Merkez Bankası'ndan uyarı

Merkez Bankası, yılda iki kez yayınlanan Finansal İstikrar Raporu'nun 2009 ilk sayısını açıkladı. Raporda, özetle şu değerlendirmelerde bulunuldu:

-Geçmiş tecrübelerimiz ışığında güçlendirilmiş finansal sistemimiz 2007 yılının ikinci yarısından bu yana sürmekte olan küresel krizin ülkemiz finansal piyasalarına yansımalarının sınırlı kalmasını sağlamıştır. Ancak, bu dönemde daralan küresel ticaret hacmi ve kredi kanallarındaki aksaklıklar ülkemizde de ekonomik aktiviteyi olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Bozulan büyüme performansı ve artan işsizliğe karşı dengeleyici para ve maliye politikalarının uyum içinde uygulanması sonucunda, son aylarda ekonomik göstergelerde kısmi de olsa iyileşmeler gözlenmeye başlanmıştır.


Kriz kolay bitmez, mali disipline dikkat

-Birikmiş sorunlar ve dengesizlikler nedeniyle küresel krizin başlaması ve yayılması hızlı olmuşsa da, krizden çıkışın aynı çabuklukta ve dolayısıyla kolay olmayacağı anlaşılmaktadır.

-Cari açığın kısa vadede aşağı yönlü eğilimini sürdürmesi beklenmektedir.

-Küresel toparlanmanın sağlıklı ve kalıcı olabilmesi için krize karşı uygulanan politikalardan çıkış stratejisinin iyi tasarlanması gerektiği uluslararası platformlarda tartışılmaktadır. Bu sorun ülkemiz açısından da geçerli olup, orta ve uzun vadede mali disiplinin sürdürülmesi ve yapısal formlara hız kazandırılması önem arz etmektedir.


Hanehalkını zor dönem bekliyor

-Hanehalkının borç yükünün birçok ülkeye kıyasla düşük olması ve yükümlülüklerinin değişken faizli ve dövize endeksli kısmının sınırlı olması, göreli olarak hanehalkının ekonomik konjonktürdeki olumsuz gelişmelerden daha az etkilenmesini sağlamaktadır. Birçok gelişmekte olan ülkeden farklı olarak ülkemizde hanehalkı borçluluğunun bu olumlu yapısı, krizin ülkemiz üzerindeki olumsuz etkilerini de sınırlandırmıştır. Öte yandan, ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve artan işsizlik oranına bağlı olarak, önümüzdeki dönemde hanehalkının yükümlülüklerini geri ödemede zorluklar yaşaması olasıdır.


Kredi kartı borçları kırılganlık yaratıyor

-Kredi kartı bakiyelerinin faize tabi kısmı artmaktadır. Kredi kartı faizlerinin tüketici kredilerine göre daha yüksek olduğu göz önüne alındığında, bu durum hanehalkının kırılganlığını arttırmaktadır. Çeşitlenen ve karmaşıklaşan finansal hizmet ve ürünlerin amacına uygun kullanılması ve bireylerin yatırım ve tasarruf kararlarını bilgi sahibi olarak vermelerini sağlamanın önemi giderek artmaktadır. Bu çerçevede, finansal farkındalık oluşturulmasını teminen finansal eğitim konusuna özel önem ve öncelik verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.


Kur riski uyarımızı dikkate alın

-Firmaların satış gelirleri artarken karlılıkları düşmüştür. Bu durum kambiyo zararlarından kaynaklanmaktadır. Bu gelişme, Bankamızca çeşitli defalar ifade edildiği gibi, uygulanan dalgalı kur rejiminde döviz kurunda oluşabilecek yukarı yönlü hareketlerin, döviz geliri olmadığı halde yabancı para cinsinden borçlanan firmaların taşıdığı kur riskinin mali bünyelerini bozacağının somut bir göstergesidir.


Krizin KOBİ'ler üzerindeki etkisi daha fazla

-2008 yılı son çeyreğinden itibaren azalma gösteren krediler portföyünde sınırlı da olsa bir toparlanma görülmektedir. Firmalar içinde KOBİ'lerin tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) artışının diğerlerine göre daha hızlı olması, krizin KOBİ'ler üzerindeki etkilerinin daha derin olduğuna işaret etmektedir. Firmaların borç ödeme kapasitesindeki düşüş ve işsizlik oranındaki yükselişin önümüzdeki dönemde de TGA'larda artışa neden olabileceği, ancak, sektörün mali bünyesinin bu artışları karşılayacak seviyede olduğu görülmektedir.

-Ekonomik aktivitenin finansmanının sağlanmasında hayati öneme sahip olan bankacılık sektörünün, artan karlılık sayesinde özkaynak yapısının güçlenmesinin, aracılık fonksiyonunu etkin bir şekilde yerine getirmesine katkı sağlayacaktır.

-Yapılan senaryo analizleri, bankacılık sektörünün sermaye yapısının çeşitli şoklar sonucunda oluşabilecek zararları karşılayabilecek düzeyde olduğunu göstermektedir.