‘Herkes muhatap alınmalı’

İç savaşın 9 yıldır sürdüğü Libya’da siyasi çözüm çabaları kapsamında yapılan Berlin Süreci uluslararası konferansından somut bir sonuç çıkmazken, konferansa katılan ülkeler Libya’da çözüm için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) rolünün artırılmasını öngören metne imza attı. 

Emekli büyükelçi Mithat Rende, Berlin’deki konferansın ardından Türkiye’nin sahadaki dengeleri değiştirecek muharip güç göndermesi olasılığının azaldığını belirtirken, “Libya’da Hafter’i yok saymak mümkün görünmüyor. Türkiye, şimdiye kadar görüşmediyse Hafter’le de mutlaka görüşmelidir. Libya’da bir tarafın galibiyeti değil, barışın sağlanması isteniyorsa tüm taraflar muhatap alınmalıdır” diye konuştu.

Önceki gün Almanya’nın başkenti Berlin’de yapılan Libya zirvesinin ardından konferansa katılan tüm ülkelerin imzasıyla kabul edilen 55 maddelik sonuç bildirgesinde, Libya’da çatışan taraflara destek veren ülkelerin Libya’daki “tüm askeri hareketliliklerini sonlandırması” çağrısı yapılmıştı. Ateşkesin gözlemlenmesi için Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde komisyonlar oluşturulması kararlaştırıldı. Libya’ya yönelik silah ambargosunu ihlal edenlerin BMGK tarafından denetlenmesi talebi yapılan bildirgede Libya Ulusal Ordusu’nun kontrol ettiği Tobruk’ta bulunan Libya Temsilciler Meclisi’nin onayladığı tek, birleşik, kapsayıcı ve etkin bir hükümetin kurulmasının desteklendiği belirtilmişti. Berlin’deki konferansı ve sonrasında çıkan sonuç bildirgesini Cumhuriyet’e değerlendiren emekli büyükelçi Mithat Rende, “Somut bir sonuç çıkmasa da bu bildiriyi sonuca değil, sürece yönelik olarak düşünmek lazım. Değerlendirilebilirse çözüm için iyi bir başlangıç noktası olarak kullanılabilir” dedi. 

‘BMGK, TÜRKİYE’NİN ETKİSİNİ AZALTIR’

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Libya’daki süreç üzerindeki rolünün artırıldığına dikkat çeken Rende, “Kalıcı ateşkes sağlanabilirse ülkeye BM Barış Gücü gönderilmesi gündeme gelebilir. Barış Gücü’nde ancak çatışmanın taraflarının onayladığı ülkelerin askerleri bulunabilir. Barış Gücü konuşlandırılabilirse ne ala, ancak ateşkes konusunda ciddi adım atılamazsa ve sahada herkes bildiğini okumaya devam ederse kısa vadede sonuç alınması mümkün değil” diye konuştu. 

Rende, BMGK’nin rolünün artmasının, Türkiye’nin Libya’daki süreç üzerindeki etkisinin azalması sonucunu doğuracağını da belirtti. Türkiye’nin 2 Ocak’ta kabul ettiği tezkerenin ardından Libya’ya muharip asker göndermesi tartışmaları halen sürerken Rende, “Bugünkü koşullarda muharip asker gönderme konusunun gündemde olduğunu sanmıyorum. Bu konu caydırıcı bir unsur olarak düşünülmeli. Belki bu kararın Hafter üzerinde caydırıcı bir etkisi olmuş olabilir. Fakat Hafter’le herkesin görüştüğü ortamda Türkiye’nin Hafter’i yok sayması çıkarına değildir” ifadelerini kullandı. 

POMPEO’NUN PETROL GÜNDEMİ

Libya’nın doğusunu kontrol eden, Tobruk merkezli General Halife Hafter cephesinin  Berlin’deki konferans öncesi petrol limanlarını kapatması ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun gündemindeydi. Pompeo,  “Libya’da önemli enerji fırsatları bulunduğunu ve Hafter’in kapattığı limanların  tekrar açılmasını umduğunu” söyledi. Pompeo, konferansta ortaya çıkan atmosferden de ümitli olduğunu belirtti. Libya’daki krize çözüm bulmak için düzenlenen Berlin toplantısı öncesi Hafter petrol kartını masaya sürmüştü. Hafter’e yakın aşiretler petrol ihracatı yapılan bazı limanları işgal etmişti.