Libya hamlesi telaşlandırdı

Doğu Akdeniz’de doğalgaz kaynaklarına ilişkin mücadelede Ankara’ya baskılar dinmezken Türkiye’nin Libya’da Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle (UUH) deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin mutabakat muhtırası imzalamasına Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Mısır tepki gösterdi. Yunan Kathimerini gazetesi, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın, Türkiye’nin Atina Büyükelçisi Burak Özügergin’i bakanlığa çağırarak konuyla ilgili izahat talep ettiğini duyurdu. Dendias, Türkiye ile Libya arasındaki mutabakatın, ülkelerin arasında kalan Yunanistan’a ait Girit adasınının kıta sahanlığını gözardı ettiği iddiasında bulundu, “kabul edilemez” ifadesini kullandı. 

Alman medyasına göre, Atina, Türkiye’nin Libya ile sınırı bulunmadığını belirterek, böylesi bir mutabakatın uluslararası deniz hukuku açısından geçersiz olduğunu savunuyor. GKRY Dışişleri Bakanlığı’ndan ise “mutabakat muhtırasının uluslararası hukuku yok saydığı” açıklaması geldi, BM’ye şikayet edileceği mesajı verildi. Rum gazetesi Fileleftheros, “Ok yaydan çıktı. Türkiye, Libya ile, Girit’ten Kıbrıs’ın etrafına kadar MEB anlaşması imzaladı” ifadelerini kullandı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ankara’nın destek verdiği Trablus merkezli UUH Başkanlık Konseyi Başkanı Feyyaz Saraj’ın hafta ortasında İstanbul’da yaptığı görüşmenin ardından imzalanan mutabakat doğrultusunda münhasır ekonomik bölge (MEB) ilanı durumunda Türkiye’nin deniz yetki alanının batı sınırları belirlenmiş olacak.

Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları konusunda GKRY ve Yunanistan ile ortak hareket eden, Libya’daki iç savaşta ise Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi hükümetini destekleyen Mısır’dan da mutabakata ilişkin tepki yükseldi. Mısır Dışişleri, Saraj’ın başka ülkelerle anlaşma imzalamasının yasadışı olduğunu savunan açıklamasında muhtıranın ise “bağlayıcılığı olmadığı” değerlendirmesinde bulundu. Halife Hafter komutasındaki güçlerin bağlı olduğu Temsilciler Meclisi de anlaşmayı kabul etmediklerini duyurdu ve UUH’yi “ihanetle” suçladı.  

‘OYUNLARI BOZULDU’

Öte yandan, KKTC Enerji ve Ekonomi Bakanı Hasan Taçoy, muhtıraya ilişkin, “Doğu Akdeniz’deki Rumların ve uluslararası güçlerin oyunu bu adım ile bozuldu” ifadelerini kullandı. Taçoy, “Kıbrıs Rum yönetimi, İsrail, Yunanistan ve Mısır’ın bölgede kurmaya çalıştığı enerji birlikteliği bu adım ile bertaraf olma yoluna girmiştir” şeklinde konuştu.

Türkiye ile Yunanistan arasındaki deniz sınırı bir anlaşmayla belirlenmiş değil. Her iki ülkeyi çevreleyen ve üzerinde egemenlik uyguladıkları karasularının Ege Denizi’ndeki genişliği 6 mil. Ancak Yunanistan, jeolojik olarak ülkeyi oluşturan kara parçasının deniz altındaki uzantısı şeklinde tanımlanan kıta sahanlığını adaları da kapsayacak şekilde tanımlıyor. Türkiye ise Girit’in karasuları dışında kıta sahanlığı bulunmadığı ve adaların Türkiye ana karasının doğal uzantısı olduğu tezine sahip. Aynı şekilde, Yunanistan’ın, Antalya’nın Kaş ilçesine 2 km. uzaklıktaki Meis Adası’na dayanarak bölge açıklarını MEB ilan etmesine karşı çıkıyor.