Haber kısa, hayat uçuyor

Yıllar önce, Twitter’daki biyografi kısmına şu kelimeleri yazmıştım: “haber kısa, hayat uçuyor”. Cemal Süreya’nın hayatın geçiciliğine ithafen söylediği, o ölümsüz, “hayat kısa, kuşlar uçuyor” dizelerine bir göndermeydi.  Gündem çok hızlı akıyor. Twitter’ı kullanıyorsanız, aynı haberi, farklı kaynaklardan belki 10 kere daha ve son dakika görseliyle görüyor, okuyorsunuz. Bu akış gündelik hayatta bireysel olarak yıpratıcı, diğer yanıyla da verimsiz; nihayetinde tartışma programlarındaki reyting arttırma hesabına hizmet ediyor. Doğru, az bilgi siyasi bir hamaseti de doğuruyor. 

Bu hızın yanında yavaş yavaş gelişen bir gazetecilik türü var. Haber akışının hızına kapılmayan yavaş ve araştırmayı önceleyen “yavaş gazetecilik” İngilizce deyimiyle “slow journalism”. Konu olarak seçici, araştırmaya dayanan, gerçeklerin kontrol edilmesi, verilerin toplanması ve işlenmesini hedefleyen, uzun bir yazı biçimini öneren, şeffaf bilgiye dayanan, topluma hizmeti hedefleyen ve anlatılmamış hikayeleri anlatmayı adil bir dille aktarmayı öneriyor. Yani sahne arkasındakileri anlatan bir hikaye dili… 

Tüm bunları neden yazdım?

BBC Africa Eye ekibi, Kenya’da bir araştırma yaptı. Bu araştırmaya göre, Kenya'nın başkenti Nairobi'de evsiz annelerden çalınan bebeklerin karaborsada satıldıklarını ortaya çıktı. İnsan kaçakçıları, her yıl, genelde evsiz anneleri hedef alarak çocukları kaçırıyor. Yasa dışı kliniklerde doğum yapan bazı anneler bebeklerini insan kaçakçılarına satarken, hastanelerden çalınan kimsesiz bebekler olduğu da belirtiliyor. Bebek hırsızları, annelere yanaşıyor, dostluk kuruyor bazen kadınlara uyuşturucu madde temin ediyorlar. 

Kız çocukları 460 dolar ediyor, erkek çocukları da 730 dolar…

Bebeklerini kaybeden annelere yardım için dört yıl önce kurulan "Missing Child Kenya" (Kenya Kayıp Çocuklar) adlı bir yardım kuruluşu, 600 vaka üzerinde çalıştıklarını ifade ediyor.  Müşterilerin bazıları çocukları olmayan kadınlar, bir kısmı da ayinlerde kurban edilmek için satın alınıyor. Tüyler ürpertici. 

Gazetecilik türüne dönersek…

Bu haberde gereksiz bir bilgiyi yüklenmiyorsunuz. Haber gürültülü değil, sakin ve bilgi içeriyor. Doğru bilgi, hızlı akıştan daha sağlıklı. Gündemin karmaşasından uzakta bir nefes iyi bir haberi okuyorsunuz.

Keşke benzer haberleri, madenlerde çalışanlarr, mevsimlik tarım işçileri, mülteciler, tarlada çalışan mevsimlik işçi çocuklar için okuyabilsek. Elbette haberlerin iyi örnekleri de var. Önemli olan “Mevsimlik işçileri taşıyan kamyon kaza yaptı; 15 ölü”, “Ege Denizi’nde Can Pazarı”, “Madende Göcük: 3 ölü” haberlerinden önce, o insanların gerçekten ne yaşadığını, habercilerin kaleminden de okumak ve sistemin onları “borçlu” çıkarmadan yaşamlarını sağlamak. 

Sonuçta gerçek hayat, dizi ve film senaryolarından daha acımasız akıyor. Acımasızlığına bir nebze olsun çözüm bulabilmek, belki de bu hayatta elimizden gelenlerden biri bu olabilir.