Kana bulanmamış giysi Türklerin de hakkı

Bir süre önce Bangladeş’te çok sayıda işçinin hayatını kaybettiği kazanın ardından başta “Temiz Giysi Kampanyası (Clean Clothes Campaing-CCC)” ve Küresel Sanayi İşçileri Federasyonu (IndustriALL) olmak üzere 250 civarında işçi hakları savunucusu ve örgüt, bölgede “Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması” imzalanması için bir kampanya başlattı. İşçi ölümlerini önlemeyi amaçlayan bu küresel çaptaki iş ve işçi güvenliği sözleşmesine pek çok yabancı ve küresel marka imza atarken Türkiyeli markaların sözleşmeye mesafeli baktığı belirtildi.

Konuya ilişkin bilgi veren Temiz Giysi Kampanyası Türkiye Koordinatörü Nuran Gülenç, dünyanın önde gelen markalarının yaşanan kitlesel iş cinayetleri karşısında bu anlaşmayı imzalamak zorunda kalırken Bangladeş’te üretim yapan Türk markalarının sessizliğini koruduğunu dile getiriyor. Oysa çağrı tüm markaları ve şirketleri kapsıyor.

Aylık 38 dolar

Söz konusu çağrıyı Sendikal Güç Birliği de yaptığı açıklamayla yeniledi. Açıklamada, Bangladeş’in işçilerin düşük ücretlerle, sendikasız, her türlü güvenceden yoksun bir biçimde çalıştırıldığı bir ülke olduğu vurgulandı.

Nuran Gülenç’in verdiği bilgiye göre Bangladeş bir süredir gündeme fabrika yangınları ile geliyor. 2005’te Rana Plaza faciasına kadar 700 işçi çıkan yangınlarda can verdi. İşçilerin aylık ortalama 38 dolara çalıştığı ülkede işçi sağlığı ve güvenliği konusu en kritik gündemi oluşturuyor. Pek çok marka, işçiliğin ucuz olduğu, sendikal örgütlülüğün zayıf olduğu, yasaların işçileri yeterince güvence altına almadığı Bangladeş’te üretim yaptırıyor. Bangladeş, aynı zamanda LC Waikiki, Defacto, Seven Hill, Rodi Jeans, Batik, Colin’s ve Collezione gibi pek çok Türk markasının, öncelikli üretim yaptırdığı ülkeler arasında.

24 Nisan’da Bangladeş’in başkenti Dakka’da 8 katlı Rana Plaza çöktü. Binada 3 binin üzerinde işçi çalışıyordu. Bu feci olayın sonucunda 1127 işçi öldü. Binlercesi yaralandı.
Rana Plaza’da çalışan işçiler de, İspanya’nın bilinen markası ve Inditex grubuna bağlı Mango, İngiltere’nin Primark ve İtalyan Benetton markaları ve yine dünyanın tanınmış perakendeci markaları C&A, KIK ve Wal-Mart gibi tanınmış markalara üretim yapıyorlardı.
Bir yıl içinde, Rana Plaza’nın enkazı altından ortaya çıkartılan markaların çoğu, fabrika yangınları ile de gündeme gelmişti. C&A, KIK ve Wal-Mart 24 Kasım 2012’de 112 işçinin yanarak öldüğü Tezreen Fabrikası’nda; düşük fiyatlı ürünleri satan Alman KIK markası Pakistan’da 11 Eylül 2012’de 300 işçinin öldüğü Ali Fabrikası’nda üretim yaptırıyordu. Zara ise 26 Ocak’ta 7 kadın işçinin yanarak can verdiği Smart Fashion adlı fabrikada üretim yaptırıyordu. Yanarak ölen bu işçilerin 3’ü 17 yaş ve altında çalışan çocuk işçilerdi.

Türk markaları sessiz

Dünyanın önde gelen markaları tüketici kıskacına alınmışken Türk markaları sessizliğini koruyor.

Rana Plaza faciasının enkazından çıkan markalardan biri de Türk markası olan LCWaikiki. LCWaikiki ismi dünya basınında, Telegram ve Washington Post gibi gazetelerde yer aldı. Son olarak LCWaikiki ile anlaşma imzalamalarını talep eden bir görüşme yapıldı. Şirket anlaşmayı incelediklerini ve imza atıp atmamak konusunda henüz karar vermediklerini belirtti. Oysa gecikme her geçen gün Bangladeş’te tekstil işçilerin yüzlercesinin daha yaşamının tehlikeye atılması demek.
 

LC Waikiki, Defacto, Seven Hill, Rodi Jeans, Batik, Colin’s ve Collezione’nun da bulunduğu Türkiyeli tekstil şirketlerinin bir kısmı da üretim için bu ülkeyi seçmiş durumda.

31 marka imzaladı

2012’de kampanyanın ilk imzacı markaları Tommy Hilfiger ve Calvin Klein markalarının sahibi olan PvH ve Alman perakendecisi Tchibo oldu. Diğer markalar Rana Plaza faciasına kadar sessizliğini korudular. Rana Plaza faciasının ardından çok daha etkili bir kampanya yürütüldü. Ve kampanyanın etkisi ile 31 marka; H&M, Inditex, C&A, PVH, Tchibo, Tesco, Marks & Spencer, Primark, El Corte Inglés, jbc, Mango, Carrefour, KIK, Helly Hansen, G-Star, Aldi, New Look, Mothercare, Loblaws, Sainsbury’s, Benetton, N Brown Group, Stockmann, WE Europe, Esprit, Rewe, Next, Lidl, Hess Natur, Switcher, A&F imzaladı.