O gemi çoktan kaçtı

Tehlikeli madde içerdiği gerekçesiyle Avrupa’da sökülmeyen ve Fransa’dan Türkiye’ye getirilen likit doğalgaz tankeri Ethan’ın sökümü, hukuk skandalına dönüştü. TMMOB’ye bağlı Çevre Mühendisleri Odası’nın (ÇMO) geminin sökümünün durdurulması için açtığı dava, geminin sökümünden bir yıl sonra karara bağlandı. Mahkeme, söküm işleminin yürütmesini durdurdu. ÇMO Genel Başkanı Baran Bozoğlu, “Bu karar geç gelen adaletin adalet olmadığını bir kez daha ortaya koydu. Çevre konuları, geri dönüşü olmayacağı için hukuki sürece gitmeden önce ilgili kamu kurumlarınca ciddiyetle ele alınmalı” dedi.

Zehirli ve asbestli atıklar bulunan geminin Avrupa ülkelerinde sökülmesine izin verilmemişti. Hiçbir Avrupa ülkesi, geminin denizlerine girmesine izin vermemişti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, zehirli tankerin İzmir’in Aliağa ilçesindeki gemi söküm tesislerinde sökülmesi için izin verdi ve söküm yapıldı. Söküm gerçekleşmeden önce Çevre Mühendisleri Odası’nın (ÇMO) geminin sökümünün durdurulması için bakanlığın verdiği izne karşı dava açtı. İznin hukuka ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu belirtildi. Yerel mahkeme, ÇMO’nun talebini reddetti, dava bir üst mahkemeye taşındı. İzmir Bölge İdare Mahkemesi ise geçen yıl sökülen gemi için Eylül 2017’de yürütmeyi durdurma kararı verdi.

Bozoğlu, söküm sürecini şöyle anlattı: “Ethan’ın Fransa’daki adı Methania aslında. Sıvılaştırılmış doğalgaz taşıyan Methania için Fransa’da söküm ve geri dönüşüm kararı alındı. Ancak tankerin içerisindeki tehlikeli madde ve sökülmesi sağlığa uygun mu değil mi araştırılmadığı için söküm gerçekleşmedi ve tanker Malta’ya götürüldü. Malta’dan çıkış yaparken de kayıtlarda adı Ethan olarak değiştirildi. Ethan’ı bir süre sonra bir Hindistan vatandaşı satın aldı ve tanker, bir deniz römorkörü ile birlikte Fransa’nın Marsilya Limanı’ndan ayrılarak parçalanmak üzere İzmir’in Aliağa ilçesindeki gemi söküm tesislerine getirildi. Bizim davamız sürerken bakanlığın izniyle söküm yapıldı.”

5 milyon ton tehlikeli atık

Türkiye’de şu an 5 milyon ton tehlikeli atığın olduğunu vurgulayan ÇMO Genel Başkanı Baran Bozoğlu, “Bakanlık verilerine göre bunun sadece 1.5 milyon tonu kayıt altına alınmış durumda. Uluslararası mevzuata uygun şekilde kirlilikten arındırılmamış atık gemilerin Türkiye’de sökülmesi, işçi sağlığı ve güvenliği açısından da kabul edilemez. Elimizde o kadar korkunç görüntüler var ki çıkan atıkların, yağların, petrolün zaman zaman denize verildiğini görüyoruz” dedi.