Dünyada ilk kez boşaltılmış binada deprem deneyi yapıldı

ODTÜ bilim adamları tarafından Ankara’nın Çubuk ilçesinde başlatılan dünyada ve Türkiye’de ilk kez, boşaltılmış bir bina üzerinde yapılan ‘Gerçek Deprem Deneyi’ başarıyla sonuçlandı. Çubuk ilçesindeki yaklaşık 35 yıllık bir binada gerçekleştirilen deneyde, çeşitli şiddetteki depremde binada meydana gelen hasarlar an ve an kaydedildi.

PİSTONLARLA KUVVET UYGULANDI

Deneyde, binaya pistonlarla uygulanan deprem kuvvetinin nasıl bir sonuç meydana getirdiğinin araştırıldığı belirtildi. Elde edilen veriler ODTÜ tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerine bir rapor şeklinde sunulacak. Bakanlık yetkilileri de mevcut deprem yönetmeliğini revize ederek, yığma binaları gereksiz yere riskli ilan etmeyecek.

''YIĞMA BİNALARIN DEPREM RİSKİNİ BELİRLEMEK İÇİN YAPILDI''

Projenin amacının yığma binaların deprem risklerinin belirlenmesi olduğunu söyleyen ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Proje Koordinatörlerinden Doç. Dr. Ahmet Yakut, “Yığma binaların deprem risklerini belirlemek üzere yöntemler geliştirmek için bu testleri yapıyoruz. Yönetmeliğimizde bu konuda bir takım eksiklikler vardı. Amacımız bu eksiklikleri gidermek. Bunun için de projenin bir parçası olarak 2 adet yığma binayı yerinde test etmeyi hedeflemiştik. Bu deneylerden bir tanesini geçen ay yaptık. Her iki deneyi de farklı bir yöntemle yapıyoruz. Yığma olan bu binayı ikiye ayırarak bir taraftaki binayı güçlendirdik. Diğer taraftaki binayı da test edeceğiz. Dolayısıyla bir binadan destek alarak diğer binayı iterek deprem etkilerini uygulamaya çalışacağız. Her aşamada da farklı deprem tesirlerini uygulayarak binanın davranışını inceleyeceğiz. Yapısal elemanlarda meydana gelen hasarları deprem yüküne göre burada belirleyip gerekli analizleri yaptıktan sonra çalışmalarımızı tamamlayıp rapor halinde bakanlığımıza sunacağız” dedi.

“BU DENEY GERÇEK BİR BİNA ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ AÇISINDAN DÜNYADA BİR İLK”

Riskli yapıların tespitine ilişkin esasların yığma yapılar ile ilgili bölümünü iyileştirmek üzere yapılan protokol sonucunda deneylerin yapıldığını hatırlatan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü Riskli Yapılar Daire Başkanı İsmail Raci Bayer, bu kapsamda ODTÜ tarafından 2 farklı deprem testi deneyi yapıldığını kaydetti.

Yapılan deney sonucunda elde edilen verilerin rapor halinde bakanlıklarına verileceğini anlatan Bayer, “Burada elde edilen sonuçlar ODTÜ’de hocalarımız tarafından analiz edilecek ve kapsamlı bir rapor olarak bize sunulacak. Biz de bu raporu inceleyip yönetmelikte değişikliğe gitmeyi hedefliyoruz. Bunun sonucunda da yığma binalara ilişkin daha sağlıklı tespitler mümkün olacak. Bu deney gerçek bir bina üzerinde gerçekleştirilmesi açısından da dünyada bir ilktir. Çeşitli ülkelerde deney amaçlı orijinal ölçülerde bina inşa edilip deney yapılabiliyor. Ama bu kullanılmış mevcut bir bina o yüzden çok önemsiyoruz” diye konuştu.

''BAKANLIĞA RAPOR TESLİM EDİLECEK''

Deney sonucunun çok başarılı geçtiği bilgisini veren Bayer, “Hocalarımızla binanın çatlaklarını tespit ettik. Ama tabii bu deneyin asıl çıktıları deney boyunca binanın birçok yerinde bilgisayar vasıtasıyla elde edilen anlık verilerin daha sonra laboratuar ortamında bilgisayar programı vasıtasıyla analiz edilmesi sonucunda ortaya çıkacaktır. Bu çalışmalar sonucunda üniversitemiz bakanlığımıza bir rapor teslim edecek. Raporun sonuçlarına göre de bakanlığımız muhtemelen revizyona gidecek” şeklinde konuştu.

''EDİNECEĞİMİZ BİLGİLER ÇOK ÖNEMLİ''

Proje koordinatörlerinden ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Erdem Canbay, bakanlıkla yürütülen proje kapsamında yığma binaların deprem anındaki davranışlarının incelemelerini tamamladıklarını söyledi. Deney sonucunda binada ağır hasar meydan geldiğini ancak yıkılmadığını ifade eden Canbay, “Bu bina yığma bir bina ve Türkiye’de ki birçok iki katlı yığma binayı temsil etme özelliğine sahip. Bundan dolayı burada edeceğimiz bilgiler çok önemli. Yaklaşık seksen kanaldan veri okuduk ve bu verileri analiz ettikten sonra çok değerli yığma yapıyla ilgili verilere ulaşacağız. Daha sonra bunları bir rapor olarak bakanlığa ileteceğiz. Bunun sonucunda da beraber belki şartnamedeki yığma yapılarla ilgili bölümde bir revizyon gedilecek. Bizim için çok verimli olacak sonuçlar elde ettik. Bizlere bu imkanları verdiği için Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın yetkililerine çok teşekkür ediyoruz’’ dedi. Yapılan test sonucunda ODTÜ öğretim görevlileri ve öğrenciler ilçeden ayrıldılar.