Çelik Gülersoy ve 'Çılgın Projeler'

Tarihle iç içe yaşayan İstanbul için şimdi de “Çılgın Projeler” öngörülüyor. Böyle bir gelişmeyi dört gözle bekleyen vurgunculara ve yağmacılara gün doğdu. İstanbul elden giderken, bu gidişe ne yazık ki kimse “dur” diyemiyor. Atatürk ışığının aydınlattığı yolda uygarlığa doğru yürümenin tek koşulunun çağdaş eğitimden ve halkın bilinçlenmesinden geçtiğini vurgulayan, yaşamını İstanbul’a adayan Çelik Gülersoy’un bir söyleşimiz sırasında İstanbul için söyledikleri o gün bugün belleğimden silinmedi.

“20-30 yılda oluşmuş olan kalabalıkların düzeyi Avrupa şöyle dursun, Balkan şehirlerinin bile dokusundan çok daha geridedir. İstanbul’da toplu bir şehir bilinci oluşmamıştır. Her grup, geldiği yerlerin alışkanlıklarını ve değer yargılarını sürdürmeye ve kendisini İstanbullu değil, oralı saymaya devam ediyor. İstanbullu olmak, kurulduğundan beri ya da on beş göbektir bu şehirde oturuyor demek değildir. İstanbullu olabilmek hâlâ dört şey demektir: Dilini, giysisini, evini ve çevresini düzeltmek. İstanbullu olmak isteyen (ve de olan) bütün ‘yeni hemşerilerime’ selam! Neden mi? İstanbul’u sevmek adam olmayla -biraz- eşanlamlı da ondan!”

Tarihin bugüne kadar görmediği insan akını ile her geçen gün, kimliği ve kültürel yapısı değişen bu kentimizin dokusuna politikada gözü dönmüşlük de eklenince İstanbul’un sonunun nereye varacağı bilinmiyor.

Çelik Gülersoy, vurguncuların eline geçen İstanbul’un bu acıklı durumunu bir yazısında şöyle eleştirmişti: “20-30 yıl içinde ortaya çıkan resme, artık bunlara öncekiler gibi ‘eski tuvalin üzerine çizilmiş ve boyanmış yeni bir tablo’ denemez. Çünkü tablo kavramının bir dünya ölçüsü ve bir haysiyeti vardır! Bu daha çok, mala ile atılmış bir beton sıvasına benziyor.”

Biz İstanbul’un yalnız doğasına değil, tarihsel mirasına da ihanet ettik. Gelecek kuşaklar işlenen bu suçu bağışlamayacaklardır. Kurşun renkli İstanbul bize artık gülümsemiyor. Bu çılgın gidişi iyi ki Çelik Gülersoy görmedi. 6 Temmuz 2003 günü yitirdiğimiz değerli bilgeyi artan bir özlem ve saygıyla anıyorum.

Daver Darende Emekli Diplomat - Yazar