Meclis'ten geçen 'torba yasa'yla neler değişti?

TBMM Genel Kurulu'nda görüşülen ve kamuoyunda 'Torba Kanun' tasarısı olarak bilinen İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın görüşmeleri tamamlandı. Soma'daki faciadan sonra madencilere, esnaftan öğretmene, taşeron işçiden emekliye kadar yaklaşık 20 milyon kişiyi ilgilendiren düzenlemeleri içeren tasarı, 99 günün ardından Genel Kurul'da kabul edildi.

3 Haziran 2014 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeye başlanan ve 37 günlük görüşmenin ardından 10 Temmuz günü komisyondan geçen 'Torba Kanun' 15 Temmuz günü Genel Kurula geldi. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve 13 Ağustos tarihinde TBMM'nin 1 Ekim'e kadar tatil kararı almasının ardından 'Torba Kanun' görüşmeleri yeni yasama yılına bırakılmıştı. Ancak AKP'nin Genel Kurulu olağanüstü toplantıya çağırmasının ardından kanun tasarısı görüşmeleri geçtiğimiz pazartesi günü tekrar kaldığı yerden devam etti. 148 maddeden oluşan 'Torba Kanun' 99 günün ardından bugün 231 kabul,17 ret oyuyla kabul edilerek yasalaştı.

Birçok kesim tarafından beklenen ‘torba kanun’ tasarısı, Meclis'ten sabaha karşı geçti.

Düzenleme, madencilik, taşeron işçilik, kamu alacaklarının yapılandırılması ve öğretmen atamaları başta olmak üzere 45 farklı kanunda köklü değişiklik içeriyor.

Tasarıya göre yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak, çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek ve emeklilik yaşı 55'ten 50'ye düşürülecek.

Ayrıca Soma'daki maden kazasında ölenlerin SGK'ya olan borçları silinecek, ailesinden bir kişiye istihdam sağlanacak.

Yine tasarıya göre 31 Aralık 2014 tarihine kadar 35 bin öğretmen atanacak.

‘15 Temmuz'da 60 madde olarak başlayan ve eklenen yeni maddelerle 148'e kadar ulaşan 'torba tasarı'nın getirdiği bazı yenilikler şöyle:

— TEDAŞ alacakları, il özel idareleri ve belediyelerinin kalkınma ajanslarına olan borçları, sulama kooperatiflerinin ve sulama birliklerinin alacakları yapılandırma kapsamına alındı.

— Maden işlerinde çalışma saatleri konusunda kanunla yapılan değişiklik, 1 Ocak 2015'te yürürlüğe girecek.

— Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Buna göre, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek.

— İşçilerin yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek.

— Kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurum ve kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına aktarılacak.

— İdarelerce istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde personel çalıştırılmasına dayalı yardımcı işlere ilişkin hizmetler için ihaleye çıkılabilecek; Bu işleri belirlemede Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

— Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55'ten 50'ye düşürülecek.

— Maden ocakları, kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yeraltında yapılan işlerde çalışan sigortalıların, bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, yıllık izin, eğitim ve kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık süreleri ile resmi tatil günleri de fiili hizmet süresi zammı kapsamında olacak.

— İşveren; çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ile 10 ve daha fazla çalışanı bulunan ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirecek.

— Soma'daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların SGK'ya olan her türlü borçları silinecek. Ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak.

— Maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi ya da çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişi kamuda istihdam edilecek. Bu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla geçerli olacak.

— Linyit ve taşkömürünün çıkarıldığı maden iş yerlerinde çalışan işçilere ödenecek ücret, asgari ücretin iki katından az olmayacak.

— 31 Aralık 2014 tarihine kadar 35 bin öğretmen atanacak.

— Türk vatandaşlığını kaybedenler yurt dışında çalıştıkları süreleri için borçlanabilecek.

— Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü bünyesinde çalıştırılmak ve 20 kişiyi geçmemek üzere sözleşmeli uzman personel istihdam edilebilecek.

— Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre, kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde 1 üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara üye olmayan işçi sendikaları için yüzde 3 olarak uygulanacak. İşkolu barajı yüzde 1'e sabitlenecek.

— Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun'un kapsamına girenler, tüp bebek uygulanmasında verilecek destek için aranan, "Son 3 yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamama" ve "En az 5 yıldır genel sağlık sigortalısı olma" şartlarından muaf olacak.

— Bazı kamu alacaklarında faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı Yİ-ÜFE oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Ancak vergi cezalarının silinmesi söz konusu olmayacak; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yeniden yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

— Spor kulüpleri, SGK ile Maliye'ye olan borçlarını ikişer aylık dönemler halinde azami 42 eşit taksitte ödeyebilecek.

— Yasak yerlerde tütün mamulleri tüketenlere verilen idari para cezaları hariç olmak üzere, ilgilisine tebliğ edilmemiş olan 120 TL'nin altındaki idari para cezaları tahsil edilmeyecek.

— Mahkemelerin üst düzey kamu görevlileri hakkında verdiği atama, görevden alma, göreve son verme yer değiştirme, görev ve unvan değişikliğiyle ilgili iptal ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararların gereği iki yıl içinde yerine getirilecek; iki yıl sonunda da başka bir kadroya atanacak.

— Mahkeme kararlarının gereğini yerine getirmeyen kamu görevlisi hakkında ceza soruşturması ve kovuşturması yapılamayacak ancak disiplin hükümleri saklı olacak.

— Kanun, kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar hakkında yeni hükümler getiriyor.

— Buna göre, kurumlar vergisi mükellefleri, bilançolarında görülen, ortaklarından alacaklı olduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını vergi dairelerine beyan ederek kayıtlarını düzeltebilecek.

— Beyan edilen tutar üzerinden yüzde 3 oranında vergi hesaplanacak. 2014 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin ödenmemiş olan sigorta primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi için hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

— Devir ve teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden 5 yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilen yargı kararlarıyla ilgili olarak, bu kuruluşların geri alınması yönünde herhangi bir işlem tesis edilmeyecek.

— Radyo, televizyon, video ve birleşik cihazları imal edenler satıştan önce, ithal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecbur olacak.

— Bandrol ücretleri, ithalatta alınan gümrük vergilerinden ayrı olarak tahsil edilecek ve en geç takip eden ayın 15. gününe kadar TRT'ye intikal ettirilecek.

— Aile sağlığı merkezlerinde, çalışma saatleri dışında aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları ile Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşların personeline nöbet görevi verilebilecek.

— Kanunla, araç muayenesini zamanında yaptırmayanların cezaları ve gümrük vergisi borçları da yeniden yapılandırma kapsamına alınıyor.

— Ev hizmetinde 10 günden fazla çalışanlar sigortalı yapılacak. Çalıştırdığı kişinin sigorta bildirimini süresinde yapmayana asgari ücret tutarında ceza kesilecek.

— İnternet erişimin engellenmesi kararının gereğinde azami süre 24 saatten 4 saate iniyor.

— TÜRMOB üyelerinin borçlarının ödenmesi konusunda kolaylık getiriliyor.

— Bakanlar Kurulu kararıyla memleket kültürü için önemi haiz görülen eserler üzerindeki haklar, eser, sahibinin ölümünden sonra koruma süresinin bitiminden önce kamuya mal edilebilecek.

— İş yoğunluğu diğer mahkemelere göre fazla olan mahkemelerde çalışan memurlar ile sözleşmeli personele fazla çalışma ücreti ödenebilecek.

— Tüm illerde bucaklar kaldırılıyor.

— Kıymetli taşların borsada işlem görmeyenleri KDV istisnasının dışına çıkarılıyor.

— Yurt dışından gelen pırlanta gümüşten takılar ile pırlantalı altından takılar, ÖTV kapsamına alınıyor.

— İnternette trafik bilgisi Telekominikasyon İletişim Başkanlığı tarafından ilgili işletmecilerden temin edilerek, hakim tarafından karar verilmesi halinde ilgili mercilere verilecek.