Toplu dilekçe vermek artık suç değil

Arkadaşlarıyla toplu şikâyet dilekçesi veren Gemlik İlçesi Mesleki Eğitim Merkezinde Motor Öğretmeni hakkında aylıktan kesme cezası verildi. Cezanın iptali için Bursa 1. İdare Mahkemesi'ne dava açtı. Bursa 1. İdare Mahkemesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinde yer alan "Toplu müracaat veya şikâyet etmek" ifadesinin Anayasa'ya aykırı olduğunu savunarak iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Hükmün iptaline kara veren Anayasa Mahkemesi'nin gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın muhalefet şehri koyduğu kararın gerekçesinde, memurların toplu müracaat veya şikâyette bulunmalarının, aylıktan kesme cezası uygulanacak eylemler arasında sayıldığı anımsatıldı.

Memur sıfatını taşıyanlar sınırlamalara tabi tutulabilir

Anayasa'ya göre yurttaşların kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve TBMM'ne yazı ile başvurma hakkına sahip olduğunun belirtildiği kararın gerekçesinde, "Yönetime karşı dilekçe ve şikâyetlerin bireysel veya toplu olarak bildirilmesinin, demokratik bir toplumda bazı sorunların çözümü için etkili bir yol olduğu, bu nedenle dilekçe hakkının, bir siyasal hak olarak tanınıp Anayasal güvenceye kavuşturulduğu kuşkusuzdur" denildi.

Kamu görevlileri de dahil, herkesin bu hakkı kullanabileceğine dikkat çekilen gerekçede, memurların toplu müracaat veya şikâyette bulunmalarının disiplin cezası yaptırımına bağlanmasının Anayasa'ya aykırı olduğuna dikkat çekildi. Bu karara katılmayan Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ise karşıoy yazısında, "Memurlar da vatandaş olmaları nedeniyle dilekçe hakkını kullanabileceklerdir. Ancak memur sıfatını taşıyan bu vatandaşların içinde bulundukları statü gereğince dilekçe haklarını kullanmalarının sınırlamalara tabi tutulabileceği de gözardı edilmemelidir. İtiraz konusu düzenlemenin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerekir" dedi. Kılıç karşıoy yazısında şu değerlendirmeye yer verdi:

"İtiraz konusu Yasa hükmü ile memurların toplu müracaat veya şikâyette bulunmaları "memuriyete uygun olmayan bir davranış" niteliğinde görülmüş ve aylıktan kesme cezasını gerektiren bir eylem olarak belirlenmiştir. Böylece 1982 Anayasası'ndan daha önceki dönemlerde yasak olmayan hatta anayasal bir hak olarak belirtilen toplu dilekçe verme veya şikâyet etme hakkı memurlar açısından bu yasal düzenlemeyle disiplin cezasını gerektiren bir eylem haline dönüşmüştür. İtiraz konusu kuralda düzenlenen "toplu müracaat ve şikayet"le ilgili Anayasalarımızda yer verilen düzenlemeler tarihsel yorum yöntemiyle değerlendirildiğinde anayasa koyucunun dilekçe hakkının düzenlendiği maddeden "toplu müracaat ve şikayet hakkı"nı bilinçli olarak çıkardığı görülmektedir. Bu durumda anayasa koyucunun amacına göre yapılan yorumda itiraz konusu hükmün Anayasa'ya aykırı olmadığı sonucuna varılmaktadır."