Başarısız tüp bebek denemeleri

Tüp bebek, zor bir tedavi yöntemi değildir. Zorluğu, adayların içinde bulunduğu psikolojik durumdan kaynaklanır. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı için başarıya ulaşmanın sırrı, bu duruma sebep olan faktörün bulunması, çözümün ise modern teknoloji ile planlanmasında yatar.
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları, 3 tüp bebek denemesinde kalitesi iyi olan embriyonun transfer edilmesine rağmen hamilelik sağlanamaması ya da toplam olarak 10 ya da daha fazla embriyonun transfer edilmesine rağmen hamilelik sağlanamaması durumudur.

Tekrarlayan ve Tüp Bebek Başarısızlığına Sebep Olan Faktörler

Birincil Faktörler:

Hamilelik oluşturacak olan embriyonun bozulmuş olan genetik yapısı,
Yumurta gelişimi esnasında uygulanan ilaçların uygun olmaması,
Embriyonun geliştiği kültür koşullarında yetersizlik,
Embriyo dış zarının kalınlaşması gibi embriyo kaynaklı çeşitli sebepler tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarına yol açabilen etkenlerdir.

İkincil Faktörler:

Endometriumu etkileyen doğumsal rahim bozuklukları,
Rahim içinde embriyonun tutunması için engel olabilen polip ve myom gibi oluşumlar,
Enfeksiyon ya da küretaj kaynaklı yapışıklıklar,
Pıhtılaşma ve fonksiyon bozuklukları embriyonun rahim için tutunmasını engeller,
Anne adayında genetik ya da sonradan meydana gelen immunolojik bozukluklar, iyi kalitede dahi olsa gelişen embriyonun tutunup gelişmesini engelleyebilir.

Üçüncül Faktörler:

Endometriosis hastalığı (çikolata kistleri),
Geçirilmiş enfeksiyon, geçirilmiş karın içi ameliyatları ve ardından gelişebilen hidrosalpenks yani tüplerin tıkanıp şişmesi durumları.
Başarısızlıkla sonuçlanmış tüp bebek tedavilerinden sonra yapılması gerekenler nelerdir?
Adaylar, bu başarısız tüp bebek neticeleri ardından detaylı bir şekilde araştırılmalı ve buna sebep olan faktör bulunmalıdır. Yapılacak olan deneme, başarısız olan denemeden feyz alacaktır. Bir sonraki tüp bebek tedavisine ilave edilecek olan yeni protokol ve uygulamalar tüp bebeğin başarıya ulaşmasına yardım edebilir.Bu araştırmalar ardından da yeniden tüp bebek tedavisine başlanacak ve önceki tedavide meydana gelmiş sorunların yeniden ortaya çıkmaması için önlemler alınacaktır. Şayet, adaylar tercih ettikleri merkezlere karşı güven duyuyorsa, merkezi değiştirmeden devam etmelidir. Çünkü tedavi süreçlerini ve adımlarını en iyi kendi uzmanları ve ekipleri bilebilir. Her deneme, diğeri için bir adımdır.
 
Denemeler ardından yaşanan başarısızlıklara yol açan faktörler deneyimli hekim tarafından saptanır. Hastalara gerekli olan genetik taramalar ve yan tedavi uygulamaları başlatılır. Günümüz teknolojisiyle bile, hala daha karmaşık kısırlık problemlerinin hepsine bir çözüm getirilmiş değildir. Açıklanamayan kısırlık sorunlarında PGD gibi yöntemler ile genetik incelemeler başlatılabilir.
*histerosalpingografi,
*vajinal ultrason teknikleri,
*histeroskopi,
*laparoskopi gibi yöntemler ile kadın kaynaklı üreme sorunlarına ilişkin girişimler başlatılabilir. Bazı başarısız denemelerin nedeni olarak; tüplerde sıvı birikmesi teşhis edilebilir ve bu durumda kadının tüplerinin alınması veya tüplerin bağlanması gibi müdahalelere başvurulabilir.
 
Tüp bebek tedavilerinde başarıyı etkileyen faktörler
Her hasta için başarıyı etkileyecek faktörler de farklılık gösterebilir. Farklı problemler ve açıklanamayan pek çok durum hekimlerin tecrübesiyle çözülebileceği gibi, tecrübeyi aşacak kalibrede de olabilir.
 
*Hastada teşhis edilecek rahim içi problemlerine ilaç tedavisi uygulamak ve rahmi bu yönde iyileştirmek tedavide başarı şansını artırabilir.
 
*Anne adayına ait trombofili adı verilen istenmeyen pıhtılaşma problemleri teşhis edilmişse tedaviye başlamadan önce veya uygun zamanda kanın sulanmasına yardım eden ilaçlar uygulanarak tedavide başarı şansı arttırılabilir.
 
*Ortaya çıkan sorunlar kimi zaman immünolojik kaynaklı olabilir.
Bu noktada sorunun belirlenmesinde hekim tecrübesi en önemli etkendir. Tekrarlayan tüp bebek tedavisi başarısızlığının ardında;
*yoğun baskılanmış bağışıklık sistemi,
*derin stres altında olmak,
*sigara- alkol tüketiyor olmak,
*yaşam şartlarının kötü olması da olabilir.
 
Tedaviye başlayan adayların iyi ve güvendikleri bir merkez tercih etmeleri dışında tedaviye inanmaları ve tedaviye zarar verebilecek alışkanlıklardan tedavi öncesi kurtulmaları gerekir.
 
Stres, Başarının Önünde Büyük Engel
 
Tüp bebek tedavileri adaylar için çok fazla strese neden olur. Özellikle büyük umutlarla başlanan ve fedakârlıklar yapılan tedavilerin üst üstte negatif şekilde neticelenmesi, adayları hayal kırıklığına uğratabilir. Stres, tedaviye olan inancı azaltarak, motivasyonu kötü yönte etkileyebilir. Ancak başarısızlıkta pes etmemek, inançla tedaviye devam etmek gerekir. Stres, başarıya ulaşmayı dolaylı yoldan da olsa kötü etkileyebilir.
 
 
Başarısız olunan tüp bebek tedavisi yaşamış adaylarda, başarıyı arttıracak uygulamalar nelerdir?
Daha önce başarısızlıkla neticelenmiş tüp bebek tedavilerinde adaylar yeniden tedaviye alınırken ayrıntılı şekilde araştırılır ve hangi sebeplerle hamileliğin gerçekleşmediği saptanmaya çalışılır. Tüp bebek teknikleri ile ilk denemede hamile kalamamış olan adaylar hakkında çok fazla endişelenmemek gerekir. Fakat iki ya da daha fazla tüp bebek denemesinde iyi embriyolar verilmesine karşın hamilelik sağlanamıyorsa çeşitli testler yapılmalıdır.
İlk olarak kadına ait sebepler değerlendirilir. Kadında; rahim içi yapışıklıklar, rahim içinde myom ya da polip gibi embriyonun tutunmasına engel teşkil edebilecek sorunlar mevcut mu, sorusuna cevap bulunmaya çalışılır. Bu hedefle ultrasonografi eşliğinde rahim içine sıvı verilir ve rahim boşluğunun durumu kontrol edilir. Bu işlem oldukça pratik ve hasta için ağrılı olmayan bir tekniktir. Rahim filmi (HSG) de bu gibi bozuklukları anlayabilmek adına başvurulan bir tekniktir. Fakat HSG yönteminin ağrılı olması ve enfeksiyon gibi yan etkileri sebebiyle Histeroskopik inceleme günümüzde daha fazla ön plandadır. Histeroskopi, rahim içine yerleştirilen ufak bir kamera sistemi ile ayrıntılı olarak değerlendirme şansı veren pratik bir tekniktir. Bunun yanında rahim içindeki bozuklukları da aynı şekilde tedavi eden bir yöntemdir.  Histeroskopi tüp bebekte başarıya ulaşamamış hastalarda oldukça yaygın bir yöntemdir. Fakat mutlaka deneyimli ve güvenilir cerrahlar tarafından uygulanmalıdır.  
Embriyoların tutunması için engel teşkil eden bir diğer faktör ise anne adayının tüplerinde tıkanma kaynaklı olarak sıvı birikmesidir. Ultrasonografi ile teşhis edilebilen ve hidrosalpenks ismi verilen bu durumda rahim filmi çekilerek ya da laparoskopi uygulanarak hidrosalpenksin boyutlarını daha kesin bir şekilde meydana çıkarmak ve tedavi etmek mümkündür. Tüplerde biriken sıvı rahim içine akar ve embriyoların tutunmasının önünde engel teşkil eder. Hamilelik oluşsa dahi erken düşüklere sebep olabilir. Bu durumda tüplerin laparoskopi ile alınması ya da rahimle birleştiği bölgeden bağlanması başarı oranını belirgin şekilde arttırmaktadır. Tüplerde sıvı birikmesi kadında tüp bebek şansını düşüren en mühim ve en yaygın görülen sebeplerden birisidir.
Bunun dışında hormonal bozukluklar da embriyo gelişimini ve rahimde tutunmasının önüne geçer.
Başarısızlığın sebebi saptandıktan sonra yapılan uygulamalar nelerdir?
Başarısız tüp bebek denemeleri olan adaylarda yukarıdaki bütün incelemeler normal çıktığında rahim içinden doku örneği alınır. Bu örnek laboratuvar koşullarında kültüre edilir ve çoğaltılarak embriyolar, bu kültür ortamında geliştirilir. Endometrial ko-kültür olarak isimlendirilen bu yöntem ile adetin 21. günü rahim içinden elde edilen ufak bir doku örneği laboratuvar şartlarında üretilerek yapay bir rahim içi dokusu oluşturulmaktadır. Embriyolar bu doku içinde geliştirilir. Embriyo gelişimi için ihtiyaç duyulan büyüme etkenleri; proteinler ve besleyici maddeler yönünden zengin olan rahim içi doku kültürü bu şekilde embriyo gelişimini desteklemektedir, Bunun yanında ortamda meydana gelen antioksidanlar embriyo için zarar oluşturabilecek artıkların uzaklaştırılmasını sağlar. Bu yöntem daha önce başarısız şekilde sonuçlanmış tüp bebek durumlarda yapay kültür ortamlarına bir alternatif olarak sunulur.