Öyküden tiyatroya ‘Türkan Hanım’

Öykücülüğümüzün önemli kalemlerinden Selçuk Baran’ın kitapları Yapı Kredi Yayınları’nca yeniden yayımlanmaya başlandı. 1999’da aramızdan ayrılan yazar, 1987-1993 yılları arasında İstanbul Radyosu için radyo oyunları kaleme aldı. “Çocuğun Biri” adlı ilk öyküsü 1968’te Yeditepe dergisinde çıktı. “Haziran” ile 1973 TDK Öykü Ödülü’nü kazandı; “Bir Solgun Adam” ile 1974 Milliyet Yayınları Roman Yarışması’nda mansiyon aldı; “Anaların Hakkı” ile 1978 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı Adnan Özyalçıner ile paylaştı; “Bozkır Çiçekleri” ile 1979 Milliyet Yayınları Roman Yarışması’nda mansiyon aldı.

Selçuk Baran edebiyat camiasından ve okurlardan beklediği ilgiyi görmediğini ve yalnız bırakıldığını düşünerek 1993’te yazmayı bıraktığını açıklar. Yapıtlarında insanın iç dünyasını (dönemine göre) cesurca ve başarıyla yansıtan Selçuk Baran, kuşkusuz yeniden okunmayı hak eden önemli bir yazar.

Behçet Necatigil’den Vedat Günyol’a, Füsun Akatlı’dan Selim İleri’ye, Hulki Aktunç’tan İbrahim Yıldırım’a, İnci Aral’dan Behçet Çelik’e kadar pek çok yazarın ilgisine mahzar olan bir kalem. Ancak günümüz okuru tarafından pek bilinmiyor.

EDEBİYAT VE TİYATRO

Ben size Baran’ın Türkan Hanım’ın Ölümü isimli oyunundan bahsetmek istiyorum. 1990-91 sezonunda Ankara Devlet Tiyatrosu’nca “Türkan Hanım” adıyla sahnelenmiş bir oyun. Yazarın aynı isimde bir öyküsü de bulunuyor. Hem öykü hem oyun tek kitap olarak basılmış.

Özellikle edebiyattan sahneye uyarlama yapmak isteyenlerin veya bu alanda akademik çalışmalar yürütenlerin kaçırmaması gereken bir kitap Türkan Hanım’ın Ölümü. Öykü ve oyunu birlikte okuduktan sonra aslında yazarın her iki türü bir anlamda birleştirdiği hissine kapılıyorsunuz.

Öyküde kendi yaşamına son veren Türkan Hanım’ın ardından yaşananlar ve kişilerin onun hakkındaki düşünceleri yer alırken; oyunda ise ilginç ölüm hikâyelerine meraklı Türkan Hanım’ın gündelik hayatı, çevresi ile olan ilişkileri, onu ölüme doğru sürükleyen duygular, yaşantılar, evliliği ve sonu hüsranla biten aşkı gösteriliyor.

Selçuk Baran oyunda parantez içi kullanımlarını o kadar yerinde ve işlevsel kullanıyor ki, oyunun ritmini bozmuyor. Oyunun edebi lezzeti de okunmasını artırıyor. Oyun, Bahanur Garan Gökşen’in çabasıyla Devlet Tiyatroları dramaturgi arşivinden bulunup çıkartılıyor. Bu yönüyle ilk kez basılan oyun, Selçuk Baran külliyatı içerisinde ayrı bir önem taşıyor.

Selçuk Baran’ı okuyun; hüzünlü ve şiirsel yolculuğu sizi edebiyatın ve tiyatronun büyülü yolculuğuna çıkaracak.

Türkan Hanımın Ölümü (oyun ve öykü) / Selçuk Baran / Hazırlayan: Bahanur Garan Gökşen / Yapı Kredi Yayınları / 104 s. / 2020.