FinCEN belgelerine göre Türk bankaları uluslararası 538 şüpheli işleme aracılık etti

ABD merkezli haber sitesi Buzzfeed’e sızdırılan belgeler, dünyanın dört bir yanından araştırmacı gazetecileri bünyesinde barındıran Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’yla (ICIJ) paylaşıldı.

Dosyayla ilgili araştırmanın parçası olan Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP) ve Court House News Service’in haberinde ise Sarraf’ın kuryesi olarak bilinen Adem Karahan’ın işe ilk başladığı zaman kuşkuları üzerine patronunun kendisine söylediğini iddia ettiği şu ifadeler dikkat çekiyor: “Türk yetkililerden korkma. Hükümet işin içinde!” 

Karahan’ın kendisiyle aylar süren telefonla yapılan görüşmelerde İran’ın eski Cumhurbaşhanı Ahmedinejad ile Erdoğan’ın hükümet içinde yer alan bir akrabasına işaret ettiği iddia edildi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın önceden Çalık CEO’su olduğu, bu şirket bünyesinde Aktif Bank’ın bulunduğu, bu bankanın da İran’la iş yaptığı savunuldu. Kurye Karahan’a göre, Sarraf ve ortağı Hüseyin Agajooni, İran hesaplarını boşaltmak için Albayrak’ın siyasete girmeden önce CEO’su olduğu Çalık Holding’e ait Aktif Bank’ı kullandı. Ayrıca aynı dönemde Çalık Holding’e bağlı Aktif Bank, Taliban’a destek olmakla suçlanan şirketin yanı sıra porno siteleri için para transfer etti. 

ICIJ’in analiz ettiği FinCEN kayıtlarında, Türkiye’deki banka hesaplarının gönderen ya da alıcı olarak geçtiği 538 işlem, “şüpheli” olarak nitelendirildi. Türkiye’deki banka hesaplarına gelen “şüpheli fon”ların miktarı, toplamda 70 milyon doları aşıyor. Türkiye’den yurtdışına yapılan “şüpheli havale” miktarı ise 71 milyon dolar.

ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımların delinmesiyle suçlanan altın tüccarı Rıza Sarraf’ın küresel para akışının gerçekleşmesi için kurduğu ağda, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası ile İngiltere merkezli Standard Chartered ve Almanya merkezli Deutsche Bank’ın da rol aldığı ortaya çıktı:

- Sarraf’ın kurduğu ağın bir parçası olan Gunes General Trading adlı şirket, sızdırılan belgelere göre 2011-2012 arasında BAE finansal sisteminde 142 milyon dolar değerinde şüpheli işlemin gerçekleşmesinde rol aldı.

- Standard Chartered bankasının 2007-2016 yılları arasında Sarraf ve ağı için toplamda 5.8 milyar doları aşan 37 bin 533 adet para transferi gerçekleştirilmesinde rol oynadığı ortaya çıktı.

- Deutsche Bank’ın da ABD’de faaliyet gösteren bir iştirakinin Mart 2017’de, Sarraf ile ilişkili olduğu 2013 yılında kamuoyuna yansıyan bir şirket için yaklaşık 29 milyon dolar para transferi gerçekleştirdiği belirtildi.

- Deutsche Bank, 2015’te ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımları ihlal ettiği için 258 milyon dolarlık para cezası ödemeyi kabul etti. 

- Standard Chartered, Sarraf’ın Mart 2016’da ABD’de tutuklanmasından sonra da bu işlemlere bir son vermedi.

TANIDIK İSİMLER!

- Banka, Ocak-Eylül 2016 arasında Sarraf ile bağlantılı olduğu belirlenen 24 şirket ve kişi için toplamda 133 milyon doları aşan 715 transfer yaptı.

- FinCEN kayıtlarına göre bankanın Ocak-Eylül 2016 arasında şüpheli para transferlerini aktardığı kişiler arasında Rıza Sarraf’ın kuryesi olmakla suçlanan Halil Akkaya, Murat Yılmaz, eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın özel kalemi Onur Kaya ve eski İçişleri Bakanı Muammer Güler de yer alıyor.

- Aynı rapora göre Standard Chartered, Reza Sarraf’ın kardeşi Mohammad Sarraf’ın sahibi olduğu Lord Metal İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti adlı şirket için de para transferi yaptı.

- FinCEN kayıtlarına göre Nargis Uluslararası Dış Ticaret Ltd Şti de Sarraf ile ilişkili olduğu için para transferleri incelenen şirketler arasında yer aldı.

- Nargis Uluslararası Dış Ticaret, 2013’te yürütülen soruşturma kapsamında Türkiye’de mal varlıklarına el konulan şirketler arasında yer alıyordu. 

BANKALAR NE DEDİ

- Deutsche Bank hazırladığı raporda, şüpheli faaliyetlerin birkaç Türk bankası arasında dağıtılan şirket içi ödemeler olduğunu belirtti: “Bu SAR dosyalanmaktadır; çünkü işlemler yüksek riskli bir ülkeden (Türkiye) yapılmaktadır. Çok sayıda büyük, yuvarlak dolar işlemi var ve işlem ayrıntılarında hiçbir ticari amaç tespit edilmedi.”

- Konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Deutsche Bank ise bu bilgilerin kendileri ve yetkililer için yeni olmadığını aktardı. Raporların 2016 öncesine dayandığını iddia eden banka sözcüsü, “Deutsche Bank artık eskisi gibi değil. Sistemimizdeki geçmiş zaafları ve ilgili cezalarımızı kabul ettik’’ dedi.

- FinCEN belgelerine göre BAE Merkez Bankası, Gunes General Trading şirketinin BAE merkezli Rakbank ve Dubai Ulusal Bankası’nda (NBD) yer alan diğer hesapları üzerinden gerçekleştirdiği şüpheli işlemleri durdurmak için harekete geçmedi. NBD ve BAE Merkez Bankası BBC’nin konuyla ilgili sorularına yanıt vermedi.

NELER İFŞA OLDU?

- HSBC, dolandırıcıların yüz milyonlarca dolarlık çalıntı parayı finansal sisteme sokmasına göz yumdu. Banka, ABD’li yetkililerden oluşturulan sistemin dolandırıcılık olduğunu öğrenmesine karşın adım atmadı.

- JP Morgan, bir şirketin Londra’da kime ait olduğu belli olmayan bir hesap üzerinden 1 milyar dolardan fazla para transferi yapmasına izin verdi. Banka daha sonra hesabın FBI’nın en çok aranan 10 kişi listesinde yer alan bir mafya babasına ait olabileceğini fark etti.

- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e en yakın isimlerden birisi Barclays’i kullanarak yaptırımların etrafından dolaştı ve Batılı finansal kuruluşların hizmetlerinden faydalanmaya devam etti. Söz konusu kaynaklarla pahalı sanat eserleri satın alındı.

- Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası, yerel bir şirketin İran’ın yaptırımları delinmesine yardımcı olacak faaliyetlerde bulunduğu uyarıları karşısında tedbir almadı.

- Deutsche Bank, organize suç örgütlerinin, uyuşturucu tacirlerinin ve Batılı ülkeler tarafından “terörist” olarak sınıflandırılan şahısların kara paralarının transferlerine aracılık etti.

- Standard Chartered, Arap Bankası’nın Ürdün’deki şubelerinin “terörün finansmanından” suçlu bulunmasından sonra dahi yıllarca Arap Bankası’nın fonlarının transferine aracılık etmeyi sürdürdü.