Hukuk içinde kalamazlar

CHP, TBMM İçişleri Komisyonu’nda kabul edilen Çarşı ve Mahalle Bekçileri Yasa Teklifi’ne ilişkin muhalefet şerhi verdi. CHP’nin teklife ilişkin şerhinde dikkat çeken “Bekçiler hukuk içinde tutulamaz. Siyasi iradeyi ‘işverenleri’ gibi görürler. Kendilerini siyasi idareye tabi hissederler. Devletin ahlak polisliğini yaparlar” gibi uyarılar yer aldı. 

CHP’nin şerh metninde teklife ilişkin özetle şu tespitler bulunuyor: 

Temel hak ve özgürlükleri tehdit ediyor: Teklifin hangi sebeple bekçileri “genel kolluk teşkilatları” bünyesine dahil ettiği belirsiz. Teklif, anayasanın açık hükmüne rağmen, çarşı ve mahalle bekçileri yardımcı kolluğunun örgütlenmesi, özlük işleri ve çalışma şekillerini düzenlemiyor. Teklif metni, temel hak ve özgürlükleri tehdit edecek şekilde, bir hukuk devletinin temel taşlarından olan hukuki belirlilik ve güvenlik ilkelerine aykırılıklar içeriyor. 

Bekçiler hukuk içinde tutulamaz: Soyut ve genel bir kanunun yarattığı objektif bir hukuki rejim tarafından düzenlenmeyen böyle bir silahlı kolluğun uygulamalarını hukuk içinde tutmanın mümkün olmadığı açıktır. Tamamen yürütmenin tercihleri tarafından istihdam edilecek silahlı bekçilerin kendilerini kanuna değil, özellikle işsizliğin böylesine yüksek oranlarda seyrettiği bir dönemde, işverenleri olarak görecekleri siyasi iradeye tabi hissetme riskleri büyüktür. CHP, bekçilik kurumuna değil, bekçilik teşkilatının kanun düzeyinde güvenceli şekilde düzenlenmeyip yürütmenin keyfiliğine tabi silahlı bir kolluk haline getirilmesine karşıdır.

Devletin ‘ahlak polisliğini’ yapar: Teklifteki birçok düzenleme, hukuki belirlilik ve güvenlik ilkelerine aykırı, keyfî durumlar yaratmaya elverişli. Her ne kadar, Avrupa İnsan Hakları hukukunun temel ilkelerinden olan kişisel özerklik ilkesi uyarınca, kişinin hayatını, kendi tercihleri istikametinde özgürce yaşayabilmesi gerekse de, kanun teklifi, muhtelif maddelerinde kullandığı belirsiz ifadeler ve bekçilere tanıdığı kapsamı belirsiz yetkilerle “devletin ahlak polisliği yapması”, gece saatlerinde dışarıda olan bireylerin hayat tarzına müdahale etmesi ve daha genel olarak, kendisini hukukla bağlı addetmeyen ve yürütmeye bağımlı silahlı bir yapının doğması risklerini içermektedir.