İsveç’te kira krizi, Başbakan Stefan Löfven’in devrilmesine yol açtı

İsveç Modeli’nin tamamen terk edilmesi anlamına gelen kiraların serbest pazar koşullarına göre belirlenmesi kararı Sosyal Demokrat Partili Başbakan Stefan Löfven’in devrilmesine yol açtı.

349 üyeli parlamentoda, 181 vekil Başbakan hakkında güvensizlik oyu verdi. Löfven, bir hafta içinde ya üç ay içinde yapılması gereken seçim için karar alacak ya da yeni hükümet kurulması için görevi bırakacak.

Başbakan hakkında güvenoylaması önergesi veren Sol Parti Başkanı Nooshi Dadgostar, kiralar konusundaki politikasını değiştirmesi halinde Löfven’in başbakanlığı sürdürmesinden yana olduğunu açıkladı. Kira ücretlerinin piyasa koşullarına bırakılamayacağı görüşünü savunan Dadgostar, “Sosyal Demokrat Parti, ideallerinden tamamen saptı. Kiraların serbest bırakılması İsveç Modeli’nin tamamen terk edilmesi demektir, buna evet dememiz mümkün değildir” diye konuştu.

ZORLU KOALİSYON

Löfven, azınlık hükümetini sürdürebilmek için, sol kanat partilerin yanı sıra sağ partilerin de desteğini almak zorunda. Bu yüzden tam bir açmazın içinde. Sağ partilerden Merkez Partisi’nin (Center) desteğiyle iki büçük yıldır iktidar olan Sosyal Demokrat Parti-Çevre Partisi koalisyonu, Sol Parti’nin isteğini yerine getirebilmek için Merkez Partisi’ni uzlaşmaya ikna etmek durumunda. 

İsveç’te hükümet krizine yol açan süreç 2018 seçimiyle başladı. Sağ kanat partileri ırkçılarla koalisyon kurmak istemediklerinden, hükümet Sosyal Demokrat Parti ile Çevre Partisi tarafından kuruldu. Merkez Partisi, hükümet programı için 73 maddelik koşullar dizesini kabul ettirerek hükümete dışarıdan destek verdi. Koşullardan biri de kiraların pazar koşullarına göre belirlenmesiydi. Sağcı partiler, kangren halindeki konut sorununun bu yolla çözümleneceğini savundular. 

Uzlaşma kültürü diye de tanımlayabileceğimiz İsveç Modeli’nde ise kiralar, kiracılar derneği ile konut şirketleri arasında, enflasyon dikkate alınarak belirleniyordu. Hükümetin düşmesine yol açan öneri yasalaştığı takdirde, kiracıların çoğu kiraların düşük olduğu uzak bölgeler taşınmak zorunda kalacağından Sol Parti, kendileri için potansiyel seçmen kitlesini oluşturan bu kesimin sesini duyurmuş oldu. Kamuoyu yoklamaları Sosyal Demokratların iktidar olma olasılığını düşük gösteriyor. 

Stefan Löfven, seçim kararı alıp yeni liberal politikalarla ekonomik olarak çok zayıflamış kitlenin çıkarlarını savunursa bu süreçten güçlenerek çıkabilir. Ancak Sosyal Demokrat Parti lideri, güvenoylamasını kaybettikten sonraki konuşmasında bir hafta içinde “İsveç için en iyisi neyse ona göre hareket edeceğim” diyerek siyaseten doğruculuk yolunu seçti. Sosyal demokrat idealleri unutmuşa benzeyen İsveç sosyal demokratlarından tüneli aydınlatacak bir ışık gelmiyor.