemesi için her türden iletişim araçlarıyla bilgilendirme çalışmaları yürütülmektedir. Bakanlığımız adına konu ile ilgili muhtelif zamanlarda basım kuruluşlarınca sık sık açıklamalar yapılmaktadır. Tarım Orman Akademisi’nde “İstilacı tür: Balon Balığı” konulu eğitim/bilgilendirme programı gerçekleştirilmiştir” ifadelerine yer verdi. 

Ömer Fethi Gürer, “Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde, denizlerden yeterince fayda sağlayamadığımız gibi bu sefer de denizlerimiz farklı risklerle sorunlu duruma geldi. Müsilaj, denizlerdeki kirlenmenin somut göstergesi. Ayrıca Akdeniz’de görülen, işgalci ve zehirli balık türlerinin yarattığı bu sorun, hem balık hem insan sağlığını tehdit eder boyutlara ulaştı. Denizler için gerek kirlilik, gerekse canlı türlerindeki olumsuz dönüşüme karşı daha ciddi önlemler alınmalıdır” diye konuştu.