'Erdoğan çok riskli bir oyun oynuyor'

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Mısır ziyareti, Batı'nın önde gelen gazetelerinin gündeminde yer almayı sürdürüyor. İngiliz The Guardian'ın yayımladığı analizlerde Erdoğan'ın Kahire'deki konuşmaların, "Ortadoğu'da büyük oyuncu olma kampanyası" açısından "fevkalade bir platform" sağladığı belirtilirken, "Erdoğan için risk, bütün bunların, ABD ve Türkiye'nin başka NATO ortaklarına fazla gelmesidir" yorumu yapıldı. Erdoğan için "Bahislerinin daha fazla yükseltilemeyeceği bir dönemde çok riskli bir oyun oynuyor" görüşünün öne sürüldüğü analizlerde, "Eğer ABD, Türkiye ile İsrail arasında bir tercih yapma durumunda kalırsa, tabii ki İsrail'i seçecek" değerlendirmeleri de yapıldı.

'Kahire konuşmaları fevkalade bir platform'

İngiliz The Guardian Gazetesi'nin Ortadoğu Editörü İan Black imzası ile yayımladığı analizde Erdoğan'ın Kahire'deki konuşmalarının, "Türkiye'nin Ortadoğu'da daha büyük bir oyuncu olma kampanyası açısından fevkalade bir platform sağladı"ğı yorumunu yaptı. Türkiye'ye birçok Arap devletlerine göre, başta Gazze Operasyonu olmak üzere, İsrail'e yönelik daha cesur ve daha çatışmacı bir tutumu nedeniyle hayranlık duyulduğu" görüşünü de dile getiren Black, "Bunun ötesinde Türkiye'nin siyasi sisteminin on yıllarca süren otoriter yönetimlerden kurtulmuş olan Arap ülkeleri için yararlı bir model olarak göründüğü"nü de kaydetti.

'ABD ve NATO ortaklarına fazla gelebilir'

Tüm "heyecan"a rağmen, Türkiye'nin nereye kadar gidebileceğine ilişkin "sınırların" olabileceğini öne süren Black, analizinde Türkiye'nin İsrail'e yaptırımların çerçevesinde Akdeniz'e gemi gönderme kararına da değindikten sonra "Bazı analistlere göre, Erdoğan için risk, bütün bunların, ABD ve Türkiye'nin başka NATO ortaklarına fazla gelmesidir" dedi.

'ABD, İsrail'i seçer'

Bu bağlamda Foreign Policy dergisinde Daniel Wagner, Erdoğan için yaptığı değerlendirmeye de yer verildi. Wagner şunları yazdı: "Bahislerinin daha fazla yükseltilemeyeceği bir dönemde çok riskli bir oyun oynuyor. Sorulması gereken, Arap sokağındaki sıradan adam için bir kahramana dönüşme arayışı, sonunda geri tepebilir mi ve neyin pahasına? Eğer ABD, Türkiye ile İsrail arasında bir tercih yapma durumunda kalırsa, tabii ki İsrail'i seçecek."

'Komşuyu sev politikası başarıyla yürütüldü'

Öte yandan, The Guardian'daki, Brian Whitater imzasını taşıyan diğer bir yorumda özellikle Türkiye ve Başbakan Erdoğan'ın Arap halkının gözünde kazandığı öneme vurgu yapıldı.
Birçok Arap'ın Türkiye'nin son yıllarda sağladığı gelişmeyi "bir model" olarak gördüğüne dikkat çeken Whitaker, Erdoğan hükümetinin, "komşuyu sev" politikasını "başarı" ile yürütüldüğünü belirtti.

'Türkiye artık taraf seçmek zorunda'

Bu politikanın artık daha az "geçerli" göründüğü yorumunu da yapan Whitater, "Türkiye, herkese hoş görünmeyi sürdüremez ve taraf seçmek zorundadır" dedi ve Suriye'yi örnek gösterdi. Analizde şöyle devam edildi: "Türkiye ile Mısır arasındaki daha yakın bağlar, Mısır'ın konumunu güçlendirebilir ve Suudi Arabistan'ın mutlak monarşi ve dini muhafazakarlığına karşı bir balans olarak güçlü bir Cumhuriyetçi ve göreli olarak laik bir eksen yaratabilir. Ancak, bu, muhtemelen kısa vadeli bir şey olmaktan geçmez çünkü Mısır, devrimden toparlandıktan sonra kendi bölgesel çıkarlarını gerçekleştirmek isteyecek."

Brian Whitaker, Türkiye'nin de kendi Kürt nüfusu ile sorularının olduğunu, Avrupa'nın uzun vadede AB'ye katılma hedefinin bulunduğunu anımsatarak, "Arap ülkelerine ne kadar yakınlaşırsa yakınlaşın, her zaman dışarıdaki biri olacak çünkü, Türkler Arap değillerdir" dedi.

Times

Times gazetesi, Başbakan Erdoğan'ın dün Mısır'da yaptığı konuşmaya yer ayırarak, "Gazze'de ağlayan Filistinli bir çocuk Ankara'daki annenin yüreğini sızlatır" sözlerine dikkati çekti. Gazete, "Erdoğan'ın Kudüs ile ilişkileri normalleştirmeyi reddetmesinin, Arap halkı tarafından olumlu karşılandığını" kaydederek, "Erdoğan kendisini İslam dünyasının yeni sesi olarak sunmak istiyor" yorumunu yaptı.

Financial Times

Financial Times (FT) gazetesi de, Erdoğan'ın Kahire'de "İsrail'in yaptıklarının bedelini ödemesi gerektiğini" söylediğini belirterek, Türkiye ile İsrail arasındaki anlaşmazlığın ABD'yi endişelendirdiğini yazdı. Başbakan Erdoğan'ı desteklemek için Kahire'deki Arap Birliği'nin önüne gelen Nasr Ali isimli bir kişinin görüşlerini de aktaran FT, bu kişinin "Erdoğan'ın duruşu birçok Arap liderine göre çok daha iyi. Ülkesinden İsrailli diplomatları sınırdışı eden ilk kişiydi" sözlerini aktardı. FT bir başka kişinin de elinde "Erdoğan liderimiz olsaydı, Kudüs'ü kurtarırdık" yazılı bir pankart taşıdığını kaydetti.

NYT: Erdoğan'ın Kahire'deki sözleri, İsrail ve ABD'ye meydan okuma

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Kahire'de Arap Birliği Dışişleri Bakanları toplantısında söylediği sözler, "İsrail ve ABD'ye yeni bir meydan okuma" gibi yorumlandı. New York Times Gazetesi, Erdoğan'ın, toplantıda Filistin devleti için destek isteyerek, İsrail ve ABD'ye baskıyı artırdığını iddia etti.

New York Times Gazetesi, Başbakan Erdoğan'ın, "Türkiye'nin Ortadoğu'daki büyüyen konumu ve nüfuzundan yararlanarak Kahire'deki toplantında BM'de Filistin devletine destek verilmesi çağrı yapıp, İsrail ve ABD'ye baskıyı artırdığı" görüşünü öne sürdü.

Erdoğan'ın Filistin devletine verdiği desteğin sürpriz olmadığını belirten gazete, "Ancak, mesajının emredici tonu ve bir zamanlar Türkiye'nin yakın bir dostu olarak görülen İsrail'e giderek artan hasmane tutumu, Türkiye'nin nasıl kendini bölgede bir lider olarak konuşlandırdığına vurgu yapıyor" diye yazdı.

NYT ayrıca, Erdoğan'ın sözlerinin aynı zamanda "İsrail ve BM Genel Kurulu'nda İsrail'in işgal altındaki topraklarında Filistin devleti ilanına yönelik her hangi bir girişime karşı çıkmaya söz veren ABD'ye yeni bir meydan okuma da oluşturuyor" değerlendirmesini yaptı.

Die Welt: Yeni halife

Die Welt gazetesi "Yeni Halife" başlığıyla birinci sayfadan verdiği haberde, Osmanlıların zamanında Arap ülkelerini "ateş ve kılıçla fethettiği", Başbakan Erdoğan'ın ise bu ülkeleri günümüzde kameralar ve İsrail karşıtı söylemlerle fethettiği şeklinde görüş belirtti. Erdoğan'ın "Arap baharını" yaşayan ülkelere yaptığı ziyaretinin ilk durağı olan Kahire'de, "İsrail'in, işlediği suçların cezasını çekmesi gerektiğini" söylediği ifade edilen haberde, Mısırlıların Erdoğan'ı büyük bir coşkuyla karşıladığı, Erdoğan'ın, Mısır'lı eski savunma bakanlarının portrelerinin yer aldığı duvarın önünden bir pop yıldızı gibi geçtiği kaydedildi.

Berliner Morgenpost gazetesi de, "Erdoğan Ortadoğu'nun prensi" başlığıyla yer verdiği haberde, binlerce Mısırlı'nın Erdoğan'ı karşılamak için havaalanına gittiği ve "Mısır, Türkiye el ele" ve "Erdoğan İsrail'den korkmuyor" şeklinde slogan attığını yazdı. Erdoğan'ın bir yıldız gibi karşılandığı ifade edilen haberde, Mısır'lı Halife Gaballa adlı bir gazetecinin, "O, kendisiyle oynanamayacak kadar güçlü ve gururlu bir adam. Cemal Abdül Nasır gibi gerçek bir lider" şeklindeki sözleriyle Mısırlıların duygularını yansıttığı kaydedildi.
Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi de, Mısır'da bir halk kahramanı gibi karşılanan Erdoğan'ın, Mısırlılara laik bir devlet kurmaları çağrısında bulunduğunu belirtti.

Corriere della Sera: Mısırlılar Erdoğan'ı 'yeni Arap kahramanı' olarak selamlıyor

''Corriere della Sera'' gazetesi haberi okuyucularına "Mısırlılar, Erdoğan'ı 'yeni Arap kahramanı' olarak selamladı" başlığıyla duyurdu. Başbakan Erdoğan'ın Mısır'dan başladığı ''Arap Baharı'' turu dünyada geniş yankı uyandırırken, İtalyan basını da ziyareti yakından takip ediyor. ''Corriere della Sera'' gazetesi, Başbakan Erdoğan'ın 6 bakanı ve 170 işadamı ile gittiği Mısır'da halk tarafından "Yeni Arap Kahramanı" olarak karşılandığını belirten bir başlık attı.

Haberde, Erdoğan'ın yeni Mısır'ın doğumuna Türkiye'nin yardım edeceği sözünü verdiği ve "Şundan eminiz ki, birlikte karışıklıkların üstesinden geleceğiz" dediğini yazdı. Başbakan Erdoğan'ın ''Yeni Arap kahramanı'' olma yolunda Ortadoğu'da hayal kırıklığına uğramadığı ifade edilen haberde, bir araştırma şirketinin Erdoğan'ın bölge halkları tarafından ne kadar sevildiğine dair bir ankete yer verildi. Ankete göre, Erdoğan, Mısırlıların yüzde 78'i, Ürdünlülerin yüzde 72'si ve Lübnanlıların yüzde 62'si tarafından seviliyor, İsraillilerin yüzde 95'inin ise nefret ettiği kaydedildi.

''Corriere della Sera''nın haberinde, Erdoğan'ın "eski arkadaşı" olarak tanımlanan Suriye Lideri Beşşar Esad'a, "İddialar kanla örtbas edilemez" diye seslendiği, Filistin'in Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda tanınmasının bir 'seçenek' değil 'zorunluluk' olduğuna ve Gazze'de ağlayan bir çocuk olduğunda Ankara'daki bir annenin kalbinin sızladığına dikkati çektiği bildirildi.

Öte yandan gazetenin yazarlarından Roberto Tottoli'nin kaleme aldığı makalede, Recep Tayyip Erdoğan'ın Kuzey Afrika gezisiyle Osmanlı anılarını çağrıştırdığını ve bu arada, İran ile bölge üzerindeki etkinlik hususunda çekiştiğini dile getiriyor.

Erdoğan'ın yeni Türkiyesi'nin önündeki yolun iki büyük engeli olduğunu kaydeden Tottoli, bu engellerin bağımsızlığını Osmanlı'ya karşı kazanan Araplara, Osmanlı'yı çağrıştırmanın ve bir diğerinin de bölgenin geleceğinde rol almak isteyen Suudi Arabistan, Körfez İttifakı ve El-Cezire üzerinden Katar'ın olduğunu belirtiyor. Yazar, Erdoğan'ın ziyaretiyle Mısır, Libya ve Tunus'a, bir İslam modeliyle hem politikanın hem de dinin idare edilebileceğini göstermek istediğini kaydediyor.

Tottoli yazısında, Sünni İslam ve laikliğe dayanan bu modelin, bölgede Suudi Vahabizm ile İran etkisinin büyümesinin önündeki engel olduğunu ileri sürüyor.

La Republica

''La Repubblica'' gazetesi de Erdoğan'ın Mısır ziyaretine tam sayfa ayırırken, Erdoğan'ın İsrail-Türkiye ilişkileri ve Filistin'in durumuna yönelik sarf ettiği sözlere ağırlık vermiş.
Haberde, Erdoğan'ın, Mavi Marmara saldırısıyla bozulan Türkiye-İsrail ilişkilerinin düzelmesinin, Türkiye'nin öne sürdüğü özür, tazminat ve Gazze ablukasının kaldırılması şartlarına bağlı olduğunu hatırlattığı belirtildi.

Başbakan Erdoğan'ın "Filistinli kardeşlerimiz kendi devletlerine sahip olmalılar. Biz, Filistin bayrağını BM'de göndere çekmeliyiz" sözlerine yer verilen haberde, Ankara'nın 20 Eylül'de BM Genel Kurulu'nda Filistin'in devlet olarak tanınması için yapılacak oylama adına girişimlerde bulunduğu ifade edildi.

Başbakan Erdoğan'ın Mısır'dan başladığı ''Arap Baharı'' turu, İtalyan televizyonlarında da geniş yer buluyor. Haberlerde, Erdoğan'ın turunun sene başından beri karışıklıklarla uğraşan bölgeye yapılan lider statüsündeki ilk ziyaret olduğu vurgulanıyor.