Döviz yükseldi, esnaf iflas bayrağını çekti

Kurun yılbaşından bu yana yüzde 40 civarında yükselmesi esnafa kepenk indirtti. Özellikle dövizin yükseldiği bu yılın temmuz ve ağustos aylarında iflas eden esnaf sayısı da katlandı. Geçen yılın 8 ayında 64 bin 305 esnaf kepenkleri indirirken, bu yılın 8 ayında ise kepenk indiren esnaf sayısı yüzde 12 artışla 72 bin sınırına dayandı. Geçen yıl temmuz ağustos aylarında 12 bin 530 esnaf kapanırken bu yıl aynı dönemde kepenk indiren esnaf sayısı yüzde 50 artışla 19 bine dayandı.
Türkiye’de sayıları 2 milyona yaklaşan esnaf ayakta kalmak için borca batarken artan dövizle iflaslar da adeta seriye bağlandı. Hükümetin 220 milyar lirası geçen yıl olmak üzere Kredi Garanti Fonu’yla toplam 250 milyar lira kaynak aktarması da küçük ve orta boy işletmeleri (KOBİ) kurtaramadı. 2014’ten bu yana işlerini döndüremeyen neredeyse yarım milyon esnaf iflas bayrağını çekti. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre son 4.5 yılda kepenk indiren esnaf sayısı 481 bin 791’i buldu.

Tescil de düştü

Yeni kurulan tescil yaptıran esnaf sayısı da düşüşe geçti. Krizin kendini iyiden iyiye hissettirdiği bu yılın temmuz ağustos aylarında yeni tescil yaptıran esnaf sayısı 29 bin 434 iken geçen yıl aynı aylarda tescil yaptıran esnaf sayısı 31 bin düzeyindeydi. Geçen yılın 8 ayında 157 bin 829 esnaf tescil yaptırırken bu yıl aynı dönemde 580 adetlik azalış oldu.

Borç yükü arttı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, geçen yıl sonunda 25.2 milyar TL civarında olan takipteki KOBİ kredileri bu yılın yedi ayında yüzde 28’lik artışla 32.4 milyar liraya yükseldi. Yine geçen yıl 513.2 milyar TL kredi kullanan KOBİ’ler bu yılın yedi ayında çarkları döndürmek için daha fazla krediye sarıldılar. KOBİ’lerin kullandığı kredi miktarı bu yıl geçen yılın sonuna göre yüzde yüzde 28 artışla 656.6 milyar liraya fırladı. Kredi kullanan KOBİ sayısı da yükseldi. 2017 yılı sonunda 3 milyon 318 bin 266 KOBi kredi kullanırken bu yılın temmuz ayı itibarıyla kredi kullanan KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı 4 milyon 143 bin 690’a çıktı. Bunların 3 milyon 415 bin 231’i ise mikro işletme niteliğindeki müşterilerden oluştu.

Önce küçüğü düşün
Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, finansal dalgalanmaların arttığı dönemlerde öncelikle KOBİ’lerin etkilendiğini belirterek, “Bu işletmelerimizin nakit ve finansman ihtiyacı için, Avrupa Birliği’nin KOBİ Politikaları Sözleşmesi içerisinde yer alan ‘Önce küçüğü düşün’ ilkesi çerçevesinde önlem alınması çağrısında bulunuyoruz” dedi. Turan, 20 Eylül’de açıklanacak OVP’nin KOBİ odaklı politikalar içermesi gerektiğini vurguladı. KOBİ’lerin ve Anadolu iş dünyasının nakit sıkışıklığı ve tahsilat sorunları için ciddi finansmana ihtiyaç duyduğunu kaydeden Turan, “Alacağını tahsil edemeyen küçük işletmelerimiz kapanma noktasına gelmiştir. Ekonomimizin can damarı KOBİ’lerimizi, finansal dalgalanmaların ve belirsizliklerin arttığı dönemlerde pozitif ayrımcılık ilkesiyle gözetmek hepimizin sorumluluğudur. Tahsilat güçlüğü ile ilgili problemlerin KOBİ’lerde finansal krize sebep olmasını engellemek gerekiyor” diye konuştu. Turan, KOBİ’lerin ayakta kalabilmesi için şu önerilerde bulundu:

-Sigorta şirketlerinin KOBİ’lere önyargılı bakış açısının değiştirilmesi için sigorta şirketlerine yönelik teşvik edici önlemler geliştirilmeli.

-Ekonomilerin KOBİ düzeyinde yarıştıkları bir dönemde, ödeme gecikmelerinin diğer ülkelere göre uzun olması, Türkiye KOBİ’lerinin rekabetçiliğini olumsuz etkiliyor. Türkiye’de 60 gün olan ödeme süresi, AB’de olduğu gibi 30 güne düşürülmeli.

13 bin azalma

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Mayıs 2018 ve Türkiye İş Kurumu Haziran 2018 verilerinin değerlendirildiği TEPAV İstihdam İzleme Bülteni’nin 75. sayısına göre Türkiye genelinde esnaf sayısı Mayıs 2017’ye göre 52 bin (yüzde 2.6) artarak 2 milyon 94 bin oldu. Nisan 2018’e göre esnaf sayısı 13 bin azaldı. Son bir yılda esnaf sayısı en fazla (6 bin) İzmir’de arttı. İzmir’i, Denizli, Ankara, Şanlıurfa ve Mersin takip etti. Oransal olarak bakıldığında esnaf sayısı en hızlı (yüzde 17.3) Ağrı’da yükseldi. Ağrı’yı, Bingöl, Şırnak, Batman ve Mardin takip etti.