Bir yıl ölmeyin

Kömür madenlerinde “sığınma, yaşam odalarından” vazgeçen hükümet, bunun yerine oksijen maskesi değişim istasyonları kurulması için yönetmelik değişikliği yaptı. Ancak bu istasyonların kurulması da “işçinin kaç metre koşabileceği” şartına bağlandı, işverene inisiyatif verildi. Uygulama ise tam 1 yıl sonraya bırakıldı.

Maden Mühendisleri Odası (MMO), “Önce kazayı meydana getiren nedenlerin ortadan kaldırılması, ikinci olarak da toplu korunmayı temel alan sığınma odalarının tercih edilmesi” gerektiğine dikkat çekerek maske değişim istasyonlarının sorunu çözmeyeceğini vurguladı.

Değişim istasyonları kurulacak

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nde değişiklik yaptı. Değişiklik ile yönetmeliğe madde eklendi. İşverene, kömür madenlerinde acil durum planında belirtilen kaçış güzergâhlarına uygun olarak tüm çalışanların sağlıklı ve güvenli şekilde tahliyesini sağlamak için bazı önlemler alma zorunluluğu getirildi.

Buna göre, işveren yeraltı faaliyet alanının herhangi bir yerinde iş sağlığı ve güvenliğini etkileyecek “göçük, gaz ve toz patlaması, zehirli veya boğucu gaz intişarı ve benzeri” durumlarda tüm çalışanların yerüstüne veya kuyu dibine sağlıklı ve güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlamak zorunda olacak. Maske değişim istasyonlarının kurulup kurulmayacağı ise şarta bağlandı. “Çalışanların yerüstüne veya kuyu dibine sağlıklı ve güvenli şekilde ulaşma şartlarının sağlanamaması” halinde faaliyet alanları ile yeryüzüne çıkış ağzı arasında ferdi oksijen maskesi değişim istasyonları kurulacak.

İşçi kaç metre koşacak?

Maske değişim istasyonu kurulup kurulmayacağına, kurulacaksa hangi mesafeler arasında olacağına da işçilerin dakikada koşabilecekleri metre çerçevesinde maskelerin özellikleri dikkate alınarak karar verilecek. Yönetmelikte, galeriler ve üretim alanlarındaki eğim ile çıkış ve inişlerdeki kaçış hızlarına da yer verildi. Örneğin, üretim alanında 45 derecelik eğimde çıkışta kaçış hızı dakikada 4 metre, inişte 8 metre olarak belirtildi. Bu kaçış hızları, kaçış yolundaki engeller gibi gerekçelerle azaltılabilecek.

Ayrıca kuyu dibine kaçan işçinin göçük halinde su ve gıda olmadan burada günlerce nasıl kalacağı sorusu da yanıtsız kaldı. Grizulu veya yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda ise tüm çalışanlar, çalışma süresince, yanlarında en az 30 dakika kullanım süresi olan oksijen ferdi kurtarıcısı taşıyacak ve gerektiğinde de kullanacak. Ancak tüm bu değişiklikler 1 yıl sonra yürürlüğe girecek. MMO 2. Başkanı Hüseyin Can Doğan, öncelikle kazaların nedenlerinin, tehlikenin ortadan kaldırılması, riskin en aza indirilmesi gerektiğini vurguladı.

İkinci olarak da “toplu korumanın” ön plana alınması gerektiğini ifade eden Doğan, “İşçilerin topluca kalabilecekleri, hava ve gıda gibi diğer gereksinimleri için sığınma odaları oluşturulmalı” dedi. Maske değişim istisyonları konusunda da Doğan, “Göçük halinde işçi maske değişim istasyonuna nasıl ulaşacak? İki istasyon arasında problem olursa ne olacak? İşçi panik halinde tek başına bu maskeyi takabilecek mi” sorularını gündeme getirdi.