Borç limiti doldu, 2018 alarm veriyor

Ülkede yüksek işsizlik ve enflasyon başta olmak üzere yapısal sorunların kalıcı bir biçimde çözümlenemeyişi önemli ekonomik kırılganlıklar olarak ortaya konuldu. KPMG Türkiye’ye göre Türkiye için 2018’le ilgili beklentiler alarm veriyor.

Dünyadaki en büyük 4 denetim firmasından biri olarak görülen KMPG’nin Türkiye ofisinin üç ayda bir yayımladığı Bakış’ın son sayısında “Risk unsurlarının da etkisiyle büyüme, enflasyon, cari açık, işsizlikle ilgili sinyaller kritik” denildi.

Güven düştü

Raporda, Türkiye’de 2018 beklentileri için “Reel sektör dışındaki güven endeksleri sonbahara dönük karamsar bir başlangıcı işaret ediyor. Reel sektör güven endeksinde dış ticaretteki canlılığın etkisiyle yüzde 0.5’lik artış olsa da tüketici güven endeksi yüzde 3.0 geriledi. Hizmet ve perakende sektörlerinde güven endeksleri yüzde 2.0 ve 2.3 gerilerken, inşaat sektöründe güven kaybı yüzde 5.5 oldu. Düşüşler kısmen jeopolitik belirsizlikler ve finansal piyasalardaki çalkantıları yansıtsa da Türkiye ekonomisine güvenin kısa sürede güçlendirilmesi gerekiyor” değerlendirmesi yer aldı.

Borç limiti doldu

Raporda önemli başlıklar ayrıntılı olarak ele alındı. Buna göre, bu yıl üçüncü çeyrekte beklenenden daha yüksek görülmesi muhtemel büyümenin gelecek yıl düşebileceği belirtildi. Raporda dikkat çekilen unsurlar özetle şöyle:

* İlk yarıda yüzde 5.1 seviyesinde büyüyen Türkiye’nin, üçüncü çeyrekte daha yüksek büyüme oranı yakalaması bekleniyor.

* Vergi gelirlerindeki kademeli toparlanmaya rağmen, büyümeyi desteklemek üzere alınan tedbirler bütçe performansını olumsuz etkilemeyi sürdürdü. Bütçe açığını finanse etmek üzere Hazine yıllık borçlanma tavanına henüz yıl bitmeden ulaştı.

* 2016 ikinci yarıdan beri büyümeyi desteklemek üzere kamu harcamaları artırılırken, yeni yılda bazı ürünlerde yapılan KDV indirimleri ve istihdam seferberliği nedeniyle 2017 başında vergi gelirlerinde ciddi kayıplar yaşandı. Bu nedenle ilk yarıda merkezi yönetim bütçe dengesi ciddi biçimde bozuldu.

Enflasyon öngörülemiyor

Temmuzda yüzde 9.79’e inen TÜ- FE yıllık enflasyonu, ağustosta yüzde 10.68 ile tekrar çift haneli seviyelere yükseldi. Ağustostaki hızlanmada enerji fiyatları etkili oldu. TÜİK’in yılbaşında yaptığı yöntem değişikliği de enflasyonda öngörülmeyen hareketlere yol açıyor.

TCMB, bu etki ile eylül-ekim ve kasım döneminde enflasyonda yukarı yönlü bir baskı olacağını öngörüyor. Üçüncü çeyrekte bankacılık sektöründe kredi büyümesi hız kesse de makroekonomik zayıflıklar nedeniyle faizlerde düşüş sağlanamıyor. Bu da kredi maliyetleri üzerinde yukarı yönlü baskı yapıyor. Büyümenin finansmanı ve sürdürülebilirliği açısından soru işaretleri oluşuyor.

* Geçen iki yılda petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, dış ticaret açığında ciddi daralma getirdi. 2017 başından bu yana ise emtia fiyatlarındaki artışın yanı sıra yurtiçindeki güçlü altın talebi ile açık genişliyor.

* Cari açıktaki iyileşme, 2014 ve 2015’teki olumlu tablonun ardından 2016’da turizmdeki sorunlarla duraksadı. 2017’nin ilk yedi ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20.8’lik genişleme yaşandı.

* Turizm gelirlerindeki kademeli toparlanmaya karşın enerji ve altın ithalatındaki artışlar ile dış ticaret açığındaki genişleme, cari açığın genişlemesinin nedenleri olarak görülüyor. 2017 sonunda 39 milyar dolara ulaşması beklenen cari açık için 2018 tahmini 42 milyar dolar.