Türk Dil Kurumu'ndan ''Güzel Türkçe bulmacası''

TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, ''Güzel Türkçe Bulmaca'' projesiyle ilgili bilgi verirken, çalışmanın 4 ay önce başlatıldığını ve titiz bir biçimde 400 farklı bulmacanın hazırlandığını söyledi.

Türkçe'nin kullanımında gördükleri en büyük sorunlardan birinin de kişilerin Türkçe'nin söz varlığını kısıtlı kullanması olduğunu ifade eden Akalın, ''Örneğin, yaşamını sadece 300 sözcükle sürdürenler de var. Bir ilköğretim öğrencisinin 900 civarında kelimeyle konuştuğunu biliyoruz. Kitle iletişim araçlarında Türkçe kullanımı konusunda rastladığımız en büyük olumsuzluk da bu kısır söz varlığıdır'' dedi.

Bulmacaların kelime bilgisini artırmak için önemli birer araç olduğunu dile getiren Akalın, gazete ve dergilerin yayınladığı bulmaca eklerinin gördüğü ilgiden toplumun bulmaca çözmeye yönelik ilgisini gözlemlediklerini belirtti.

TDK'nın internet sitesinde de yer alan ''Güncel Türkçe Sözlük'' bünyesindeki veri tabanında çok zengin bir söz varlığının bulunduğunu hatırlatan Akalın, bu söz varlığının hazırladıkları bulmacalarda farklı biçimlerde kullanıldığını söyledi.

Bu bulmacalarda kelimelerin Güncel Türkçe Sözlük'te yer alan tanımlarının ayrıntılı bir şekilde yer aldığını dile getiren Akalın, ''Örneğin 'krom' kelimesini sorarken 'atom numarası 24 olan, 1514 santigrat derecede eriyen, ısıya dayanıklı, havada oksitlenmeyen bir element, simgesi Cr' olarak soruyoruz. Böylece kelimenin anlamının da öğrenilmesini de sağlamış olacağız'' diye konuştu.

''Şapka işaretleri de olacak"

TDK Başkanı Akalın, bulmacalarda farklı biçimlerin uygulandığını belirterek, ''Örnek vermek gerekirse, 'düşüncesizce ve hesapsızca harcamak' şeklindeki soruyu, '... vurup harman savurmak' şeklinde boş bırakarak, buradaki 'har' kelimesini okura aratıyoruz'' dedi.

Bulmacanın temel özelliklerinden birinin de şapka işaretlerinin kullanımı olduğunu dile getiren Akalın, ''kar'' , ''rüzgar'' gibi şapka işareti kullanılan kelimelerin soldan sağa, yukarıdan aşağıya birbirine rastlayacak şekilde bulmacaya konulduğunu söyledi.
Türkçe kökenli tüm sözcüklere bulmacalarda yer vermeye çalıştıklarını anlatan Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, ''Dilimize geçmiş yabancı kaynaklı sözcükler de burada kullanılıyor. Ama bulmacada mutlaka onun Türkçe kullanımı da yer alıyor'' sözleriyle bulmacanın özelliklerine ilişkin bilgi verdi.

''Tıpkıçekim: Fotokopi"

TDK tarafından türetilmiş sözcüklerin de sık sık bulmacalarda yer alacağına dikkati çeken Akalın, ''tıpkıçekim'' sorusunu sorup, ''fotokopi'' yanıtını alarak bu kelimelerin öğrenilmesini ve kullanılmasını sağlamayı amaçladıklarını da belirtti.

Bulmacaların ''10x10'' ve ''15x15'' boyutunda hazırlandığını, bu 400 bulmacanın gazete ve dergilerce 365 gün boyunca sayfalarına konulması ya da hafta sonu eklerinde yer almasının amaçlandığını anlatan Akalın, bulmacalarla ilgili basın organlarına şu çağrıda bulundu:
''Halkımızın bulmaca çözmeyi sevdiğini gazetelerin çıkarmış olduğu bulmaca eklerinin gördüğü ilgiden biliyoruz. Bu bulmacalar da ilgi görürse devamı gelecek. Biz burada gazetelerin hazırladığı bulmacalara rakip değiliz. Onların hazırladığı, hazırlattığı bulmacalar da kendi alanlarında çok değerliler. Bizler, sadece bir katkı olsun diye bu bulmacaları yaptık. Bu tamamen Türkçe'nin söz varlığının geliştirilmesine, kelimelerin anlamlarının iyi bilinmesine yönelik bir çalışmadır. Özellikle sayfalarında bugüne kadar bulmacaya yer veremeyen Anadolu basınının da bu çalışmadan en iyi biçimde yararlanacağını düşünüyoruz. Bulmacaların yer alacağı bir kitabı da 2010 yılı içerisinde basarak halkımızla buluşturmayı düşünüyoruz. Bulmacalarımıza ilişkin basın kuruluşlarımızın taleplerini bekliyoruz.''

TDK tarafından hazırlanan ''Güzel Türkçe Bulmacası''nı ücretsiz olarak yayınlamak isteyen kuruluşlar, kurumun ''Atatürk Bulvarı No: 217 Kavaklıdere/Ankara'' adresine ya da ''bilgi@tdk.org.tr'' e-posta adresine taleplerini iletebilecek.