Susma! (12.12.2020)

“Bir milletin biyolojik, kültürel ve sembolik olarak yeniden üretilmesi o milletin entelektüellerinden ve bürokrasisinden çok o ülkenin kadınlarından beklenmektedir.”

Nira Yuval-Davis

Uzun yıllar çeşitli ulusal televizyon kanallarında sanayi, moda ve gezi programları, yapımcılığı ve sunuculuğu yapan Nuray Karadeniz’in gezi-anı kitabı Ve Yolculuk, kadının tarihsel hikâyesini anlatan İşşâ’nın ardından yeni kitabı Susma, geçtiğimiz ay A7 Kitap etiketiyle okurla buluştu.

Bireysel boyutu her ne kadar dikkatten kaçmasa da katmanlı ve karmaşık bir toplumsal sorun olarak “Kadına Yönelik Şiddet” meselesi kitabın temel derdini oluşturuyor.

Tanıkların anlattığı sarsıcı ve gerçek hikâyeleri akademisyen ve avukatların anlattığı nesnel açıklamalar, yorumlar dengeliyor. Günceli iyi kavrayan yalın dil ve anlatımıyla konuya ilgi duyan her yaştan okura hitap eden nitelikli bir inceleme kitabı var elimizde.

Karadeniz, kitabın giriş bölümünde bilimsel kaynaklardan yaptığı okumalara getirdiği özgün yorumlarla cinsiyet kavramını tanımlıyor.

CİNSİYET KAVRAMINA BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM

Çoğumuz “Ben kimim?” sorusunun yanıtını toplumun bize verdiği rollerden hareketle veririz. Toplumsal cinsiyetimiz sadece kadın ve erkek olduğumuz için bizden beklenen davranış ve sorumluluklardır. Kadınlar ev içi alan üzerinden eş ve anne olarak, çalışma hayatına atılsa da bu rollere dair beklentilerin sürdüğü varlıklardır.

Erkek ile kadın arasındaki eşitsizlikler, güç üzerinden işbölümü aracılığıyla bir tanımlama değil de birlikte yaşamı sürdürebilme amacına odaklanıldığında daha azaltılabilir gözükmektedir. Yazara göre çözüm için cinsiyet kavramını ayrımcılıkla değil bütüncül biçimde ele almak gerekiyor.

Susma’nın merkezinde, Türkiye’de yaşanan kadına yönelik şiddetin boyutlarını açıklıkla ortaya koyan, şiddetin bütün biçimleriyle hedef aldığı kadın ve çocukların özgün hikâyeleri yer alıyor. Nuray Karadeniz, görüşme yöntemi aracılığıyla bu hikâyeleri okula buluşturuyor.

Kadına yönelik şiddette genetik ve çevrenin etkisi, şiddetin psikolojik ve tıbbi boyutu, kökenleri, namus kavramı, mağdurlara hukuki destek amacıyla kurulan sivil toplum örgütleri, boşanma davalarında yaşanan sıkıntılar, sığınma evleri gibi konuyla ilgili birçok temel mesele alanında uzman akademisyen ve avukatların yalın anlatımlarıyla derinlik kazanıyor, daha anlaşılır hale geliyor.

FAİLLER VE MAĞDURLAR

Yaşamı farklı dinamikler üzerinden etkileyen kadına yönelik erkek şiddeti olgusunun ayrıca faillerini dinleyen, gözleyen, tanıkları ortaya çıkaran Susma, yakın dönemde yaşanan şiddet olaylarını bizzat mağdurların ağzından aktararak okurla buluşmasına aracılık ediyor.

Kitabın son bölümü yaşanan şiddetin neden ve sonuçlarını açıkça gösteren araştırma raporlarından oluşuyor. Kanunlar, Berfin’in mektubu ve sonsöz niyetine yazarın çıkarımlarıyla kitap sonlanıyor. Ek olarak çözüm önerilerine bakıyoruz.

Kadınların çalışma hayatına daha fazla katılması, sevgi ve saygının çocukluk evresinde çocuklara özenle öğretilmesi, bilinç yükseltme faaliyetleri, özellikle kızlar için temel eğitim, kadın sığınakları, acil telefon hatları, tehdit altındaki kadınların başvurabileceği/sığınabileceği acil durum istasyonları, cezaların artmasını öngören bazı yasa değişikliği önerileri ilk bakışta hemen dikkat çekiyor.

Karadeniz, şiddetle ilişkili bütün tarafların hikâyelerini, görüşlerini ve akademik camianın konuya dair ürettiği bilgiyi kendine özgü bakış açısıyla kurguluyor. Kadına yönelik erkek şiddeti konusundaki tartışmalara dair genel bir fotoğraf çekmekle yetinmiyor, yeni bir yön ve perspektif sunuyor. Daha çok okunması ve çözümler üretilmesi dileğiyle…

Susma, Tanıklar ve Uzmanlarla Kadına Yönelik Şiddet / Nuray Karadeniz / A7 Kitap / 296 s. / 2020.