Türk siyasi hayatında Altan Öymen (16.03.2021)

Fotoğraflar: KURTULUŞ ARI

TÜRKİYE’NİN 60 YILINA TANIKLIK

Meslek fetişizmi nedeniyle olsa gerek biz gazeteciler için Altan Öymen denince onun politikacılığı hep arka planda kalmıştır. O nedenle Altan Abi’den söz ederken onun gazeteciliği konusunda yorumlar yapar ve meslek büyüğü olarak tazimde bulunuruz. Oysa o politikacılığı ile gazeteciliği eş zamanlı olarak yürütmüş nadir isimlerden biri. Belki de tek isim. Çünkü gazetecilikten sonra siyasete atılanlar bir daha eski mesleklerine geri dönüş yapmaz yapsa da gazeteciliğini siyasette yeniden yükselmenin aracı olarak kullanırlar. Altan Abi’nin ise meslekte 70.yılını doldurduğu halde hala Ulus’ta başladığı muhabirlik günlerindeki gibi gazeteciliğin hakkını her dönemde vermeyi bilmiştir.

Altan Öymen’in meslek yaşamında 60. yılı nedeniyle hazırlanan Altan Abi - Vaziyete Hâkimiz başlıklı kitapta da aralarında benim de bulunduğum dostları yine onun gazeteciliği üzerine yazıp çizmişiz. Geçtiğimiz günlerde Galeati Yayınevi’nden çıkan Çağhan Uyar’ın Yaşamıyla ve Türk Siyasi Hayatında Altan Öymen kitabı onun bir de politikacı kimliği olduğunu anımsattı. Bizim eksik bıraktığımız resim şimdi tamamlanmış oldu.

Üstelik Türk siyasal tarihinde Alev Coşkun, Oktay Ekşi ile birlikte en kıdemli milletvekillerinden biri. Bildiğimiz kadarıyla 1960 Kurucu Meclis üyelerinden sadece bu üç kişi kaldı hayatta. Bu üçünün ortak özelliği Alev Coşkun’un gençlik kontenjanından, Oktay Ekşi ve Altan Abi’nin de basın kontenjanından genç yaşta meclise girmeleri.

Altan Öymen, Türkiye’nin üç ayrı döneminde de parlamentoda görev yaptı. Hem de en sancılı yıllarda. İlki yukarıda da belirttiğimiz gibi 27 Mayıs 1960 İhtilalinden sonra Kurucu Meclis üyeliği, 1977 ve 1995 yıllarında da CHP Milletvekili olarak parlamentoda görev yapan Altan Abi’nin 1999 genel seçimlerinde parlamento dışında kalan CHP’nin 2000 yılı kurultayında genel başkanlığını da üstlenen biri olarak Türkiye’nin 60 yılına tanıklık etmiş biri. Gazeteciliğini de sayacak olursak bir on yıl daha üstüne koymak gerek.

PEK ÇOK BİLİNMEYENE IŞIK TUTUYOR

Çağhan Uyar’ın kitabı bu yöndeki eksikliği gidermenin ötesinde, içindeki bilgilerle sadece Altan Öymen’in kişisel yaşamına değil Türk siyasi tarihi ve özellikle de CHP’nin tarihine ilişkin pek çok bilinmeyene ışık tutuyor.

Satır aralarında yakın tarihle ilgili bugüne değin bilmediğimiz pek çok olayı öğrenme fırsatı yakalıyoruz. Özellikle de 12 Eylül sonrası CHP’nin kapatılması sonrasında yaşananlara ve parti yönetiminin o dönemdeki faaliyetlerine ilişkin pek çok ayrıntı partinin tarihine merak duyanlar için önemli. Keza CHP’nin 1992’de yeniden açılış süreci ile ilgili gelişmeler de öyle.

Mesela; Kurucu Meclis üyeliğine genç yaşta giren Altan Öymen, Alev Coşkun ve Oktay Ekşi’nin sonraki yıllarda parlamentoda görev almamalarının kişisel bir tercih olduğunu düşünürdük. Meğer yeni hazırlanan anayasada milletvekili olma yaş sınırına takıldıklarını bu kitaptan öğreniyoruz.

Yine CHP kapandıktan sonra genel başkanlık görevinden istifa eden ve DSP’nin kuruluş çalışmalarına başlayan Ecevit’in o yıllarda “Yalnız bırakıldım, arkadaşlarım beni yalnız bıraktılar” suçlamasının bizatihi kendisi tarafından planlanmış bir politik bir taktik olduğu gerçeğini bütün ayrıntılarıyla yine Çağhan Uyar’ın kitabından öğrenme fırsatını buluyoruz.

Gerçi 1985’te o yılların yüksek tirajlı Güneş Gazetesi’nde Güneri Cıvaoğlu tarafından dizi halinde çıkan söyleşisinde Ecevit yine bu iddiayı dile getirdiğinde Altan Öymen’in bunun doğru olmadığı yönünde açıklamalarını anımsıyoruz ama detayları ile kitapta yer alması parti tarihini yazacaklar için önemli bir materyal.

DEVRİMCİ EYLEMCİ

Altan Abi, siyasete Ocak Üyeliği, Ocak Başkanlığı, Milletvekilliği, Bakanlık, Grup Başkanvekilliği ve Genel Başkanlık gibi önemli görevlerinin yanı sıra sakin ve uzlaşmacı kişiliği nedeniyle de, parlamentoda kriz anlarında da diğer partilerle diyalog kurmada da ilk akla gelen kişi olmuş her dönemde. 1979’da Cumhurbaşkanı seçimleri kilitlenince de CHP adına AP temsilcileriyle görüşmeleri yürüten Altan Öymen, parti içi krizlerde de 1980 sonrasında akla gelen ilk isimlerden.

Siyasette aktif görevlerinin yanında gençlik yıllarında eylemci olarak da kayıtlara geçmiş. Ancak bu eylemlerden sadece Kızılay’da Menderes’i protesto amacıyla gençliğin yaptığı 555K eylemleri doğru. Onun dışında Madanaoğlu Davası ile İstanbul-Ankara seferini yapan uçağın Sofya’ya kaçırılması olayına adının karıştırılması ve bu iki olay nedeniyle gözaltına alınması trajikomik hikâye olarak tarihteki yerini aldı.

Yaşamıyla ve Türk Siyasi Hayatında Altan Abi” kitabı, sadece Altan Abi’nin yaşamını değil Türk siyasi tarihi ve özellikle de CHP tarihi ile ilgili önemli bir kaynak. Yakın tarih meraklılarına duyurulur.

Altan Abi - Yaşamıyla ve Türk Siyasi Hayatında Altan Öymen / Çağhan Uyar / Galeati Yayınevi / 232 s. / 2020.