İBB’de ihale oyunları

İştiraklere çalışmış

Raporda yer alan çarpıcı verilerin başında 2018’de yapılan 408 ihalenin 64’ünü İBB’nin kendi iştiraklerinin almış olması geliyor. 64 ihalenin toplam tutarı 3 milyar 254 milyon 584 bin 654 lira. Bu tutar toplam ihalelerin yüzde 33’ü. İştiraklerin aldığı mal alımları, hizmet alımları, yapım işleri, danışmanlık hizmeti gibi ihalelerin usulleri arasında 21\B maddesi de bulunuyor. 

Savaş varmış gibi

İştiraklerin aldığı 64 ihalenin büyük bölümünde iştirakler tek katılımcı. 64 ihale üzerinde yapılan incelemelerde de bazı ihalelerin teknik şartnamelerinin rekabeti önleyecek ve başka firmaların ihaleye girmesini engelleyecek biçimde hazırlandığı tespit ediliyor. Bu ihalelerden en dikkat çekici ikisi şöyle:
İBB 3 Nisan 2018’de işin aciliyeti olmamasına karşın doğal afetlerde kullanılan 21\B maddesine göre “İstanbul Geneli Kentsel Donatı Alanlarında Onarım ve Yapım İşi” başlığıyla ihale açıyor. Bu uygulama ihaleye girişi de sınırlandırıyor çünkü bu maddeyi kullanarak İBB sadece kendi istediği firmaları ihaleye çağırıyor. İhale İstanbul genelindeki park ve yeşil alanların bakım ve onarımı için düzenlenmesini içeriyor. İhalenin yaklaşık maliyeti 199 milyon 935 bin 258 lira. İhalenin bedeli de 184 milyon 977 bin 240 lira. Söz konusu ihalede 2 firma dosya alıyor ancak geçerli tek teklifi sunan İBB’nin iştiraki AĞAÇ A.Ş. ihaleyi kazanıyor. İştirak ihaleyi kazanmasından sadece 21 gün sonra, 24 Nisan 2018 ve 26 Nisan 2018 tarihleri arasında tam 18 ayrı ihale düzenleyerek işi bölüyor. İştirakin de düzenlediği ihalelerde 21\B maddesini kullanması dikkat çekiyor. İştirakin bu 2 günde yaptığı ihalelerin toplam miktarı ise 109 milyon 540 bin 273 lira.

Hayalet sofra

İBB 13 Aralık 2018 tarihinde bu kez “İstanbul Geneli Muhtelif Organizasyonlar ile Tanıtım ve Duyuru Çalışmaları” başlığıyla bir ihale açıyor. İhalenin yaklaşık maliyeti 182 milyon 962 bin lira. İhalenin bedeli de 181 milyon 962 bin lira. İhaleyi İBB’nin iştiraki Kültür A.Ş. kazanıyor. Raporda bu ihaleye ilişkin “2019 yılı içerisinde yapılacak çok sayıda organizasyon bu ihale içerisinde toplanmış ve ‘torba yasa’ gibi ‘torba ihale’ şekli oluşturulmuş. Bu ihaleye konulan özel maddelerle farklı firmaların ihale fiyatı oluşturması ve ihaleye girmesi engellenmiş” ifadeleri kullanılıyor. Raporda yer alan incelemede 133 ayrı hizmet alımından söz edildiğine dikkat çekilerek bunların hangi organizasyon olduğunun tam olarak bilinmediği vurgulanıyor. Buna ilişkin tespitlerin bazıları şöyle: “Yurtiçi ve yurtdışı uçak bileti alımlarının hangi dönemi kapsadığı, yurtiçi ve yurtdışı konaklamaların hangi dönem yapılacağı, 30 bin adet olarak ifade edilen yemeklerin nerede yeneceği, 10 milyon bardak suyun nerede içileceği belli değil”

Ayrıca KÜLTÜR A.Ş. de ihaleyi kazandıktan sonra işi 17’ye bölerek toplam 140 milyon 430 bin 650 lira bedelle 5 ayrı firmaya veriyor.

CHP’li Balyalı: Vahim tablo

Komisyon üyesi CHP’li Tarık Balyalı şöyle konuştu:

“İştiraklerimiz İBB’nin ihalelerine çoğunlukla tek başına katılıyor ve kazanıyor. Bu ihalelerde hiçbir şekilde rekabet oluşmadığı gibi fiyatlar piyasa şartlarının üzerinde. İBB ihalelerinde yaklaşık maliyet ve ihale fiyatı üzerinde bir çalışma yaptık ve çıkan sonuçlara raporda yer verdik. Bu çalışmaya göre İBB’nin 2018’de yaptığı bütün ihalelerde yaklaşık maliyet üzerinden ‘kırım oranı’ ortalaması yüzde 14.49’ken iştiraklerin aldığı ihalelerde “Kırım oranı” yüzde 6.56’ya düşüyor. Aynı vahim tablo hizmet ihalelerinde de var. İBB’nin hizmet ihalelerindeki “kırım oranı” yüzde10.15’ken iştiraklerin aldığı ihalelerde bu oran yüzde 6.68’e düşüyor. Bu hesaplama iştiraklerin İBB’den ihaleleri piyasa şartlarının üstünde aldığını net bir şekilde ispatlıyor. Bunların dışında özellikle KİK 21/B maddesine göre çok ciddi tutarlarda ihale yapılmış. İBB’nin 21/B’ye göre yaptığı 10 ihalenin toplamı 1 milyar 114 milyon TL’ye ulaşmış. Bir başka bakış açısıyla 21/B’ye göre yapılan ihalelerin ortalaması 114 milyon TL’ye gelmiş. Meseleye bu açılardan baktığımızda özellikle iştiraklerin kazandığı ihalelerde rekabetin sağlanamadığını görüyoruz. 21/B’ye göre verilen ihalelerde istisnai bir durum olmaktan çıkmış ve yöntem haline dönüşmüş.”

YARIN: DİĞER İHALELER VE İETT