Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov yaşamını yitirdi

Özbekistan Hükümeti devlet yayın organı Narodnoye Slovo gazetesine bu sabah yaptığı açıklamada Cumartesi günü beyin kanaması geçirerek hastaneye kaldırılan Devlet Başkanı İslam Kerimov'un sağlık durumunun kritik olduğunu açıklamıştı.

Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov'un beyin kanaması geçirdiği, Cumartesi günü kızı Lola Karimova-Tilljajeva'nın İnstagram hesabındaki paylaşımı ile duyulmuş, Pazar günü de Özbekistan Hükümeti Kerimov'un hastaneye kaldırıldığını doğrulamıştı.

İslam Kerimov kimdir?

1938 yılında Semerkant’ta dünyaya gelen Kerimov, 1990 yılından bu yana Özbekistan Devlet Başkanlığı görevini yürütüyor. Diplomat Gülnare Kerimova'nın babası.

Kerimov, SSCB'ne ait bir yurtta yetişip, daha sonra Taşkent'te makine mühendisliği ve iktisat bölümlerini okudu.

1964 yılında Komunist partiye katıldı. Devlet idaresine geçmeden önce mühendis olarak uçak sanayisinde çalıştı. 1983 ve 1986 yılları arasında Maliye Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. Adı yolsuzluk ve rüşvete karıştığı için 11 Ağustos 1984'de KGB tarafından Mayıs 1987'ye kadar gözaltı hapsinde tutuldu. 1989'da Özbekistan SSC'inde Komunist Parti'nin Birinci Sekreteri oldu. 24 Mart 1990'da Özbekistan SSCB'inde En Üst Sovyetlerin Başkanı oldu. Bu zaman içinde bütün SSC'nin bagımsızlığı için mücadelede bulundu ve 31 Ağustos 1991'de Özbekistan'ın bağımsızlığını ilan etti.

29 Aralık 1991'de, Özbekistan'ın ilk seçimlerinde yüzde 86 oranında oy alarak Özbekistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı seçildi. 1995'de tartışmalı bir referandumla görev süresini 2000 yılına kadar uzattı. 9 Ocak 2000'de, tek ve zayıf bir rakibe karşı yarıştığı devlet başkanlığı seçimlerini yüzde 91.9 ile kazandı. 27 Ocak 2002'de, devlet başkanlığı süresini 5'ten 7 yıla uzatan ikinci bir referandumda daha istediği sonucu aldı.

11 Eylül saldırıları'nın ardından ABD'nin Orta Asya'daki yakın müttefiklerinden biri haline geldi. 2001 yılında Afganistan'daki Taliban rejimine yönelik yapılan saldırılar için bir hava üssünü ABD güçlerine kullandırdı. ABD'nin lojistik destek karşılığında Kerimov rejiminin insan hakları ihlallerini görmezden gelmesi pek çok insan hakları kuruluşunun tepkisini çekti.

Mayıs 2005'te meydana gelen Andican olayları sırasında hükûmet güçlerinin sert müdahalesi ABD hükûmeti tarafından eleştirildi, bunun üzerine Kerimov ülkesindeki ABD güçlerini sınırdışı etti. Terörist bir grup olarak kabul ettiği Özbekistan İslami Hareketi liderlerinden Tahir Yoldaş ve Cuma Hocayev gıyablarında idama mahkûm edildi.

Aralık 2007'de yapılan devlet başkanlığı seçimleri öncesinde üçüncü bir dönem daha aday olmak istemesi tartışmalara neden oldu. Kanunlara aykırı olmasına rağmen üçüncü bir dönem başvurduğu adaylığı seçim komisyonu tarafından kabul edildi. Batılı gözlemcilerin hayli tartışmalı bulduğu seçimleri, Özbekistan Liberal Demokratik Partisinin adayı olarak yüzde 90.6 ile kazandı. Seçimler Şanghay İşbirliği Örgütü ve Bağımsız Devletler Topluluğu gibi örgütlerinin gözlemcilerince olumlu biçimde değerlendirilirken, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın gözlemcilerince eleştirildi.