Sokak lezzetlerindeki gizli tehlike: ‘Lahmacunda at eti, köftede sakatat, sucukta baş eti ve soya tespit edildi’

Sokakta, lokantada ve marketlerde satılan ürünlerde üreticiler,  maliyeti düşürmek için çeşitli hilelere başvuruyor. Cumhuriyet’e konuşan gıda mühendisleri, gıda sektöründe yapılan taklit ve hileleri anlattı.

Hulusi Ada, Dünyada gıda ve su kaynaklı hastalıklara bağlı olarak her yıl yaklaşık 1,8 milyon insanın yaşamını yitirdiğine dikkat çekerek, “Bu kişilerin çoğunluğunu çocuklar oluşturmaktadır. Kayıt dışı yani merdiven altı üretim, taklit ve tağşiş yapan gıda işletmeleri gıda güvenliğinin önündeki en büyük engeldir. Yapılan kontroller sonucunda süt ve süt ürünlerinde taklit ve tağşiş yaptığı kesinleşen aralarında yoğurt, peynir, tereyağı, kaymağın bulunduğu süt ürünlerinde bitkisel yağ, jelatin ve nişasta tespit edildi. Et ve et ürünlerinde laboratuvar tahlilleri sonucunda taklit ve tağşiş yaptığı kesinleşen aralarında sucuk, pide harcı, köfte, çiğ kırmızı et, salam, sosis, jambon, rosto, döner, kavurma, kebap çeşitleri, kanatlı etinin bulunduğu ürünlerden lahmacunda at eti, köftede sakatat, sucukta baş eti ve soya tespit edildi. Bitkisel yağlarda taklit ve tağşiş yapılan ürünlerden zeytinyağı ve ayçiçek yağında farklı tohum yağlarının tespit edildiği görülmektedir” ifadelerini kullandı. 

“İÇME SUYU YERİNE SANAYİ SUYU KULLANILIYOR”

Gıdadaki hilelerin temel amacı maliyeti düşürmek ve daha fazla kâr etmek olduğunu belirten Ada, sözlerine şöyle devam etti:“Gıda sektöründe karşılaştığımız hileler; tarihi geçmiş küflenmiş peynirlerin eritilerek eritme peynir yapılması, bozuk etlerin rengini iyileştirmek için gıda boyası katılması, tarihi geçmiş sucukların yeni yapılan sucuklara ilave edilmesi, içme suyu yerine sanayi suyu kullanılması, çürük domateslerden salça yapılması, çürük meyvelerden meyve suyu yapılması gibi hileler görülmektedir. Her zaman tekrar ettiğimiz gibi güvenilir gıdaya erişebilmek ancak Gıda Bilimi ve Teknolojisi konusunda eğitim almış, yeterli bilgi ve tecrübeye sahip Gıda Mühendisi’nin işletmelerde gıda üretimi ve bakanlıkta gıda denetiminde tam yetki ve sorumluluğa sahip olması ile mümkündür.”

“KUMPİR, KONTROLLÜ ŞARTLARDA ÜRETİLMEDİĞİNDE RİSK TAŞIYAN BİR LEZZET”

“Tüketiciler olarak, gıda ile ilgili tüm tercihlerimizde, fiyat maliyet dengesine dikkat edilmeli, hammaddesinden daha düşük fiyatta olan ürünlerin sağlıklı olmayacağı düşünülerek hareket edilmelidir” diyen Aydan Dalbastı ise “Döner, midye, kumpir, kokoreç, pide -lahmacun, nohutlu tavuklu pilav geleneksel sokak lezzetlerimizden ilk akla gelenlerdir. Lezzeti yüksek olan bu yiyeceklerin bir kısmı gıda güvenliği ve hijyen riskleri taşıyabiliyor. Sokak lezzetlerindeki, gıda güvenliği ve hijyen risklerinin yanında, sağlığı etkilemese de maliyeti düşürüp fiyatı ucuzlatmak amacıyla gerçekleştirilen tüketiciyi aldatmaya yönelik hilelerle sıklıkla karşılaşmak mümkün. Bunların bazılarından söz etmek gerekirse; Kırmızı etten yapılan gıdalarda (et döner, köfte, lahmacun, pide gibi ürünlerde) kırmızı et yerine beyaz et yani tavuk, hindi eti yada sakatat kullanılabiliyor. İçerikteki gramaj azaltılarak et yerine garnitür, yeşillik gibi ürünler eklenebiliyor.  Kumpir yine çok sevilen ancak kontrollü şartlarda üretilmediğinde risk taşıyan bir lezzet. Kumpirdeki risk özellikle patatesin içine eklenen meze ve garnitürlerden kaynaklanıyor. Özellikle bu malzemelerin taze, günlük olması  ve hijyen kurallarına uygun üretilmesi önemli. Aynı gün içinde tüketilmeyen bu mezelerin ertesi gün kullanılması sık  rastlanabilen ve büyük tehlike oluşturan bir durum. Mayonezli, soslu, salçalı, şarküterili ürünler özellikle kolay bozulabilen ve gıda zehirlenmelerine neden olabilecek ürünler. Yine kumpirin içine konulan salata  ve mezelerin soğutuculu tezgahlarda depolanması ve bekletilmesi önemlidir” diye konuştu.