Bedri Rahmi'nin yarım asırlık çalışmaları

Bedri Rahmi Eyüboğlu, 1960-1962 yıllarında ABD'nin New York kentinde yaşadığı dönemde yaptığı 30 kadar tabloyu Türkiye'ye dönerken bir galeride sergilemesi için arkadaşı Tosun Bayrak'a bıraktığı ve Bayrak'ın evinde o zaman çıkan yangında resimlerin tamamının yandığı biliniyordu. Eyüboğlu ailesinin yakın dostu Nedret Uzunbekir, çıkan yangının ardından New York'ta tabloların izini sürdü. Bir kısmı yanan ve bir kısmı da zarar gören tablolardan bazılarını kurtararak koruma altına alan Uzunbekir, yarım asır sonra resimleri aileye teslim etti. ABD'nin başarılı Türk işadamlarından Ekmel Anda, yarım asır sonra ortaya çıkan 8 resmi Eyüboğlu ailesinden "Paha biçilmez hikayenin parçası olmak istiyorum" diyerek satın aldı.

Eyüboğlu ailesine büyük sürpriz

Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun torunu Rahmi Eyüboğlu, yaşadıkları tarihi olayın dedesinin yüzüncü yaş gününü kutlandığı 2011 yılında aile için çok sevindirici, büyük bir sürpriz olduğunu söyledi. Eyüboğlu, "Gönlümüzde New York'ta Bedri Rahmi'nin sergisini açmak hep vardı. Bu çerçevede New York'ta Türkevi'nde ve Atilla Güllü Beyin önerisiyle 100'üncü yıl etkinlikleri çerçevesinde bir sergi açmaya karar verdik. Bu Dışişleri Bakanlığı'nın da çok hoşuna gitti, bütün hikaye böyle başlamış oldu. Bedri Rahmi 1960-1962 seneleri arasında kazandığı bir burs üzerine iki sene ABD'de kaldı. Bu ülkede yaşadığı dönemde sanatçı birçok resim üretti ve sergiledi. Arkadaşı olan Tosun Bayrak'a bıraktığı bazı resimler çıkan bir yangın sonucunda zarar görünce çok yakın dostu olan Nedret Uzunbekir tarafından kurtarıldı ve korumaya alındı.1971 senesinden 2011 senesine kadar Nedret hanım tarafından korunan bu resimler konsolosluk yetkilileri önünde Nedret Uzunbekir tarafından aileye iade edildi. Ailenin tüm ısrarlarına rağmen bir resmi hediye almak istemeyen doksan yaşındaki Nedret Hanım daha sonra New York Başkonsolosu Mehmet Samsar'ın da araya girmesiyle sembolik bir ücret ödeyerek bir resmi almaya ikna oldu" diye konuştu.

ABD'de Türk sanatını tanıtmak için büyük fırsat

Eyüboğlu, 50 yıl önce yapılan ve 40 yıldır korunan bu resimlerin tekrar aileye gelmesinin çok sevindirici olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:
"Bu olayı tüm baskılarıma rağmen resim sanatına ilgi duymayan bu girişimci, yatırımcı, New York'taki Türklerin en büyük yardımcılarından olan Ekmel Anda'ya anlattığımda, bu resimler burada kalmalı diye beni ikna etmeye çalıştı. Senelerdir su sanata pek ilgi duymayan arkadaşımın bu olay karşısında duyduğu heyecan, benim resimleri ona bırakmama ikna olmam için fazla uzun sürmedi. Resimler artık onda. Gün olur belki orada bir kültür merkezi açılır ve duvarlarında seneler sonra ortaya çıkan bu Bedri Rahmi resimleri başka Türk ressamlarının tabloları ile beraber asılır. Bu kültür merkezide hem yabancılar hem de Türkler tarafından gezilir."

Yarım asır sonra ortaya çıkan resimlerin tamamını Eyüboğlu ailesinden satın alan ABD'deki Türk işadamı Ekmel Anda, konuyla ilişkin ANKA'ya yaptığı açıklamada, şunları kaydetti:
"Sevgili dostum Rahmi Eyüboğlu, dedesi Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun 100. yaş günü dolayısı ile New York'ta açılacak olan sergiyi bana söylediği zaman çok sevindim. Hem çok değerli eserlerini görebilecek, hem de Rahmi ve ailesi ile vakit geçirebilecektim. Daha önce Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun eserlerini toplu olarak bir sergide görme fırsatım olmamıştı. Fakat iki sene önce bana hediye ettiği dedesinin eserlerinden bir tanesi ofisimin başköşesinde asılı ve eserdeki Anadolu motifleri beni zaman zaman memlekete götürüp geri getiriyor. Serginin açılmasına birkaç gün kala, 40 sene önce Amerika'da, Bedri Rahmi Eyüboğlu ve eşi Eren Eyüboğlu'nun eserlerinin yer aldığı sergide çıkan bir yangından sonra bir türlü aileye geri gelmeyen fakat Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun çok değerli bir dostu olan ve Amerika'da yaşayan Nedret Uzunbekir hanımın yangından kurtarıp 40 yıl gözü gibi bakıp sakladığı eserler ortaya çıktı ve Nedret Hanım tarafından aileye teslim edildi. Bu eserler 1960-1962 senelerinde Bedri Bey ve Eren Hanım'ın Amerika'da yaşadıkları zamandan yarattıkları eserlermiş. Tabi ki bu Eyüboğlu ailesinde büyük bir sevinç yarattı. Dede ve babaannesine ait, daha önce hiç görülmemiş eserlerin heyecanını Rahmi'nin suratından okumak çok kolaydı. Beni ise resimlerden çok hikaye heyecanlandırmıştı. Bu hikaye bana, televizyon programında 50 yıl sonra bir araya gelen aile fertlerini ve yaşanan duygusal anları hatırlattı. Bunun üzerine, Rahmi'ye 50 yıl önce Amerika'da hayata getirilen ve Amerika'da kalmış olan bu eserlerin artık vatanlarının burası olduğunu ve benim resimleri almak istediğimi söyledim. Tereddüt etmeden kabul etti."

Paha biçilemez bir hikayenin parçası oldum

Anda, birbirinden güzel 8 eser ve daha da önemlisi arkasındaki paha biçilemez bir hikayenin New York'ta kalmasını kabul ettikleri ve aynı zamanda kendisinin böyle büyük bir sanatçının 50 yıllık hikayesinin bir parçası olmasına müsaade ettikleri için Eyüboğlu ailesine çok minnettar olduğunu vurguladı. Anda sözlerini Bedri Rahmi'nin "İstanbul deyince aklıma kuleler gelir, Ne zaman birinin resmini yapsam öteki kıskanır ama şu Kızkulesinin aklı olsa Galata kulesine varır, bir sürü çocukları olur" dizeleriyle tamamladı.