Jantın kimliğini ele veriyor

ABD’nin güney eyaletlerinde sıkça kullanılan, giderek diğer bölgelere de yayılan bir deyim var. “Redneck”, yani “kırmızı boyun”. Boynu kızarmış anlamında. Bu deyim daha çok köylüleri, vücut işçiliği yapanları, açık havada çalıştıkları için güneşte enseleri kızaran kişileri tanımlar. Kimi çevrelerde ise alay, hakaret amacıyla da kullanılır.

İnternet ansiklopedisi Vikipedia “Redneck”i şöyle tanımlıyor: “Genellikle ABD’nin güneyinde ya da ortabatı eyaletlerinde yaşayan, beyaz ırktan, düşük eğitimliler için kullanılan argo terim.

Tarif ettiği sosyo-ekonomik grupla ilgili ön yargılarla yüklüdür, bazen aşağılayıcı bir anlamda kullanılır. Redneck sıfatı verilen birisi bundan gurur duyabilir veya kendini aşağılanmış hissedebilir. ABD’de küçük kasabada büyümüş, tarlada çalışmış ve bu yüzden boynu kızarık olan kimseler Redneck diye adlandırılır. Redneck denildiğinde akla gelen kalıplaşmış ön yargılar şunlardır: Kendine ait aksana sahiptir, avlanmaktan zevk alır, pick-up arabası vardır, şapka takar, saçları uzundur, belki sakalları da vardır. Kentucky, Arkansas ve Teksas gibi güney eyaletler Redneck states diye anılır.”

Dev tekerlekler...

Haliyle bu kelimeyi kullanırken aman dikkat, çünkü “Redneck” cahil, tutucu, yobaz, görgüsüz gibi anlamlar da taşıyor duruma göre.

Redneck’lerin bir kısmının ortak özellikleri arasında kullandıkları araçlar ve onların tekerleklerinin büyüklüğü de dikkat çekiyor. Amerikalı köylü ve çiftçilerin kullandıkları binek araçları genel olarak kamyonet sınıfına giren pick-up’lar. İngilizcede truck diye tanımlanıyor.

Bazı Redneck pick-up’larının orijinal jantları ve tekerlekleri sökülüp, yerlerine daha geniş, daha büyük jantlar ve tekerlekler takılıyor. Kimilerince bu, bir nevi sosyal kimliklerini ortaya koyma aracı. Şehrin orta yerinde bu dev görüntülü araçlarla dolaşıyorlar, trafik kurallarına pek kulak astıkları da söylenemez.

Meksikalılar küçültüyor

Şaka gibi gelebilir ama araç tekerlekleri ülkenin güney eyaletlerinde etnik köken, kültürel farklılıklar konusunda bir anlamda gösterge. Redneck’lerin devasa araçlarının aksine Meksika asıllılar ise araçlarının jantlarını ve tekerleklerini orijinal boyutlarına göre küçültüyor.

Kuşkusuz otomobil ve diğer taşıtların çok düşük fiyatlarla satılması ve benzinin Türkiye’deki fiyatının dörtte biri olması bu tür ilginçlikleri ve bir anlamda sosyal kültürel aidiyet ve etnik kökenleri anlatan mesaj verme olanaklarını hızlandırıyor olsa gerek.

tdalgic@gmail.com