Covid: Aşı yarışında 'dünya lideri' İsrail, eleştirilerin ardından Filistinlilere 5 bin Covid-19 aşısı verecek

Covid-19 aşılama programında dünya lideri konumunda olan ve nüfusunun yaklaşık beşte birine aşının iki dozunu da yapmayı başaran İsrail, Filistinlilere aşı verilmemesine yönelik eleştirilerin ardından bölgeye aşı gönderme kararı aldı.

İsrail, Filistinlilerin yönetimindeki Batı Şeria ve Gazze'deki sağlık çalışanları için 5 bin doz aşının gönderileceğini açıkladı. İsrail Savunma Bakanlığı yapılacak aşı sevkiyatını doğrularken, Filistin yönetiminden henüz bir açıklama yapılmadı.

Pfizer-BioNTech aşısının ilk dozunu 3 milyon kişiye yapan İsrail, nüfusun yüzde 20'sine denk gelen 1,7 milyon kişiye ise aşının iki dozunu birden yaptı. İsrail'in Filistinlilere aşı tedarik etmemesi, dünyadaki sağlık otoritelerinin dikkatlerini bölgeye çekmiş ve eleştirilere neden olmuştu.

Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları, Filistinliler için aşının sağlanmasında sorumluluğun İsrail'de olduğunu kaydetmişti. İsrail ise bölgede yürürlükte olan anlaşmaların bu sorumluluğu içermediğini ileri sürmüş, Filistinli yerel otoritelerden de aşı konusunda bir talep gelmediğini savunmuştu.

Koronavirüs salgını başladığından bu yana İsrail'de 640 bin vaka tespit edilirken 4 bin 700 kişi Covid-19 kaynaklı olarak yaşamını yitirdi. Batı Şeria ve Gazze bölgelerinde ise toplam 160 bin vaka ve 1833 ölüm kaydedildi.

Ülkenin coğrafi avantajları, sağlık sisteminin yaptığı ön hazırlıklar ve Pfizer ile varılan tedarik anlaşmaları sayesinde İsrail dünyadaki aşı yarışında liderlik konumuna yerleşti. Ancak ülkedeki sıkı karantina önlemleri devam ediyor.

KİMİN SORUMLULUĞU?

Batı Şeria ve Gazze'deki aşılama programından kimin sorumlu olacağına dair bir uzlaşma yok.

Bazıları, bir bölgeyi işgal eden gücün, ki bu durumda İsrail'in, kamu sağlığından sorumlu olması gerektiğini söyleyen Cenevre Sözleşmesi'ne dikkat çekiyor.

Bazılarıysa, 1993'te İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında varılan Oslo Anlaşmaları'na işaret edip, Filistin Yönetimi'nin sorumlu olması gerektiğini belirtiyor.

Ancak hukuki detaylar ne olursa olsun, İsrail hükümetinin Batı Şeria ve Gazze'de aşılama programı başlatmaması dünya kamuoyunda dikkatleri bölgeye çeken bir etik soruna neden oluyor. Kimi yorumcular ise Filistin Yönetimi'nin "zayıf görünmek istemedikleri için" yardım istemediği görüşünü savunuyor.

Filistinli yetkililer, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yoksul ülkelerin aşıya erişimi için oluşturulan COVAX girişimi vasıtasıyla aşı tedarik etme arayışında.

Kudüs'teki Dünya Sağlık Örgütü yetkilisi Gerald Rockenschaub, Filistinlilere aşı dağıtımının 2021 ortalarını bulabileceğini belirtiyor.

Bu durum, dünya genelinde aşıya erişim konusunda ortaya çıkan eşitsizlikleri temsil etmesinin yanı sıra, İsrail'in tek başına "salgından çıkma" hedefini de imkansız hale getirebilir.

Batı Şeria'daki binlerce Filistinli Arap, İsrail'de ve Yahudi yerleşim yerlerinde çalışıyor.